حد ضرر در بورس چیست؟

آیا زمانی که به حد ضرر رسیده ایم باید سهم را بفروشیم؟

استراتژی حدضرر / چطور کم‌تر زیان کنیم؟

خیلی از معامله‌گران در بازار حتی با داشتن تحلیل‌های خوب هم نتوانسته‌اند سود خوبی بگیرند. به‌راستی چرا اینگونه است؟ تعریف درست از حدضرر کدام است؟ مفهوم ریسک در حدضرر چیست و سود منفی و ضرر در معاملات چه فرقی دارد؟ نکات مهم درباره حدضرر کدامند؟ اگر می‌خواهید جواب تمام این سوالات را بدانید و عملکرد خود را در معاملات بازارهای مالی افزایش دهید، تا آخر این مقاله با من همراه باشید.

چرا ضرر می‌کنیم؟

نوسانات قیمت در بازار سهام ممکن است هم به نفع ما باشد و هم به ضرر ما. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم سود بیشتری در بازار بکنیم این است که فقط در صعودهای بازار شریک باشیم و ضررهای بازار روی ما تاثیرگذار نباشد.

اما این امر شاید فقط روی کاغذ عملی باشد و در واقعیت ممکن نیست. وقتی وارد بازارهای مالی می‌شوید، ریسک ضررهای بازار را هم به‌همراه سود آن پذیرفته‌اید. هیچ‌کسی در دنیا نمی‌تواند ادعا کند که من در بازار ضرر نکرده‌ام. یادتان باشد تنها کسی ضرر نکرده که هنوز وارد بازار نشده است. به همین منظور مقدار ضرر در معاملات را با ابزاری به نام حدضرر کنترل می‌کنند و به‌عنوان مثال می‌گویند که در معاملات خود حدضرر را رعایت کنید و به آن پایبند باشید.

تعریف حدضرر

همه کسانی که وارد بازارهای مالی شده‌اند، مشکلی در زمان خرید سهم ندارند. اما تشخیص قیمت و زمان فروش، همواره مسئله چالشی‌تری برای معامله‌گران بوده است.

اگر قیمت سهم بعد از خرید، بر خلاف انتظار ما شروع به کاهش کرد، یعنی این‌که ما در تحلیل و محاسبات خود دچار خطا یا اشتباه شده‌ایم.

در این وضعیت اگر مقدار حرکت خلاف جهت معامله ما بیش از حد انتظار باشد، می‌گوییم که به جهت جلوگیری از ضرر بیشتر، باید از معامله با حدضرر خارج شویم. این تعریفی عمومی و جامع از حدضرر است.

مقدار حدضرر چقدر است؟

در حقیقت هیچ فرمول ثابتی برای مقدار حدضرر وجود ندارد. درواقع حدضرر یک عامل نسبی و وابسته به زمان است که مستقیما با استراتژی معاملاتی یک معامله‌گر ارتباط دارد.

برای این‌که این مسئله را بهتر درک کنیم، باید کمی موشکافانه‌تر به قضیه نگاه کنیم. حتما این سوال را شنیده‌اید که فرق بین اصلاح و ریزش چیست؟

من سهمی را می‌خرم و بعد از مدتی متوجه می‌شوم که قیمت برخلاف جهت تحلیل من حرکت می‌کند و حدضرر معامله را فعال می‌کند. در اینجا و طبق تعریف عمومی حدضرر، من به جهت جلوگیری از ضرر بیشتر سهم را می‌فروشم. اما در عین ناباوری می‌بینم که قیمت بعد از حدضرر من شروع به افزایش کرده و حتی سقف‌های قبلی راهم شکسته است.

درواقع بین زمان‌های مختلف در نمودارها یک رابطه کلی وجود دارد. به‌عنوان مثال ریزش قیمت سهم در تایم پنج دقیقه، تنها یک اصلاح در تایم 30 دقیقه محسوب می‌شود. و ریزش در تایم یک‌ساعته هم تنها یک اصلاح در تایم روزانه است. همین‌طور ریزش قیمت در تایم روزانه هم می‌تواند تنها یک اصلاح در تایم ماهانه باشد. به‌این ترتیب می‌توانیم به تایم‌های بالاتر هم مراجعه کنیم و می‌فهمیم که ریزش و اصلاح یک عامل وابسته به زمان است.

در مورد حدضرر هم دقیقا این نکته صدق می‌کند و برای همین حدضرر من در معامله‌ای، نقطه خرید معامله‌گر دیگری است. این نکته‌ای است که معمولا کسی به آن توجه نمی‌کند.

برای همین منظور وقتی قیمت‌های بازار سهام آمریکا در حال ریزش سنگین هم باشد، درحالی‌که همه درحال فرار و پیدا کردن راهی برای فروش سهم در قیمت‌های بالاتر هستند، سرمایه‌گذاری همچون «وارن بافت» اعلام می‌کند که این بهترین فرصت برای خرید است.

فرق دیدگاه (استراتژی) معامله‌گران اینجا است که خودش را نشان می‌دهد و باعث می‌شود که وارن بافت، سی سال سهامدار کوکاکولا باشد. سوال مهم این است که شما سهم را برای چه مدت خریداری می‌کنید؟ 5 سال، 10 سال، یا 20 سال؟

هرچه دیدتان بلندمدت‌تر باشد نگاهتان به بازار هم عوض خواهد شد. برای همین منظور می‌گوییم که حدضرر هم یک مولفه نسبی وابسته به زمان است. یعنی وقتی من دیدگاهم برای 20 سال آینده سهم درنظر گرفته شده، پس نباید با کوچکترین منفی در بازار دچار استرس شوم. زیرا مدیریت سرمایه من برای قیمت‌های امسال و یا سال آینده نیست، پس حدضرر من هم باتوجه به نوع استراتژی بلندمدتی که دارم باید درنظر گرفته شود.

حدضرر واقعی و حدضرر احساسی

به‌طور کلی می‌توان گفت که ضرر از ذهن ما سرچشمه می‌گیرد و بعد روی روان و احساسات ما تاثیر می‌گذارد که درنهایت باعث تصمیم‌گیری‌های هیجانی و غیرهیجانی در معاملات ما می‌شود.

وقتی ما سهمی را می‌خریم، از لحظه‌ای که قیمت سهم کمتر از قیمت خرید ما می‌شود، هورمون‌های استرس حد ضرر در بورس چیست؟ بیشتری در بدن ما شکل می‌گیرد. در اصل این همان شروع حدضرر احساسی است. قیمت تا کجا پایین می‌آید؟ این یک اصلاح موقت است یا یک نزول؟ این‌ها همه سوالاتی هستند که در زمان حدضرر احساسی به‌سراغ ما می‌آیند.

از آنجایی که احساسات ما یک حدی دارد و بیشتر از آن حد ممکن است که کنترلشان از دست ما خارج شود، ما حدضرر واقعی را تعریف می‌کنیم. درواقع حدضرر واقعی برابر است با نهایت آستانه فشار حدضرر احساسی. به‌عبارت ساده‌تر ما تا کجا ضرر را می‌توانیم تحمل کنیم.

حدضرر واقعی وارن بافت

‌وارن بافت در یازده سالگی، سه سهام ممتاز خدمات شهری را به قیمت هر سهم ۳۸ دلار برای خود و خواهر کوچک‌ترش دوریس خریداری کرد.

کمی بعد از خرید سهام، ارزش آن به زیر ۲۷ دلار رسید. وارن با این‌که ترسیده بود، سهام خود را آن‌قدر نگه داشت تا ارزش آن به ۴۰ دلار رسید و او بلافاصله سهام خود را فروخت.

در تمام این مدت، حدضرر احساسی وارن بافت فعال شده بود تا جایی‌که دیگر تحمل فشار احساسات وارده را نداشت. در همین حال، حدضرر احساسی او به حدضرر واقعی تبدیل شد و باعث شد تا تصمیم خروج بگیرد.

اما جالب است بدانید که وارن بافت هم گاهی اشتباه می‌کند. زیرا کمی بعد، ارزش سهام خدمات شهری تا ۲۰۰ دلار بالا رفت. این تجربه یکی از درس‌های اساسی سرمایه‌گذاری را به او یاد داد که صبر دربازارهای مالی یک موهبت است.

حد ضرر یا استاپ لاس (stop loss) چیست؟

ورود به بازار سرمایه پیش‌نیازهایی دارد. اولین و مهمترین آن، سنجش میزان ریسک‌پذیری سهامدار است. بارها از تریبون‌های مختلف عنوان شده است که سرمایه‌گذاری در بازار بورس و اوراق بهادار دارای ریسک است. سهامدار باید بداند سود و ضرر دو روی یک سکه سرمایه‌گذاری است و حد ضرر یا استاپ لاس سرمایه‌گذاری خود را بشناسد.

هنگامی‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به موقع از بازار خارج شویم از گسترش زیان جلوگیری و سرمایه خود را حفظ می‌کنیم. بسیاری از معامله‌گران تازه‌کار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیم‌گیری می‌کنند. نهایتا نیز زیان‌های هنگفت می‌بینند و از بازار بورس متنفر می‌شوند! در این مقاله علاوه بر توضیح چیستی حد ضرر، روش‌های محاسبه آن را نیز با هم مرور می‌کنیم.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

منطور از حد ضرر چیست؟

‌افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایه‌گذاری می‌کنند به ‌طور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کرده‌اند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایه گذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم.

تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومت‌ها، حمایت‌ها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم.

با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید برخلاف انتظار ما قیمت سهم کاهش یافت، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کرده‌ایم یا بر خلاف روند بازار وارد شده‌ایم و تحلیل درستی از سهم نداشته‌ایم. در این وضعیت، دو راه پیش روی ما قرار دارد:

باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامه‌ای تا زمانی که به قیمت مورد نظر ما برسد، ریسک زیادی دارد و می‌تواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود.

خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقی‌تر به نظر می‌رسد؛‌ یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با بررسی کامل سهم را می‌خرد و حد سود و زیان را تعیین می‌کند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج می‌شود. زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام به جای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید؛ بلافاصله باید از سهم خارج شد.

حد ضرر ابزاری است که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند در صورتی‌که سود مورد انتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه خود جلوگیری کنند.

امکان دارد بعد از فروش، سهم روند صعودی بگیرد. در این صورت نباید به این فکر کنیم که شاید بهتر باشد، حد سود یا حد ضرر نداشته باشیم زیرا عدم تعیین حد سود و حد ضرر به معنی نداشتن برنامه برای سرمایه‌گذاری و عدم ‌مدیریت سرمایه و ریسک است.

اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، لازم است حد ضرر کل بازار در نظر گرفته شود و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نباید معامله کرد. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.

برای حفظ سرمایه پیش از انجام هر معامله باید حد ضرر مناسب را پیدا کنیم و به آن پایبند باشیم. پایبندی به حد ضرر یعنی در صورت رسیدن قیمت به آن نقطه، معامله بدون هیچ‌گونه تردیدی بسته شود. سرمایه‌گذاری موفق است که بتواند زیان خود را به حداقل برساند.

مزیت تعیین حد ضرر چیست؟

برای توضیح کاربرد حد ضرر با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید سهمی را خریداری کرده‌اید و قیمت آن رو به کاهش است. چنانچه قیمت سهم مورد نظر پس از یک سال حد ضرر در بورس چیست؟ دوباره به قیمت اولیه بازگردد، شما از نظر معاملاتی ضرر یا زیانی متحمل نشده‌اید اما از نظر سرمایه‌گذاری این فرآیند برای شما هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در این یک سال ایجاد کرده ‌است. به این معنا که فرصت‌های سرمایه‌گذاری را در موقعیت‌های سودآور دیگر از دست داده‌اید. با این توضیح یکی از مزیت‌های اصلی حد ضرر را علاوه ‌بر جلوگیری از افزایش زیان، می‌توانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.

نحوه محاسبه حد ضرر

‌روش‌های متعددی برای محاسبه حد ضرر وجود دارد. بعضی از این روش‌ها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهام است و بعضی توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال. در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر می‌پردازیم:

• حد ضرر ثابت
• حد ضرر مکانیکال
• حد ضرر تکنیکال و حد ضرر در بورس چیست؟ ترسیمی

حد ضرر ثابت‌

در روش تعیین حد ضرر ثابت، معامله‌گر مقدار مشخصی را به ‌عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند. در این روش حد ضرر به دو صورت محاسبه می‌شو:.

‌۱– مقدار ثابت عددی: در روش مقدار ثابت عددی، معامله‌گر عدد ثابتی را به عنوان حد ضرر تعیین می‌کند. به عنوان مثال حد ضرر ۲۰ هزار تومانی را برای خرید خود در نظر می‌گیرد و هر زمان که قیمت سهم به اندازه ۲۰ هزار تومان نسبت به قیمت خرید کاهش یافت، اقدام به فروش می‌کند.
‌۲– مقدار ثابت درصدی: در این روش معامله‌گر درصد ثابتی از قیمت خرید را ملاک محاسبه حد ضرر قرار می‌دهد و ‌زمانی ‌که قیمت سهم از مبلغ درصدی تعیین شده پایین‌تر رفت، از معامله خارج می‌شود. به عنوان مثال اگر سهمی را ۵۰۰ تومان خریداری کرده باشیم و حد ضرر را ۱۰ درصد در نظر بگیریم، با رسیدن به قیمت ۴۵۰ تومان باید سهم را بفروشیم.

‌چند نکته درباره تعیین حد ضرر به شیوه درصد ثابت:

• قانون۸درصدی: برخی معتقدند معمولا سهامی که به خوبی و بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب آن را خریداری کرده باشیم، به ‌ندرت با کاهش ۸ درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه می‌شود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از ۸ درصد از قیمت خرید خود را از دست داد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است.
• محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی: از معمول‌ترین محدوده‌هایی که برای تعیین حد ضرر در نظر گرفته می‌­شود، محدوده ۵ الی ۱۵ درصدی نسبت به قیمت خرید سهام است. البته محدوده کاملاً یکسانی برای همه سرمایه‌گذاران وجود ندارد اما اغلب بازه‌ در نظر گرفته ‌شده برای حد ضرر، بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت خرید است.
• تفاوت رفتار سهم با وضعیت بازار: در دوران پس از خرید، رفتار سهم نسبت به کل بازار و صنعت باید مورد توجه قرار گیرد. چنانچه سهام شما در بازار در حال رشد، در جای خود باقی بماند (اصطلاحاً به این حالت درجازدن می­‌گویند) این می‌تواند یک هشدار باشد. بنابراین اگر رشد سهام شما در مقایسه با رشد بازار ناچیز است، باید سهام را بار دیگر مورد مطالعه قرار دهید، حتی زمانی‌که ۸ درصد از قیمت خرید شما پایین­‌تر نیامده باشد. چرا که داشتن چنین سهمی برای شما هزینه فرصت به ‌همراه خواهد داشت.

حد ضرر متحرک یا شناور

‌تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه ای بالاتر یا پایین‌تر، به معنی تعیین حد ضرر متحرک یا شناور یا متغیر است. به عنوان مثال زمانی‌که یک سهم را روی قیمت ۲۵۰ تومان می‌خریم، حد ضرر را برای آن در نقطه ۲۳۰ تومان قرار می‌دهیم. چنانچه قیمت سهم افزایش یافت و به نقطه ۳۳۰ تومان رسید، حد ضرر را در نقطه بالاتری مثلا روی قیمت ۳۰۰ تومان قرار می‌دهیم. به این فرآیند، تغییر حد ضرر با توجه به روند قیمت سهام گفته می‌شود.

حد ضرر مکانیکال

‌در روش‌های تعیین حد ضرر به شیوه مکانیکال، برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. در اینجا نگاهی مختصر به روش‌های مورد استفاده در این شیوه داریم. برای مطالعه بیشتر و کامل­‌تر، می‌توانید به منابع تخصصی‌تر در حوزه محاسبه حد ضرر مراجعه کنید:
‌۱- روش پارابولیک سار(Parabolic SAR): در این شیوه از ترسیم نمودار برای محاسبه و تعیین حد ضرر استفاده می‌شود.

‌۲- میانگین متحرک(Moving Average): در این روش از میانگین متحرک که قیمت سهام را در یک دوره زمانی نشان می‌دهد، استفاده می‌شود.

‌حد ضرر تکنیکال و ترسیمی

‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است استفاده می‌شود. برای مطالعه کامل‌تر این روش می‌توانید به کتب و منابع موجود در تحلیل تکنیکال مراجعه کنید. از آن جا که قیمت آخرین معامله مدام در حال تغییر است، معمولا برای محاسبه حد ضرر، قیمت پایانی را مبنا قرار می­‌دهند. البته گاهی سرمایه‌گذارانی که با هدف نوسان‌گیری معامله می‌کنند، مبنای محاسبه خود را قیمت آخرین معامله قرار می‌دهند.‌

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده‌ای کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. در نتیجه برای فعال شدن حد ضرر تنها رسیدن به حجم مشخصی یا رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر کافی نبوده و این دو شرط باید به صورت هم‌زمان برقرار شود.

‌از جمله عوامل موثر بر تعیین حد ضرر، می‌توانیم به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره کنیم. اما به صورت کلی عوامل تاثیرگذار بر این فرآیند را می‌توان موارد زیر در نظر گرفت:

• ‌خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه

نکات مهم در تعیین حد ضرر

‌قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد اما نکات قابل توجهی هستند که برای تعیین آن باید در نظر گرفته شود. از جمله این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

• کم شدن سود هم نوعی ضرر است، بنابراین زمانی‌که قیمت سهام بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.‌
• یکی از رایج‌ترین اشتباهات، تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی است. گاهی اوقات با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر، معامله‌گر اقدام به تغییر یا حذف آن می‌کند و منتظر کمتر شدن یا از بین رفتن زیان می‌ماند. با وجود اینکه ممکن است در مواردی این حرکت موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود، اما در بلندمدت نتیجه‌ای جز از بین رفتن برنامه و استراتژی سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.‌
• حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد. به این معنا که بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.‌
• حد ضرر را نباید با فاصلهخیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.
• اگر روند بازار و شاخص صعودی باشد، بعد از رسیدن به حد سود، بدون این که سهم را بفروشیم فقط حد ضرر را تعریف می‌کنیم؛ ولی اگر روند بازار نزولی و شاخص در حال اصلاح باشد، باید بعد از رسیدن به حد سود، یا به طورکامل از سهم خارج شویم یا بخشی از سهام را با سود بفروشیم و برای مابقی، حدضرر شناور (trailing stop) در نظر بگیریم.
• در تعیین حد ضرر، افق زمانی سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است. حد ضرر برای معاملات کوتاه‌مدت با حد ضرری که برای معاملات بلندمدت تعریف می‌شود، متفاوت است.
• در معاملات کوتاه‌مدت، حد ضرر را روی محدوده‌ حمایت در موج نزولی قبلی قرار دهید (به شرطی که بین ۸ تا ۱۰ درصد باشد).‌
• حد ضرر را در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت روی محدوده حمایتی معتبر تعیین کنید (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید)‌‌.
• وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت شد، حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده، که حالا به عنوان حمایت عمل می‌کند، قرار دهید.

سخن آخر

‌یکی از بارزترین تفاوت‌های معامله‌گران موفق با سایر معامله‌گران، نحوه برخورد آن‌ها در شرایط نامطلوب بازار است. زمانی ‌که قیمت برخلاف انتظار ما حرکت می‌کند، اگر به موقع از بازارخارج شویم، می‌توانیم از زیان جلوگیری و اصل سرمایه را حفظ کنیم.
تعیین حد ضرر یا استاپ لاس (stop loss)، از ملزومات تبدیل شدن به یک سرمایه‌گذار موفق است. برای این کار باید به روند بازار، نوع سهام، شخصیت مالی و میزان ریسک‌پذیری خود توجه کنیم و هیچ قانون کلی در این زمینه وجود ندارد اما نکات و روش‌هایی هستند که برای تعیین حد زیان موثر و منطقی و انجام معاملات حرفه‌ای، به ما کمک می‌کنند. در این مقاله ابتدا بررسی کردیم که حد ضرر چیست و در نظر گرفتن آن چه مزایایی دارد و سپس به بررسی انواع حد ضرر شامل ثابت، شناور، مکانیکال و تکنیکال پرداختیم.

حد ضرر چیست ؟ و (کاربرد آن) + 4 نکته‌ مهم در تعیین حد ضرر

یکی از مفاهیم مهم مرتبط با بازار بورس که لازم است با آن آشنایی داشته باشیم، این است که بدانیم حد ضرر چیست و چه مفهومی دارد؟ در واقع حد ضرر یا استاپ لاس میزان مشخصی از ضرری که با خرید و فروش سهم‌های مختلف به خریداران و سرمایه گذاران وارد می‌شود را مشخص می‌کند.

حد ضرر چیست؟

حد ضرر یا استاپ لاس میزان مشخصی از ضرری که با خرید و فروش سهم‌های مختلف به خریداران و سرمایه گذاران وارد می‌شود را مشخص می‌کند.

شاید بدانید که فعالیت در بازار بورس و سرمایه گذاری از حساسیت بالایی برخوردار بوده و افراد برای داشتن تجربه‌ای خوب از فعالیت در این بازار، لازم است که از یکسری مفاهیم بسیار مهم آگاهی پیدا کنند و از نکات مختلف مرتبط با بازار بورس به خوبی آگاه باشند. یکی از مفاهیم مهم مرتبط با بازار بورس که لازم است با آن حد ضرر در بورس چیست؟ آشنایی داشته باشیم.

چگونه از ضرر بیشتر جلوگیری کنیم ؟

به هنگامی که ارزش یک سهم مشخص به این میزان مشخص نزدیک می‌شود، لازم است که سریع‌تر برای فروش سهم مورد نظر اقدام کرد و از زیاد شدن میزان ضرر وارد شده جلوگیری کرد. به طور کلی بعد از این که یک سهم مشخص را خریداری می‌کنید، لازم است که حد ضرر یا خسارت آن را برای خود تعیین کنید تا از ورور آسیب بیش از حد به سبد سرمایه گذاری خود جلوگیری کنید.

شاید در ابتدا این مفهوم در نظر شما ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد، اما تعیین این مشخصه برای سهم‌های مختلف به شما کمک می‌کند تا بتوانید با سرمایه گذاری بر روی سهم‌های مختلف به سود و بازدهی بالایی دست پیدا کنید و تغییری بزرگ و قابل توجه در توانایی‌های شما برای سرمایه گذاری در بازار بورس به وجود بیاید.

مهم‌ترین کار شما به عنوان سرمایه گذا این است که از به وجود آمدن خسارت و ضرر بیش از حد برای خود جلوگیری کنید. حد خسارت یا ضرر به شما کمک می‌کند تا در این پروسه با موفقیت عمل کنید.

حد ضرر تریلینگ چیست؟

موضوع مهم دیگر درباره‌ی حد ضرر که لازم است تحت بررسی قرار گیرد، بررسی پاسخ این سوال است؛

حد ضرر تریلینگ چیست؟ در پاسخ به این که حد ضرر شناور چیست باید گفت که بین معمولی و شناور تفاوت چندانی وجود نداشته و هر دو شاخصه‌ی نامبرده معنی یکسانی دارند و کارایی آن‌ها مشابه با یکدیگر است.

اما تنها فرقی که بین این دو شاخصه وجود دارد آن است که حد ضرر متحرکی که برای سهم‌های مختلف موجود در سبد سرمایه گذاری خود تعیین می‌کنید، می‌تواند مطابق با روند پیشروی بازار بورس باشد و با توجه به تغییراتی که در بازار بورس ایجاد می‌شود و خرید و فروش سهم‌های مختلف در این بازار، این شاخصه نیز تغییر پیدا خواهد کرد.

برای مثال هنگامی که یک سهم مشخص را خریداری می‌کنید، با توجه به تغییرات رخ داده در بازار بورس و به هنگامی که وضعیت بازار بر علیه شما رو به پیشروی است، با توجه به حد ضرر متحرکی که برای سهم مورد نظر تعیین کرده‌اید باعث می‌سود تا با توجه به تغییرات رخ داده در بازار بورس، حد سودی که برای سهم مورد نظر تعیین کرده‌اید مستقل از این تغییرات افزایش پیدا کند. به طور کلی از نوع متحرک حد خسارت یا ضرر در سرمایه گذاری‌های بلند مدت استفاده می‌شود و در این نوع از معاملات و سرمایه گذاری‌ها می‌توان از این شاخصه استفاده‌ای بهینه کرد.

در واقع از این نوع شاخصه در سیستم‌هایی تجاری استفاده می‌شود که برای مدت زمانی طولانی مشخص شده‌اند و مدت زمان استفاده از این سیستم‌ها به چند هفته یا چند ماه نیز می‌رسد. در واقع این شاخصه برای این سیستم‌ها به شکل کاملا بی‌نقص و دقیقی عمل می‌کند.

4 نکته‌ مهم در تعیین حد ضرر کدامند ؟

برای تعیین حد ضرر لازم است که به نکاتی مهم توجه داشته باشید؛ در این قسمت به بررسی نکته‌های مهم در تعیین حد ضرر می‌پردازیم.

1. هنگامی که می‌خواهید حد خسارت یا ضرر را برای سرمایه گذاری‌ها و معاملات کوتاه مدت تعیین کنید، با توجه به این که موج نزولی قبلی در بین 8 الی 10 درصد قرار داشته باشد ، لازم است که این شاخصه را در محدوده یا دامنه‌ی حمایتی بر روی موج نزولی پیشین تعیین کنید.
2. در مورد معاملات و سرمایه گذاری‌های بلند مدت نیز نیاز است که این شاخصه را بر روی محدوده‌ی حمایتی قرار دهید، که دارای اعتبار باشد و 10 الی 20 درصد کمتر از حد قیمت خرید باشد.
3. به هنگامی که ارزش سهم‌های مورد نظر شما به بالاتر از حد مقاومتی رسید و در این اندازه ثابت باقی ماند، لازم است که اندازه‌ی نهایی ضرر را بر روی مقاومت در حالت شکسته قرار دهید؛ در واقع در حد ضرر در بورس چیست؟ چنین حالتی عملکرد مقاومت مشابه با حمایت خواهد بود. در صورتی که این شاخصه را در یک دامکه قیمتی بالا تعیین کنید، خسارت وارده به شما بیشتر خواهد شد.
4. در سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت در صورتی که حد خسارت را در دامنه‌های کوتاهی از ارزش خرید سهم‌های مختلف تعیین کنید، ممکن است در زمانی کوتاه مجبور به خروج از بازار بورس شوید. به طور کلی باید برای تعیین این شاخصه، یک میانگین را در نظر بگیرید تا بتوانید معاملات بورسی پر سودی انجام دهید. لازم است که در تک تک معاملات خود حد خسارت یا ضرر را تعیین کرده و معاملات خود را با توجه به این شاخصه انجام دهید.

رابطه حد ضرر و تحلیل تکنیکال چیست ؟

حد ضرر یکی از مهم‌ترین ابزار برای سرمایه گذارانی است که با در نظر داشتن اصول و تکنیک‌های تحلیل تکنیکال در بازار بورس فعالیت کرده و به خرید و فروش سهم‌های مختلف می‌پردازند. در واقع اکثر این افراد برای فعالیت به شکل طولانی مدت و یا کوتاه مدت در بازار بورس فعالیت دارند.

با توجه به اصول این تحلیل و در نظر گرفتن حد خسارت یا ضرر برای انجام معاملات مختلف، میزان خسارت یا سودی که از خرید و فروش سهم‌های گوناگون به این سرمایه گذاران می‌رسد در محدوده‌ای مشخص قرار خواهد گرفت. برای این که حد خسارت یا ضرر برای انجام معاملات بورسی بر روی سهم‌های مختلف را تعیین کنید، لازم است به عوامل مختلفی که تعیین کننده‌ی این شاخصه هستند و بر روی آن تاثیر می‌گذارند توجه داشته باشید.حد ضرر در بورس چیست؟

برای مثال به هنگامی که برای فعالیت در بازار بورس اقدام می‌کنید، لازم است که اندازه‌ی ریسک‌پذیری خود را در نظر داشته باشید و بدانید که به قصد انجام چه نوع معاملاتی از نظر زمان وارد بازار بورس شده‌اید. از جمله عواملی موثر بر روی حد خسارت یا ضرر می‌توان به امواج الیوت، نمودارها و الگوهای مختلف و خطوط روند و میزان جابه‌جا شدن حد خسارت یا ضرر اشاره کرد.

آشنایی با مفهوم حد ضرر در بورس

اگر جزو فعالان بازار بورس باشید، حتما شنیده‌اید که برخی می‌گویند پس از خرید یک سهم حتما برای آن حد ضرر تعیین کنید. در واقع شما باید قبل از خرید سهام مورد نظر، حد ضرر آن را بررسی کنید. باید ببینید که به هر دلیل و با هر روش معاملاتی که وجود دارد، بتوانید نقطه‌ی حد ضرر را نمودار تعیین کنید. دقت داشته باشید که حد ضرر از آن موارد به ظاهر کوچک است که می‌تواند تغییرات بزرگی را به وجود آورد. بنابراین بسیاری از معامله‌گران از این نگرش استفاده می‌کنند تا در بازارهای مالی خیلی سریع جلوی ضرر را بگیرند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ راجع به حد ضرر در بورس چیست؟ مفهوم حد ضرر در بورس صحبت خواهیم کرد.

حد ضرر در بورس به چه معناست؟

در بازار بورس حد ضرر به چه معناست؟

معامله‌گرانی که معمولاً بر اساس تحلیل تکنیکال به خرید و یا فروش در بازارهای مالی مانند سهام، ارز و … مشغول هستند، اغلب برای میزان سود و زیان خود در معامله‌ها، حدودی را تعیین می‌کنند. همان‌طور که در مقدمه‌ی مقاله هم اشاره شد آن‌ها پیش از خرید سهم، حد ضرر آن را بررسی می‌کنند. اما منظور از حد ضرر در بورس نقطه‌ای در نمودار است که به محض آن‌که قیمت به آن نقطه برسد، منجر به فروش سهام می‌شود و در آن حالت سناریوی تحلیل‌گر و معامله‌گر نقض می‌شود. پس حد ضرر جایی است که تحلیل شما برای آینده‌ی بازار یا رفتار آینده‌ی بازار نقض می‌شود. پس باید نقطه‌ای را در نظر بگیرید که به محض رسیدن قیمت به آن نقطه در حالتی که شما می‌خواهید اقدام به فروش کنید، تحلیل شما نقض شده باشد.

اهمیت تعیین حد ضرر در بورس

انتخاب حد ضرر در بورس بسیار حائز اهمیت می‌باشد. شما باید حد ضرر را روی نمودار تعیین کنید. چون خیلی از افراد هستند که می‌گویند سهامی را به فلان قیمت می‌خریم. سپس ۵ درصد یا ۱۰ درصد زیر قیمت می‌فروشیم که این درست نیست. قیمت‌ها به راحتی می‌توانند ریزش کنند، در حالی‌که تحلیل صعود و یا تغییر روند شکل نگیرد. این موضوع نشان می‌دهد که انتخاب حد ضرر بسیار اهمیت دارد. اگر دیدید که سهامی را جایی می‌خرید که فاصله بسیاری تا حد ضرر آن شکل می‌گیرد، این نشان دهنده‌ی آن است که احتمالاً نقطه‌ی ورود شما درست نبوده است که حد ضرر بسیار زیادی شامل حال شما شده است. پس بهتر است تا آن سهام را نادیده بگیرید یا از دست رفته فرض کنید.

بسیار پیش آمده که بازار دچار ریزش شده و خیلی‌ها از بازار جا ماندند. به این دلیل که آن‌ها نقطه‌ی ورودشان را دیر انتخاب کردند و حد ضررهای بسیار بزرگی داشته‌اند و زیان کردند. بسیار مهم است که وقتی حد ضرر در بورس فعال می‌شود، بتوانید سهمی را بفروشید که نقدشوندگی آن بالا باشد. با این تفاسیر حتماً متوجه شدید که انتخاب حد ضرر خیلی مهم است. سعی کنید نقطه‌ای را انتخاب کنید که به راحتی فعال نشود و اگر هم فعال شد بتوانید به راحتی آن را بفروشید و از آن سهام خارج شوید.

آیا وقتی حد ضرر فعال می‌شود باید سهم را بفروشیم؟

آیا زمانی که به حد ضرر رسیده ایم باید سهم را بفروشیم؟

خیلی از افراد بر این عقیده‌اند که در زمان حد ضرر روند صعودی است و قیمت‌ها وقتی پایین می‌آیند دوباره به سمت بالا می‌روند و این خوب است. درست است که قیمت‌ها در نهایت صعود می‌کنند و شاید در آینده قیمت‌ها به آن نرخ‌های بالاتری که خریداری کرده‌اید برگردند، اما نکته اینجاست که وقتی حد ضرر فعال می‌شود و شما اقدام به فروش می‌کنید، یعنی اینکه یا شما اشتباهی مرتکب شدید که آن اشتباه را متوجه می‌شوید و آن را یادداشت می کنید و کنار می‌گذارید و یا اینکه روند بر خلاف تحلیل شما رفتار کرده است. پس این نشان می‌دهد که فروش حد ضرر به این معناست که ما از زیان‌های احتمالی خیلی زیاد جلوگیری می‌کنیم. دوم اینکه بتوانیم خطاهای معاملاتی خودمان را پیدا کنیم. بنابراین حد ضرر در بورس معنای بزرگی دارد که معامله‌گران باید به آن توجه کنند و در زمان آن اقدام به فروش نمایند.

چه عواملی در تعیین حد ضرر در بورس تاثیرگذار هستند؟

به طور کلی عوامل مختلفی در تعیین حد ضرر در بورس تاثیرگذار هستند. مثل ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری. موارد زیر از جمله عوامل تأثیرگذار بر حد ضرر هستند:

• ‌فیبوناچی
• ‌ کف دوقلو
• امواج الیوت
• ‌‌الگوی سروشانه
• ‌‌الگوهای نموداری
• جابه‌جایی حد ضرر
• ‌خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم

نکات کلیدی در تعیین حدضرر

بیان نکته های کلیدی در مشخص کردن حدضرر

• در معاملات کوتاه‌مدت، حدضرر را روی محدوده‌‌ی حمایت و در موج نزولی قبلی قرار دهید (به شرطی که بین ۸ تا ‍۱۰ درصد باشد)
• در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده‌ی حمایتی معتبر تعیین کنید (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید)
• چنانچه حد ضرر را در فاصله زیادی از قیمت خرید قرار دهید، باعث زیان بیشتر شما خواهد شد. (سهم خیلی دیر فروخته می‌شود)
• زمانی‌که مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت کردید، حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا به عنوان حمایت عمل می‌کند قرار دهید.
• چنانچه در معاملات کوتاه مدت حد ضرر در فاصله کوتاهی از قیمت خرید قرار گیرد، ممکن است به دلیل نوسان زیاد قیمت، خروج زودهنگامی از بازار داشته باشید (یعنی سهامتان خیلی زود به فروش برسد.)
• افرادی که با دیدگاه بلندمدت سرمایه‌گذاری می‌کنند اعتقادی به تعیین حد ضرر ندارند. شما هم اگر به وضعیت بنیادی شرکت مطمئن هستید و قصد سرمایه‌گذاری بیش از ۹ ماهه دارید، می‌توانید اصلاً حد ضرر تعیین نکنید.
• همیشه به حد ضرری که تعیین شده عمل نمایید. اگر حد ضرر در بورس چیست؟ پس از عمل کردن به حد ضرر، رشد سهم شروع شد، نیازی نیست خودتان را ملامت کنید و از آن به بعد در تعیین حد ضرر دقت و مطالعه بیشتری انجام دهید. شما باید خوشحال باشید که براساس استراتژی‌تان معامله را انجام داده‌اید.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ راجع به مفهوم حد ضرر در بورس و نکاتی پیرامون آن صحبت کردیم. درست است که وجوه زیادی در بورس و معامله‌گری سهام وجود دارد، اما بسیار مهم است که برای انجام معاملات خود گذاشتن حد ضرر را فراموش نکنید. چراغ به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های آموزش و استخدام در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مفید به شما در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری و معامله در بورس کمک نماید برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید از ویدیوهای آموزش بورس در سامانه استفاده نمایید.

حد ضرر چیست و چگونه تعیین و اعمال می‌شود؟

فعالیت در بازارهای مالی همواره تابع مؤلفه‌های مختلفی است. یک فرد زمانی می‌تواند به معامله‌گر حرفه‌ای تبدیل شود که نه‌تنها به‌خوبی این مؤلفه‌ها را بشناسد؛ بلکه بتواند در بزنگاه‌های حساس تصمیم‌گیری‌های درستی به کمک آن‌ها داشته باشد. بسیاری از فعالان بورس، فارکس یا بازار ارزهای دیجیتال با اصول معامله‌گری آشنایی کافی دارند؛ اما نمی‌توانند در مواقع حساس بر احساسات خود غلبه کنند و تصمیم درست را اتخاذ کنند. یکی از این موضوعات که اهمیت بالایی دارد، تعیین حد ضرر در معاملات است. در ادامه بررسی می‌کنیم که حد ضرر چیست و چگونه باید از آن در معامله‌گری استفاده نمود. با ما همراه باشید.

حد ضرر چیست؟

اساساً هیچ‌کس برای ضرر کردن وارد یک معامله نمی‌شود. اما باید توجه داشت که بازارهای مالی تحت تأثیر فاکتورهای متعددی هستند که تنها تعداد معدودی از آن‌ها در کنترل معامله‌گر قرار دارد. بسیاری از این فاکتورها در مناسبات مختلف حاکم بر بازار رقم میخوردند و به همین دلیل از عهده معامله‌گر خارج است. در نتیجه همواره احتمال ضرر کردن در معاملات بازارهای مختلف مالی وجود دارد. در همین راستا باید یک نکته مهم را در نظر گرفت؛ فرض کنید در یک معامله وارد ضرر شوید. به نظر شما تا چه میزان ضرر را باید تحمل کرد و از معامله خارج نشد؟

این سؤال بسیار اساسی است که باید قبل از ورود به هر معامله‌ای به آن پاسخ دهید. به‌عنوان مثال شما یک سهم را در قیمت 1000 تومان می‌خرید. باتوجه‌به شرایط حد ضرر در بورس چیست؟ بازار تصمیم می‌گیرید که حد ضرر خود را روی 800 تومان قرار دهید. در واقع اگر قیمت این سهم وارد فاز نزولی شود و به 800 تومان برسد، حد ضرر شما فعال شده و باید بلافاصله نسبت به فروش آن اقدام کنید. به این ترتیب از ضرر بیشتر جلوگیری می‌کنید. این یک تعریف ساده و عملیاتی از مفهوم حد ضرر بود.

مزیت تعیین حد ضرر چیست؟

این موضوع کاملاً طبیعی است که تا زمانی که یک دارایی را نفروشید، نه سود کرده‌اید و نه ضرر. میزان سود و زیاد وقتی مشخص می‌شود که از یک معامله خارج شوید. اما مبتنی بر این دیدگاه نباید اجازه به خواب رفتن سرمایه را بدهید. سرمایه زمانی می‌تواند سودآور باشد که حرکت داشته باشد. شما نمی‌توانید از رشدهای منطقی که در بازار جاری است، جا بمانید و فرصت‌ها را از دست بدهید؛ بنابراین حد ضرر در معامله به شما کمک می‌کند تا از به خواب رفتن سرمایه و همچنین زیان‌های بیشتر جلوگیری کنید. به عبارت دیگر، پایبندی به حد ضرر فضا را برای جبران ضرر متحمل شده در معاملات دیگر مهیا می‌کند.

چگونه می‌توان حد ضرر را در معاملات خود تعیین کرد؟

تعیین حد ضرر از مجموعه اصول ثابت و معین پیروی نمی‌کند و هر معامله‌گر باید مبتنی بر استراتژی معاملاتی خود و همچنین میزان ریسک‌پذیری‌اش حد ضرر خود را در معاملات تعیین کند. اما در حالت کلی سه راه‌حل اساسی برای تعیین حد ضرر در معاملات وجود دارد که عبارت‌اند از:

1- تعیین حد ضرر به روش ثابت

در این روش معامله‌گر فارغ از ابزارهای تحلیل حد ضرر در بورس چیست؟ تکنیکال، باتوجه‌به شناختی که از دارایی و روحیات شخصی خود دارد، یک عدد مشخصی را به‌عنوان حد ضرر در معاملات تعیین می‌کند. هر زمان قیمت دارایی افت کرد و حد ضرر معامله‌گر فعال شد، تصمیم به فروش دارایی می‌گیرد.

2- تعیین حد ضرر به کمک اندیکاتورها

اندیکاتورها به‌عنوان ابزارهای کارآمدی برای تعیین حد ضرر در معاملات مختلف به شمار می‌روند. اندیکاتورها مجموعه توابع و الگوریتم‌های ریاضی هستند که به کمک آن‌ها می‌توان پیش‌بینی‌های نسبتاً خوبی از روند حرکت قیمت یک دارایی ارائه داد. تعیین حد ضرر به کمک اندیکاتورها معمولاً به کمک نرم‌افزارهای تحلیلی که برای این منظور تولید شده‌اند، صورت می‌گیرد.

3- تعیین حد ضرر به کمک نمودارهای تحلیل تکنیکال

کارکردن با نمودار‌های قیمت دارایی‌ها در تحلیل تکنیکال برای تعیین حد ضرر بسیار کاربردی و مفید است. البته کسانی می‌توانند از این ابزارها استفاده کنند که آموزش‌های لازم برای استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال را به‌خوبی فراگرفته باشند. الگوهای سر و شانه، کف دوقلو، امواج الیوت، فیبوناچی و … از جمله ابزارهای مهمی در تحلیل تکنیکال هستند که با بررسی نمودار قیمت دارایی اطلاعات متنوعی را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند.

مهم‌ترین نکات در تعیین حد ضرر

در اینجا لازم است تا چند نکته مهم در خصوص حد ضرر را مورد بررسی قرار دهیم.

– حد ضرر در معاملات همواره یک مقدار ثابت و غیرقابل‌تغییر نیست. معمولاً با افزایش قیمت یک دارایی، معامله‌گر باید با بازنگری در شرایط موجود، حد ضرر خود را نقطه معینی بالا بیاورد.

– معمولاً توصیه می‌شود که بیشتر از 10 درصد قیمت خرید را به‌عنوان حد ضرر قرار ندهید. البته تعیین این عدد وابسته به میزان ریسک‌پذیری شما است.

– زمان در هر معامله‌ای حکم پول و سرمایه را دارد. شما نمی‌توانید سال‌ها صبر کنید تا اهداف قیمتی که برای یک معامله در نظر گرفته‌اید، محقق شود مگر اینکه ارزش آن را داشته باشد. منظور این است که حد ضرر صرفاً مفهوم مالی نیست؛ بلکه باید زمان را نیز به‌عنوان معیاری برای ورود و خروج در معاملات در نظر گرفت و در صورت محقق نشدن اهداف در بازه زمانی مورد انتظار از آن خارج شد.

– تعیین حد ضرر با شناسایی محدوده حمایتی یک سهم رابطه تنگاتنگی دارد. به‌عنوان مثال ممکن است یک سهم در محدوده حمایتی با موجی از خریداران مواجه شود و روند صعودی به خود بگیرد. در این راستا باید درک درستی از محدود حمایتی قیمت دارایی‌ها داشته باشید.

– اگر یک دارایی در مسیر صعودی موفق به شکستن مقاومت مهمی شد، حتماً سعی کنید در بازنگری خود حد ضرر را در محدوده مقاومت شکسته شده قرار دهید.

– در معاملات خود تعصب بی‌جا به خرج ندهید و در صورتی که حد ضرر شما فعال شد، فوراً اقدام به فروش دارایی کنید.

کلام حد ضرر در بورس چیست؟ پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که مفهوم حد ضرر چیست و چگونه می‌توان آن را در معاملات خود به کار گرفت. هیجانات در بورس به‌عنوان یک سم برای معامله‌گر به شمار می‌رود و در صورتی که احساسات کنترل نشود، معامله‌گر نمی‌تواند تصمیم درستی در بزنگاه‌های حساس اتخاذ کند. حتماً جایگاه ویژه‌ای برای حد ضرر در تدوین استراتژی معاملاتی خود در نظر بگیرید.

فینوتیپس حد ضرر در بورس چیست؟ محیطی دوستانه برای یادگیری معامله‌گری در بازارهای مالی مختلف است. مونولوگ در سیاست‌های تیم فینوتیپس جایگاهی ندارد و به دنبال برقراری دیالوگ و تعامل دو طرفه با مخاطبان عزیز هستیم. در این راستا کلاب‌هاوس فینوتیپس بستری بسیار خوب برای ارتباط‌ گیری با شما عزیزان است. در این بستر با هم بحث می‌کنیم تا راه‌های مختلف تبدیل‌شدن به یک معامله‌گر موفق را یاد بگیریم.