بازار اولیه و ثانویه

رشد 57درصدی تامین مالی بازار اولیه و ثانویه

تامین مالی بازار اولیه و ثانویه در سال 96 نسبت به سال 95، رشد 57درصدی و انتشار ابزارهای تامین مالی رشد 122درصدی داشت. میثم حامدی مدیر گروه بازارها و ابزارهای مالی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در این مورد عنوان کرد: آمارهای موجود در مجموع عملکرد موفق بازار سرمایه در عرصه تامین مالی را نشان می‌دهد. به گزارش سنا، وی اظهار داشت: غالبا بازار سرمایه با دو هدف اصلی «تامین مالی» و «پوشش ریسک» شناخته می‌شود. در عرصه تامین مالی، تامین مالی دولت و بنگاه‌های اقتصادی از اهداف اصلی بازار سرمایه محسوب می‌شود. حامدی توضیح داد: تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی یا به‌ صورت مستقیم از طریق انتشار اوراق بدهی یا افزایش سرمایه امکان‌پذیر است یا تامین مالی غیرمستقیم از طریق تامین مالی دولت و سرمایه‌گذاری نهاد‌های مالی به خصوص از طریق انتشار اسناد خزانه اسلامی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد.

وی اظهار داشت: بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار تا پایان اسفند سال 1396، عرضه اولیه سهام شرکت‌ها در بورس و فرابورس به بیش از 5 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به زمان مشابه در سال 1395، افزایش 45درصدی داشته است. مدیر گروه بازارها و ابزارهای مالی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: همچنین انتشار انواع ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه به حدود 649هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به زمان مشابه در سال 1395، رشد 122درصدی داشته است. به گفته حامدی همچنین افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام بالغ بر 173هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به عملکرد سال 95، رشد 243درصدی داشته است. وی تصریح کرد: در مجموع تامین مالی بازار اولیه و ثانویه در بازار سرمایه به مبلغی حدود 829هزار میلیارد رسید که نسبت به زمان مشابه در سال 1395، رشد 57درصدی را از بازار اولیه و ثانویه خود نشان داده است و آمارهای موجود در مجموع عملکرد موفق بازار سرمایه در عرصه تامین مالی را نشان می‌دهد.

حامدی ادامه داد: اما سوالی که مطرح می‌شود، این است که آیا بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌های خصوصی موفق عمل کرده است یا خیر؟ که در این مورد هم با یک بررسی آماری ساده در زمینه عرضه اولیه، افزایش 45درصدی مقدار سهام عرضه شده در بورس و فرابورس، بدون شک حکایت از موفقیت بازار دارد. وی با بیان اینکه موفقیت بازار در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی همچنین در انتشار انواع اوراق بدهی نهفته است، گفت: ابتدا قبل از اینکه برشی از آمار انتشار انواع اوراق بدهی ارائه دهیم، باید خاطرنشان کرد که تامین مالی بر اساس نیاز بنگاه اقتصادی و همچنین امکانات موجود آن صورت می‌گیرد. لذا صرفا گره زدن موفقیت یا عدم موفقیت بازار در عرصه تامین مالی بنگاه اقتصادی به اوراق مشارکت اشتباه است. حامدی بیان کرد: در حال حاضر امکان استفاده از انواع صکوک (مانند صکوک اجاره، مرابحه، منفعت و. ) در بازار وجود دارد و شرکت‌ها بر اساس نوع فعالیتی که دارند، می‌توانند از این اوراق بهره ببرند. به عنوان مثال شرکتی که قصد تامین مالی خرید کالا دارد، از اوراق مرابحه استفاده می‌کند یا شرکتی که دارایی ثابت در اختیار دارد، می‌تواند از اوراق اجاره استفاده کند. برای ساخت و ساز از اوراق استصناع و در صورت وجود منفعت و قابلیت واگذاری آن از اوراق منفعت می‌توان استفاده کرد. لذا برای سنجش میزان تامین مالی از طریق بازار سرمایه باید آمار انتشار انواع صکوک یا ابزارهای تامین مالی را مد نظر قرار داد.

موفقیت بازار سرمایه در تامین مالی دولت

وی افزود: نکته دیگری که باید بدان توجه کرد، این است که آیا بازار سرمایه در سال 96 بیشتر در تامین مالی دولت موفق عمل کرده است یا شرکت‌های خصوصی؟ در این موضوع شکی نیست و آمارها هم بر این موضوع صحه می‌گذارند که بازار سرمایه در تامین مالی دولت موفق‌تر عمل کرده اما نباید از یک نکته غافل ماند و آن اینکه تامین مالی دولت به‌ خصوص در عرصه انتشار اسناد خزانه اسلامی از مصادیق تامین مالی غیرمستقیم بنگاه‌های اقتصادی است. به‌طوری که دولت برای تسویه بدهی‌های خود از طریق اسناد خزانه اسلامی اقدام کرده و بدین‌ترتیب بنگاه‌های اقتصادی طلبکار از دولت منابع مالی خود را احیا کردند. حامدی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار منتشر شده از سوی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، انتشار انواع اوراق بدهی با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار (اوراق بدهی شرکت‌های خصوصی) به بیش از 47هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به زمان مشابه در سال 95 افزایش 187درصدی داشته است. مدیر گروه بازارها و ابزارهای مالی مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین افزود: اوراق مشارکت دولت، شهرداری‌ها و بانک‌ها به 112هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به عملکرد سال 95 رشد 365درصدی داشته است. همچنین بالغ بر 348هزار میلیارد ریال اوراق اسناد خزانه اسلامی منتشر شده که نسبت به عملکرد سال 95 افزایش 168درصدی بازار اولیه و ثانویه داشته است. وی اظهار داشت: در مجموع انتشار انواع ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه با رشد 122 درصدی از 292هزار میلیارد ریال در سال 95 به 649میلیارد ریال در سال 96 رسید. لذا تشکیک در عملکرد مناسب بازار سرمایه جای سوال دارد.

پرسش‌های متداول اسناد خزانه اسلامی

اسناد خزانه، در زمره اوراق بهادار با نامی قرار می‌گیرند كه بیانگر تعهد دولت‌ها به بازپرداخت مبلغ اسمی آن‌ها در آینده است. اسناد خزانه از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده كه بدون كوپن سود منتشر می‌شود و هدف اصلی آن، تامین كسری بودجه دولت‌هاست. اسناد خزانه اصلی‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌های پولی است.

2. اسناد خزانه اسلامی چیست؟

اسناد خزانه اسلامی، اوراق بهادار با نامی است كه دولت به منظور تصفیه بدهی‌های خود بابت طرح‌های تملك دارایی‌های سرمایه‌ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبكاران غیردولتی واگذار می‌کند.

اسناد خزانه مرسوم در دنیا توسط دولت به رقمی كمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی‌های دولت پرداخت می‌شود اما به دلیل اشكالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبكاران غیر دولتی واگذار می‌کند. دارنده اوراق درصورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می‌رساند.

3. چرا اسناد خزانه اسلامی را اسناد بدون ریسك می‌دانند؟

بزرگترین دغدغه فعالان بازار سرمایه درخصوص اسناد خزانه اسلامی، عدم ایفای تعهدات دولت در زمان سررسید است. برای رفع این نگرانی، دولت به این بدهی اولویتی هم‌ردیف حقوق و مزایای كاركنان خود داده و به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته می‌شود. خزانه‌داری كل كشور نیز موظف است پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در سررسید اوراق تعهد كند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است از این رو اسناد خزانه اسلامی ریسك نكول نخواهند داشت.

4. ریسك نقدشوندگی چیست و آیا اسناد خزانه اسلامی ریسك نقد شوندگی دارند؟

ریسك نقدشوندگی به معنی احتمال عدم فروش اوراق بهادار است. یكی از اهداف پذیرش اسناد خزانه اسلامی در فرابورس ایران، كاهش این ریسك برای دارندگان این اوراق است چراكه به دلیل وجود بازار بزرگ و نقدشونده اوراق بهادار بادرآمد ثابت در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران، (كه حجم معاملات روزانه آن به بیش از 2 هزار میلیارد ریال در روز می‌رسد.) دارندگان این اوراق می‌توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام کنند.

5. تفاوت اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق بهادار چیست؟

تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن بازار اولیه و ثانویه و پرداخت سود است. این اوراق عموما سررسیدی كمتر از یك سال داشته و اغلب سررسیدشان به صورت 4، 13، 26 و 52 هفته‌ای است. اسناد خزانه اسلامی بدون سود بوده و هیچ‌گونه پرداخت میان بازار اولیه و ثانویه دوره‌‌ای تحت عنوان سود نخواهند داشت و سرمایه‌گذاران از مابه‌التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، منتفع خواهند شد. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می‌كنند.

همچنین، این اوراق در مقایسه با دیگر ابزارهای بازار پول از درجه نقد شوندگی بیشتری برخوردار است.
در جدول زیر برخی از مهمترین تفاوت‌های اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق تامین مالی نمایش داده شده است.

اسناد خزانه اسلامی	سایر اوراق تامین مالی
سررسید	كمتر از یك‌سال	بیشتر از یك‌ سال
نرخ سود پرداختی	ندارد	دارد
ریسك نكول	ندارد	دارد

جدول 1: تفاوت اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق تامین مالی

6. هدف از انتشار اسناد خزانه اسلامی چیست؟

این اوراق، با هدف تسویه بدهی‌های دولت به طلبكاران غیردولتی، كنترل نقدینگی بازار، اجرای سیاست‌های پولی، تأمین كسری بودجه و مدیریت بازار منتشر می‌شود. همچنین این ابزار، اصلی‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌های پولی از سوی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران است.

• كشف نرخ سود بدون ریسك مورد انتظار بازار در اقتصاد كشور
• فراهم آوردن بستر لازم برای توسعه ابزارهای مالی بازار
• كمك به سیاست‌های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست‌های بهینه جهت تنظیم و كنترل انتظارات بازار
• كمك به حفظ استقلال كشور با استفاده از تامین مالی داخلی دولت و كاهش استقراض بین‌المللی
• استخراج انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسك با سررسیدهای مختلف
• معاف از مالیات بودن درآمدها و معاملات این اوراق

به طور کلی با انتشار اسناد خزانه اسلامی به طور هم‌زمان دولت از طریق مدیریت بدهی‌ها، بانك مركزی از طریق كنترل نقدینگی و مردم به واسطه استخراج نرخ بدون ریسك در یك بازار رقابتی، منتفع می‌شوند.

8. ضمانت پرداخت در سررسید به عهده چه كسی است؟

ضامن این اوراق، وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و خزانه‌داری كل كشور پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در هر مرحله را تعهد كرده است. همچنین خزانه‌داری کل کشور بازپرداخت این اوراق در سررسید را در زمره دیون ممتاز دولت قرار داده است بدین معنی كه پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در سررسید این اوراق، هم‌ردیف پرداخت حقوق كاركنان دولت بازار اولیه و ثانویه بوده و با همان درجه اهمیت و اضطرار صورت می‌گیرد.

9. فرآیند پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در سررسید به چه صورت است؟

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سررسید، از طریق خزانه‌داری كل كشور به بانك عامل منتقل می‌كند. شركت سپرده‌گذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بر‌اساس اطلاعات آخرین دارندگان اسناد خزانه اسلامی، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانك عامل به حساب دارندگان مذكور واریز خواهد كرد.

10. فرآیند انتشار و فروش اسناد خزانه اسلامی به چه صورت است؟

وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی بازار اولیه و ثانویه از دولت، اسناد خزانه اسلامی را از محل ردیف بودجه اختصاص یافته، منتشر می‌کند. دستگاه‌های ذی‌ربط نیز بر اساس بودجه اختصاص یافته و اولویت‌بندی، لیست پیمانكاران طلبكار از دولت را به بانك عامل معرفی خواهند کرد. بعد از احراز هویت و اخذ اطلاعات لازم توسط بانك عامل، لیست پیمانكاران به فرابورس ایران اعلام خواهد شد. سپس حداكثر ظرف 10 روز كاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت شده و پیمانكاران می‌توانند نسبت به فروش اسناد خزانه اسلامی در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران اقدام کنند.

پیمانكارانی كه برای تامین منابع مالی خود نیاز به وجه مالی داشته باشند، می‌توانند اوراق خود را از طریق یكی از كارگزاران عضو فرابورس ایران به قیمت روز در بازار فرابورس ایران به فروش برسانند.

سوالات از دیدگاه بستانکاران(پیمانکاران)ᛏبالای صفحه
1. چگونه می‌توان اسناد خزانه اسلامی را از دولت دریافت کرد؟

اسناد خزانه اسلامی به صورت الكترونیكی منتشر می‌شود و در سامانه‌های معاملاتی بازار سرمایه به صورت الكترونیكی به پیمانكاران تخصیص می‌یابد. پیمانكاران می‌توانند با مراجعه به دستگاه یا وزارتخانه بدهكار، درخواست تصفیه حساب خود را اعلام كنند و در صورت لزوم، وزارت امور اقتصاد و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران از محل ردیف بودجه اختصاص ‌یافته، با انتشار اسناد خزانه اسلامی حساب پیمانكار را تسویه می‌کند. همچنین پیمانكار می‌تواند این اوراق را تا سررسید نگهداری كند یا در صورت نیاز به وجه نقد قبل از سررسید، آن را از طریق فرابورس ایران به فروش برساند.

2. چرا بهتر است پیمانكاران بدهی خود را با اسناد خزانه اسلامی تسویه كنند؟

با توجه به وجود بازار معاملات ثانویه برای اسناد خزانه اسلامی، پیمانكارانی كه بدهی خود را با استفاده از این اوراق تسویه کنند، درصورت نیاز به منابع مالی جهت ادامه فعالیت‌های خود، می‌توانند این اوراق را در فرابورس ایران به فروش رسانده و طلب خود را در سریع‌ترین زمان ممكن به وجه نقد تبدیل كنند.

3. پس از دریافت اسناد خزانه اسلامی چگونه آن را به فروش برسانیم؟

دارندگان اسناد خزانه اسلامی، می‌توانند با مراجعه به یكی از كارگزاری‌های عضو فرابورس ایران، به صورت حضوری یا آنلاین، اوراق خود را به فروش برسانند.

4. آیا با نگهداری اسناد خزانه اسلامی تا سررسید، طلبم از دولت را دریافت خواهم كرد؟

ضامن این اوراق، وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و خزانه‌داری كل كشور بازپرداخت این اوراق در سررسید را در زمره دیون ممتاز دولت در نظر گرفته است؛ به عبارت دیگر، پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در سررسید، هم‌ردیف با پرداخت حقوق كاركنان دولت بوده و با همان درجه اهمیت و اضطرار صورت می‌گیرد. بنابراین مبلغ اسمی حتما در سررسید به آخرین دارنده پرداخت خواهد شد. خزانه‌داری كل كشور نیز موظف است پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در سررسید اوراق تعهد كند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است از این رو اسناد خزانه اسلامی ریسك نكول نخواهند داشت.

5. واریز مبلغ اسمی در زمان سررسید چگونه صورت می‌گیرد؟

در سررسید اسناد خزانه اسلامی، خزانه‌داری مبلغ اسمی اوراق را به حسابی نزد بانك عامل واریز می‌كند. پس از آن شركت سپرده‌گذاری مركزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مبلغ اسمی را به شماره حساب بانكی دارندگان اوراق واریز خواهد كرد بنابراین اعلام شماره حساب و شبای بانكی دارندگان اوراق به كارگزار ضروری است.

6. اسناد خزانه اسلامی را با چه قیمتی می‌توانم به فروش برسانم؟

قیمت این اوراق با در نظر گرفتن دو عامل نرخ سود مورد انتظار بازار و فاصله تا سررسید اوراق تعیین می‌شود. برای مثال قیمت اوراق، در شرایطی كه 182 روز تا سررسید باقی مانده و نرخ بازده مورد انتظار بازار 21 در صد است، به روش زیر محاسبه می‌شود:

تاکید بر تقویت بازار ثانویه بورس

عضو هیات مدیره سازمان بورس از آمادگی بورس کالا برای اجرای روش قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی در محصولات کشاورزی خبر داد و گفت: در شیوه جدید، هزینه حمل و نقل، نگهداری، تحویل و انبارداری حذف و از این طریق دولت می‌تواند به کشاورز کمک کند.

قاسم محسنی عضو هیات مدیره سازمان بورس، اظهار داشت: اجرای ایده قیمت تضمینی از مدتی پیش مطرح بود و از آنجا که در ماده 32 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی مصوب سال 89 آمده است: وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند به جای خرید محصولات کشاورزی که قیمت تضمینی برای آن اعلام شده از روش قیمت تضمینی استفاده کند، این ایده در نشست اخیر مسئولان ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح شد و در نهایت در دستور کار بورس کالا قرار گرفت. رئیس کمیته برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و مدیریت ریسک سازمان بورس در تبیین روش جدید افزود: در روش قیمت تضمینی به جای اینکه دولت کالا را از کشاورز خریداری و انبار کند، تا در مقطعی دیگر به فروش برساند، کشاورز خود، مستقیم یا با واسطه کالایش را در بورس کالا عرضه می‌کند، تا بر اساس مدل عرضه و تقاضا قیمت آن مشخص شود. وی ادامه داد: در این شیوه اگر متقاضی حاضر شد محصول را به آن قیمتی که دولت تعیین کرده یا بالاتر از آن بخرد که چه بهتر و گرنه ما به التفاوت آن به کشاورز پرداخت خواهد شد. محسنی به بازارهای اولیه به عنوان یکی دیگر از محورهای نشست اخیر مسئولان ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار اشاره کرد و گفت: در این جلسه بیان شد که هدف اصلی ما در بازار سرمایه تقویت بازار اولیه است . عضو هیات مدیره سازمان بورس، دومین هدف بنیادی را بسترسازی مناسب برای ایفای نقش قوی تر بورس های کالایی در اقتصاد دانست و افزود: با این اقدام هم بازار اولیه و ثانویه بازار اولیه و ثانویه کالاهای اساسی و استراتژیک بیشتری در این بورس‌ها داد و ستد می‌شود و هم قیمت‌ها به سمت شفافیت بیشتر حرکت خواهد کرد. وی تصریح کرد: در بخش بازار مشتقه هم هدف ما این است که این بازار را تقویت کنیم؛ چون ابزارهایی برای پوشش ریسک‌های نوسان نرخ‌های مختلف کالا و ارز و طلا وجود دارد که می‌تواند بازار ثانویه را تقویت کند. رئیس کمیته برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و مدیریت ریسک سازمان بورس سپس اضافه کرد: بازار ثانویه نیز در نهایت از طریق نقد شوندگی لازم برای اوراق بهاداری که دربازار اولیه به فروش می روند، هم بر بازارهای اولیه تاثیر می گذارد و هم قادر خواهد بود، به بورس های کالایی و انرژی عمق دهد. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از سنا، محسنی در پاسخ به این سوال که دیدگاه‌های مدیران ارشد بازار سرمایه و مسئولان وزارت اقتصاد چه زمان جمع‌بندی و به صورت گزارش به دولت ارسال خواهد شد، گفت: این گزارش فصل‌های متعدد دارد؛ یک فصل آن مطالعه اسناد بالادستی مثل برنامه چهارم، برنامه پنجم، سیاست‌های کلی نظام، سند چشم انداز و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید مطالعه و عملکرد بازار سرمایه در مورد آن تشریح شود، از این جهت که بگوییم در زمینه اجرای این قوانین، تاکنون چه کارهایی انجام شده و چه کارهایی باقی مانده است. وی گفت: فصل بعدی هم در مورد وضع موجود بازار سرمایه و تشریح آن است که این دو فصل قرار است تا پایان شهریورماه جاری نهایی شود. به گفته عضو هیات مدیره سازمان بورس، فصول بعدی هم که به مطالعات کشورهای دیگر و نهایتا چالش‌هایی که پیش روی ماست می پردازد و برنامه های پیشنهادی برای مقابله با این چالش‌ها را مطرح می‌کند، در ماه‌های بعد تکمیل خواهد شد.

آغاز معامله اوراق بدهی دولتی در بازار ثانویه

به گزارش اقتصادنیوز نرخ بازدهی اوراق با سررسید زیر سه ماه کاهش 0.2 درصدی داشتند. اما اتفاق مهمتر افزایش نرخ بازده اوراق با سررسید بالاتر از سه ماه بود. این اوراق افزایش نرخ بازده را در دامنه 0.1 تا 0.2 درصد داشتند.

نکته قابل توجه بازار اوراق امروز، معامله اوراق بدهی دولتی بود که در ماه‌های اخیر از طریق حراج بانک مرکزی عرضه شده بودند و تا امروز معامله‌ای در بازار ثانویه نداشتند.

لازم به یادآوری است که امروز حراج اوراق بدهی دولتی در بازار اولیه توسط بانک مرکزی انجام شده است.

حسگر نرخ بازدهی آینده

منحنی بازدهی اوراق ، نموداری است که نرخ بازده اوراق باکیفیت اعتباری یکسان را با سررسید‌های کوتاه‌مدت (چندماهه)، میان‌مدت (چندساله) و بلند‌مدت (بیش از ۵ ساله) نشان می‌دهد.در بازار اوراق دولتی اسناد خزانه دادوستد می‌شود.این اسناد از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده که بدون کوپن سود منتشر می‌شود و هدف اصلی آن، تأمین کسری بودجه دولت‌هاست. اسناد خزانه اصلی‌ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست‌های پولی است.

این اوراق در فرا بورس معامله می‌شوند بدون کوپن هستند. اوراق بدون کوپن اوراقی هستند که نرخ سود ثابت ندارند. خریداران این اوراق تنها از تفاوت قیمت خرید و ارزش اسمی آن در سر‌رسید سود خواهند کرد. دارندگان این اوراق در تاریخ سررسید وجه نقدی معادل مبلغ اسمی، از دولت دریافت می‌کنند.

این بازار در شرایطی که عدم قطعیت‌ها بالا می‌رود پناهگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌ها نیز به‌حساب می‌آید زیرا نرخ ریسک آن به‌واسطه نکول و پرداخت نشدن تعهدات تقریباً صفر است.

منظور از بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟

به گزارش گروه آموزش پول نیوز، بازار سرمایه به بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

بازار اولیه:

بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکت‌ها به‌طور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند که این کار در قالب پذیره‌نویسی صورت می‌گیرد. پذیره‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.

بازار ثانویه:

دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است (مرحله پذیره‌نویسی)، برای معامله‌های بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه (secondary market) دارد؛ مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیره‌نویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایه‌گذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود کند. پس می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بازار اولیه و ثانویه بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله می‌شود و شرکت در آن نقشی ندارد.

می‌توان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند. وجود بازار ثانویه بسیار ضروری است، زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید می‌آورد و شرکت‌های بورسی ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایه‌گذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند و به موهبت وجود بازار ثانویه، می‌تواند به‌طور نامحدود با پول سرمایه‌گذاران فعالیت کند و حتی افزایش سرمایه و جذب سرمایه جدید انجام دهد. به‌عبارت‌دیگر، در بازار سرمایه اگر سهامداری بخواهد از بازار خارج شود و اصل سرمایه‌اش را بگیرد، باید سهامش را به سرمایه‌گذاران دیگر بازار بفروشد و نمی‌تواند مستقیماً به شرکت مراجعه کرده و آن‌ها را تحت فشار قرار دهد.