بازار سرمایه چیست؟

کارکرد بازار سرمایه چیست؟

به عنوان شخصی که در حوزه اقتصاد، مطالعات و پژوهش‌هایی داشته، معتقدم بازار سرمایه در اختیار فعالان و سهامداران نبوده و تمام قد در اختیار اقتصاد کشور است.

حمیدرضا جیهانی

به عنوان شخصی که در حوزه اقتصاد، مطالعات و پژوهش‌هایی داشته، معتقدم بازار سرمایه در اختیار فعالان و سهامداران نبوده و تمام قد در اختیار اقتصاد کشور است. کارکرد اصلی بازار سرمایه، تامین مالی برای اقتصاد کشوری است که بانک‌های آن کشور، توان تامین مالی بنگاه‌های تولیدی و پروژه‌های کوچک و بزرگ را ندارند. این بازار سرمایه است که می‌تواند نقدینگی سرگردان بیش از ۴ هزارهزار میلیارد تومانی را در جریانی موثر و مفید برای اقتصاد کشور قرار دهد.‌ بازار سرمایه همان جایی است که می‌تواند صنایع و اقتصاد ما را شفاف کرده و به سمت و سوی صحیح هدایت کند.

با این تفاسیر دولت باید با سیاست‌های مشخصی به حمایت از بازار سرمایه بپردازد. البته موافق حمایت مالی دولت از بازار سرمایه و اینکه به عنوان مثال در مقطعی، مالیات از فعالان بازار سرمایه اخذ نشود، نیستم.‌ فعالان این بازار اشخاص محترمی هستند.‌ این اشخاص، مالباختگان بانکی نیستند که در صورت ضرر و زیان، مقابل بانک مرکزی، مجلس یا دفتر ریاست‌جمهوری تجمع کرده و جبران ضرر و زیان خود را مطالبه کنند. اگرچه عده‌ای از مردم با توجه به تبلیغات غلط دولت قبل وارد این بازار شدند، اما عمده فعالان بازار سرمایه اشخاص ثروتمندی هستند که نیاز به حمایت دولت ندارند، بلکه با استفاده از منابع مالی و دارایی‌های خود در حال حمایت از اقتصاد کشور و کمک به دولت هستند.

به هر حال، بازار سرمایه بازاری خودانتظام است و باید از محل دارایی‌ها و درآمدهای فعالان خود ارتقا یافته و توسعه پیدا کند. اما این رشد و توسعه در خدمت یک قانونگذاری بازار سرمایه چیست؟ هدفمند است. لذا از نگاه بنده دولت باید این مدل حمایتی را هرچه زودتر متوقف کند، چراکه هر چه بیشتر به این سبک از بازار سرمایه حمایت صورت بگیرد، بازار سرمایه متحمل آسیب‌های بیشتری خواهد شد. بازار سرمایه امکان خدمت‌رسانی به اقتصاد کشور را دارد، مشروط بر آنکه قانون و حاکمیت شرکتی قوی در این بازار خود را نمایان کند تا بازار سرمایه مسیر خود را طی کند و به اقتصاد کشور سوبسید نپردازد. به عنوان مثال‌ شرکت‌های پتروشیمی باید درآمدهای ارزی خود را بر مبنای نرخ‌های سامانه نیما عرضه کنند. این اقدام، پرداخت یارانه به وارد‌کننده‌ای است که ارز را با نرخ نیمایی دریافت می‌کند، اما محصولی را که وارد کشور کرده با نرخ ارز آزاد عرضه می‌کند. چرا باید از جیب تولیدکنندگان واقعی و فعالان بازار سرمایه به واردکنندگانی یارانه بدهیم و در نهایت هم نفع این کار به مصرف‌کنندگان نرسد.

قیمت‌گذاری‌های دستوری هم نمونه دیگری از مشکلاتی است که به بازار سرمایه ما ضربه زده است. در موضوع سیمان مشاهده کردیم که تا قبل از ورود سیمان به بورس کالا، مصرف‌کننده نهایی سیمان را با قیمت بالا خریداری می‌کرد و بخشی از سود حاصل از فروش، نصیب شرکت‌های تولیدکننده نمی‌شد. اما با بازار سرمایه چیست؟ ورود سیمان به بورس کالا، هم معاملات بازار سیمان روان‌تر شد و هم شرکت‌های تولید‌کننده سیمان با توجه به درآمد حاصل از فروش سیمان امکان برنامه‌ریزی برای توسعه فعالیت‌های خود را دارند.‌ مصرف‌کننده نهایی هم در سایه شفافیت قیمت‌ها و حجم عرضه و تقاضا در بورس کالا، از شرایط موجود راضی است.‌ دولت هم در سایه همین شفافیت، امکان اخذ مالیات را دارد و منتفع می‌گردد. اگر در سایر حوزه‌ها از جمله خودرو و فلزات هم اجازه بدهیم همین روند تکرار شود، اقتصاد به مراتب شفاف‌تری خواهیم داشت. نمی‌توان در اقتصاد بخش‌هایی را به روش اقتصاد سرمایه‌داری و بخش‌هایی را به روش دولتی اداره کرد. اگر این واقعیت را بپذیریم، ازطریق حوزه‌هایی همچون بورس کالا و بازار بدهی، هم بازارهای کالایی تنظیم شده و مصرف‌کننده به قیمت واقعی به محصولات و خدمات دسترسی خواهد داشت و هم از طریق بازار بدهی امکان تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی فراهم خواهد شد.

بازار سرمایه

تعریف بازار سرمایه چیست؟

بازار سرمایه بازاری برای خریدوفروش اوراق مالکیت و اوراق بدهی است. بازار سرمایه بین تأمین‌کنندگان سرمایه مثل سرمایه گذران حقیقی (خرد) و سرمایه گذاران حقوقی (نهادی) و متقاضیان سرمایه مثل شرکت ها، دولت یا اشخاص، کانالی ارتباطی ایجاد می‌کند. بازار بازار سرمایه چیست؟ سرمایه برای عملکرد اقتصاد حیاتی است، چراکه سرمایه جزئی ضروری برای تولید خروجی در اقتصاد است. بازار سرمایه شامل بازار اولیه، بازار ثانویه و بازار اوراق مشارکت می‌شود.

توضیحات مدیر مالی در مورد بازار سرمایه

بازار سرمایه شاخه وسیعی از بازار است که فرآیند خریدوفروش ابزارهای مالی را تسهیل می‌کند. به‌طور خاص دو شاخه از ابزارهای مالی وجود دارد که سرمایه در آن‌ها دخیل است. اوراق مالکیت که اغلب با عنوان سهام و اوراق بدهی که اغلب با نام اوراق مشارکت (قرضه) شناخته می‌شود. بازار سرمایه محلی برای انتشار و فروش سهام و اوراق مشارکت برای زمان‌هایی عموماً بیشتر از یک سال است.

بازار سرمـایه توسط سازمان بورس و اوراق بهادر و دیگر قانون گذاران مالی نظارت می‌شود. گرچه بازار سرمایه که عموماً با نام بورس اوراق بهادار تهران شناخته می‌شود، در خیابان حافظ مستقر است؛ اما امروزه بیشتر معاملات بازار سرمایه از طریق سیستم الکترونیک کامپیوتری و اینترنتی صورت می‌گیرد.

غیر از تفاوت بین اوراق مالکیت و بدهی، بازار سرمایه به دو دسته از بازارها تقسیم می‌شود. نخستین دسته، بازار اولیه است. در بازار اولیه، سهام و اوراق مشارکت به‌صورت مستقیم از شرکت ها به سرمایه گذاران و سایر شرکت ها و نهادها و اغلب تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع می‌شود. بازار اولیه این امکان را فراهم می‌کند تا شرکت ها بدون گرفتن وام از بانک، با عرضه سهام خود به عموم مردم، منابع مالی موردنیاز برای اجرای فعالیت‌های خود را تأمین کنند.

بعد از عرضه عمومی اولیه در بازار اولیه، نوبت به بازار ثانویه می‌رسد تا سهام شرکت ها در این بازار دادوستد شود و سهامداران بتوانند با فروش سهام خود به پول نقد دست یابند و علاقه‌مندان هم با خرید سهام، مالک بخشی از شرکت شوند.

بازار سرمایه شرکت‌کنندگان متعددی دارند ازجمله سرمایه گذاران حقیقی، سرمایه گذاران حقوقی یا نهادی همچون بیمه ها و صندوق های سرمایه گذاری مشترک، شرکت ها، سازمان ها، بانک ها و مؤسسات مالی.

دولت و شهرداری‌ها اغلب برای تأمین مالی طرح‌های خود اوراق مشارکت منتشر می‌کنند.

تأمین‌کنندگان سرمایه عموماً می‌خواهند بیشترین بازده احتمالی را با کمترین ریسک ممکن داشته باشند، درحالی‌که شرکت های متقاضی سرمایه مایل‌اند سرمایه خود را با کمترین هزینه ممکن افزایش دهند.

اندازه بازار سرمایه یک کشور به‌صورت مستقیم به اندازه اقتصاد آن بستگی دارد. ایالات متحده آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین بازارهای سرمایه جهان را در اختیار دارد. چون بازار سرمایه پول را از مردم که صاحبشان هستند به سازمان ها که برای سودآوری به آن نیاز دارند انتقال می‌دهند و برای یک عملکرد خوب در اقتصاد مدرن حیاتی هستند.

از طرف دیگر، چون بازار سـرمایه به‌صورت گسترده به اقتصاد جهانی پیوند خورده است، می‌بینیم که نوسانی در یک گوشه جهان می‌تواند منجر به امواج عظیمی در گوشه‌ای دیگر شود. نقص این پیوستگی در بحران مالی جهانی طی سال‌های ۲۰۰۷ نا ۲۰۰۹ به بهترین نحو قابل‌نمایش است. دوره‌ای که آغاز آن با سقوط بازارهای مالی ایالات متحده آمریکا آغاز شد و اثرات این بحران به‌صورت جهانی در بازار سرمایه همه کشورها دیده شد.

تفکیک بازار سرمایه از بازار پول

مردم اغلب بازار سـرمایه را با بازار پول اشتباه می‌گیرند یا هر دو آن‌ها را با هم تلفیق می‌کنند. این دو بازار از هم بسیار متمایز بوده و از چند منظر مهم با هم تفاوت دارند. بازار سرمایه از بازار پول از این بازار سرمایه چیست؟ بازار سرمایه چیست؟ نظر متمایز است که به‌صورت منحصربه‌فرد برای سرمایه گذاری های میان‌مدت و بلندمدت یک‌ساله یا بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر بازار پول اغلب به خریدوفروش ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود می‌شود. بازار پول همچنین از ابزارهای مالی متفاوتی نسبت به بازار سرمایه بهره می‌جوید. درحالی‌که بازار سرمایه از اوراق بهادار سهام و اوراق مشارکت استفاده می‌کند، بازار پول از سپرده ها، وام با وثیقه، حواله و برات بهره می‌جوید.

به خاطر تفاوت آشکار بین این دو نوع بازار، آن‌ها اغلب بهروش‌های متفاوتی مورداستفاده قرار می‌گیرند. بسته افق سرمایه گذاری، بازار سرمایه اغلب برای خرید دارایی هایی استفاده می‌شود که شرکت خریدار یا سرمایه گذار امیدوار است تا ارزش آن دارایی طی زمان افزایش یابد. همچنین برای فروش آن دسته از دارایی هایی به کار می‌رود که شرکت یا سرمایه گذار به‌محض اینکه فکر کند زمان درست آن فرارسیده است. شرکت ها اغلب از بازار سرمایه برای رشد دارایی های خود در بلندمدت بهره می‌گیرند.

از سوی دیگر بازار پول، اغلب برای مقادیر کوچک سرمایه یا به‌عنوان محل اندوخته موقت سرمایه شرکت استفاده می‌شود. از طریق ارتباط منظم با بازار پول، شرکت ها و دولت‌ها قادر هستند تا سطح مطلوبی از نقد شوندگی را به‌طور منظم تأمین کنند. علاوه بر این، به خاطر طبیعت کوتاه‌مدت بازارهای پول، این بازار اغلب به‌عنوان محل سرمایه گذاری امن‌تری نسبت به سرمایه گذاری در بازار سهام به شمار می‌آید. نظر به این حقیقت که افق زمانی طولانی‌تر عموماً به سرمایه گذاری در بازار سرمایه مربوط است، زمان بیشتری نیاز است تا سرمایه گذاران شاهد عملکرد مثبت یا منفی بازار سهام باشند. همین‌طور، اوراق مشارکت و سهام عموماً سرمایه گذاری های پر ریسک تری نسبت به ابزاری که در بازار پول معامله می‌شوند، هستند.

معادل‌ انگلیسی بازار سرمایه عبارت است از:

Capital Market

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

بازار سرمایه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

حتما همه‌ی شما در اخبار و خصوصا اخبار اقتصادی اسم بازار سرمایه را زیاد شنیده‌اید، اما بازار سرمایه چیست و چه خصوصیاتی دارد. در این نوشتار قصد داریم شما را با بازار سرمایه و خصوصیات مهم آن آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

تعریف و خصوصیات

بازار سرمایه، بازاری است که با واگذاری وام‌های بلند‌مدت سر و کار دارد. این بازار سرمایه چیست؟ بازار، سرمایه‌های کاری و ثابت در اختیار صنایع قرار می‌دهد و برای بدهی‌های میان‌مدت و بلند‌مدت دولت، اعتبار مالی تهیه می‌کند. در بازار سرمایه سهام‌های معمولی، اسناد قرضه‌ی شرکت‌ها و اوراق بهادار دولتی معامله می‌شوند.

بودجه‌ای که در بازار سرمایه در جریان است، پول افرادی است که می‌خواهند پس‌اندازشان را سرمایه‌گذاری کنند، یا متعلق به بانک‌ها یا واسطه‌های غیربانکی مانند شرکت‌های بیمه، مؤسسات مالی، بنگاه‌های امانت‌داری یا واحدهای اوراق بهادار، شرکت‌های لیزینگ، صندوق‌های مشترک، مؤسسات ساخت‌و‌ساز و غیره است.

همچنین شرکت‌های کارگزاری هم وجود دارند که سرمایه فراهم نمی‌کنند، اما سهام و اوراق‌ قرضه را پذیره‌نویسی می‌کنند و به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا سهام و اوراق قرضه‌ی خود را به فروش برسانند. شرکت‌های سهامی مشترک می‌توانند برای دارایی‌ها و سرمایه‌ی‌های ثابت و کاری خود تقاضای بودجه کنند.

بازار سرمایه از طریق بازار مبادله‌ی سهام فعالیت می‌کند. بازار مبادله‌ی سهام، بازاری است که خرید و فروش سهام، اوراق قرضه و اوراق بهادار را تسهیل می‌کند. در حقیقت، بازار سرمایه به منابع و تقاضا برای سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود و مبادله‌ی سهام نیز، این مبادلات را تسهیل می‌کند.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بازار سرمایه شامل مجموعه‌ای از مؤسسات و مکانیزم‌هایی می‌شود که از طریق آنها بودجه‌های بلند‌مدت و میان‌مدت یک‌پارچه شده و در اختیار افراد، شرکت‌ها و دولت قرار می‌گیرند. همچنین بازار سرمایه شامل فرایندی می‌شود که از طریق آن، اوراق قرضه‌ای که انتشار یافته‌ و به فروش رسیده‌اند نیز مبادله می‌شوند.

اهمیت کاربردهای بازار سرمایه

بازار سرمایه نقش مهمی در به کار اندازیِ پس‌اندازها در سرمایه‌گذاری‌های پُربازده، به هدف توسعه‌ی تجارت و صنعت دارد. در نتیجه، بازار سرمایه به جذب سرمایه و رشد اقتصادی کشور کمک شایانی می‌کند. در ادامه اهمیت بازار سرمایه را بررسی می‌کنیم.

بازار سرمایه به‌عنوان واسطه‌ای بین پس‌انداز‌کننده‌ها و سرمایه‌گذارها به کار می‌رود. پس‌انداز‌کننده‌ها افرادی هستند که سرمایه را قرض می‌دهند و سرمایه‌گذارها هم افراد یا شرکت‌هایی هستند که این بودجه را قرض می‌گیرند. پس‌انداز‌کننده‌هایی که تمامی درآمد خود را خرج نمی‌کنند «واحدهای مازاد» نامیده می‌شوند و وام‌گیرنده‌ها هم تحت عنوان «واحد‌های کسری» شناخته می‌شوند. بازار سرمایه مکانیزم مبادلاتی‌ای است که بین واحدهای مازاد و واحدهای کسری صورت می‌گیرد؛ مجرایی بازار سرمایه چیست؟ است که از طریق آن واحد‌های مازاد، بودجه‌ی مازاد خود را به واحدهای کسری قرض می‌‌دهند.

سرمایه‌هایی که از طرف افراد و واسطه‌های مالی به بازار سرمایه جریان پیدا می‌کنند، توسط شرکت‌های تجاری، صنایع و دولت جذب می‌شوند. در نتیجه بازار سرمایه، حرکت جریان سرمایه را به‌منظور استفاده‌ی بهینه و افزایش درآمد ملی تسهیل می‌کند.

واحدهای مازاد، اوراق قرضه را توسط بودجه‌ی مازاد خود خریداری می‌کنند و واحدهای کسری، اوراق قرضه را به فروش می‌‌رسانند تا بودجه‌ای که نیاز دارند را جذب کنند. سرمایه از وام‌دهنده به وام‌گیرنده، از طریق مؤسسات مالی مانند بانک‌ها، واحدهای اوراق بهادار و صندوق‌های مشترک، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم جریان پیدا می‌کند. وام‌گیرنده‌ها اوراق قرضه‌ی ابتدایی را که وام‌دهنده‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به‌واسطه‌ی مؤسسات مالی خریده‌اند، صادر می‌کنند.

بازار سرمایه به وام‌دهنده‌ها سود سهام را پرداخت می‌کند و بودجه‌ را به سرمایه‌گذاران یا همان وام‌گیرنده‌ها منتقل بازار سرمایه چیست؟ می‌کند. این جریان باعث شکل‌گیری و ایجاد سرمایه می‌شود. در حقیقت، بازار سرمایه برای کسانی که پس‌انداز دارند و کسانی که برای رسیدن به بهره‌وری نیاز به سرمایه دارند، مکانیزمی جهت داد و ستد ایجاد می‌کند. بازار سرمایه، منابع مالی‌ای که بی‌بهره مانده‌اند، مانند طلا، جواهرات، مسکن و غیره را به سرمایه‌های پُربازده تبدیل می‌کند.

بازار سرمایه‌ای که به خوبی توسعه پیدا کرده باشد، شامل واسطه‌های متخصص بانکی و غیربانکی است که می‌توانند در ارزش سهام و اوراق‌قرضه ثُبات ایجاد کند. برای ایجاد این ثُبات، بازار سرمایه، با پرداخت سودی منطقی، برای شرکت‌هایی که نیاز دارند سرمایه فراهم می‌‌کند و به کاهش فعالیت‌های اقتصادی مخاطره‌‌آمیز کمک می‌کند.

بازار سرمایه به رشد اقتصادی کمک می‌کند. مؤسسات مختلفی که در بازار سرمایه فعالیت دارند، مسیر کیفی و کمّیِ جریان سرمایه را تعیین و منابع را به صورت منطقی تقسیم می‌کنند. آنها این کار را با تبدیل دارایی‌های مالی به دارایی‌های پُربازده انجام می‌دهند. این کار باعث رشد و شکوفایی تجارت و صنایع مختلف در بخش‌های دولتی و خصوصی و در نتیجه منجر به رشد اقتصادی می‌شود.

در کشورهای توسعه‌نیافته که سرمایه محدود است، به دلیل فقر مردم و نداشتن پس‌انداز بازار سرمایه وجود ندارد، و این یکی از مهم‌ترین دلایل جمع نشدن سرمایه و در نتیجه رکود اقتصادی است. در این کشورها، افرادی هم که کمی از نظر اقتصادی متمول‌ترند، سرمایه‌های خود را به روش‌های بی‌بازده مانند خرید جواهرات یا مسکن و مصرف‌گراییِ بی‌منطق خرج می‌کنند.

این کشورها باید با تأسیس بانک‌ها یا مؤسسات مالی مردم‌ را بازار سرمایه چیست؟ به پس‌انداز بیشتر تشویق کنند تا به این شکل بازار سرمایه‌‌شان نیز رشد داشته باشد. این قبیل بازارها، در ایجاد ارتباط بین پس‌انداز‌کننده‌ها و سرمایه‌گذاران و در نتیجه ایجاد سرمایه و رشد اقتصادی کشور، گزینه‌ی فوق‌العاده‌ای هستند.

راه‌های ورود دوباره نقدینگی به بازار سرمایه چیست؟

تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه به راه‌های ورود نقدینگی در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: نقدینگی از چهار مسیر می‌تواند به بازار سرمایه ورود کند، در ابتدا پول هایی که در انتظار تثبیت نرخ دلار است، در صورت ایجاد ثبات در بازار ارز وارد بورس خواهد شد.

"احمد اشتیاقی" امروز (چهارشنبه) در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به دیگر راه های ورود نقدینگی در بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: در صورت ایجاد توافق سیاسی در فضای بین‌المللی، بازارهای موازی به دلیل عدم اصلاح قیمتی برای سرمایه گذاری غیر جذاب خواهند شد، با توجه به چنین اتفاقی انتظار می رود که بخشی از پول های موجود در این بازارها وارد بازار سرمایه شود.

وی اظهار داشت: نکته دیگر این است که با توافق، کسری بودجه دولت تا حد زیادی برطرف می‌شود و در آن زمان دیگر دولت نیازی به فروش اوراق نخواهد داشت، همین امر به مراتب بر روند معاملات بورس تاثیرگذار خواهد بود.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه انتظار ما این است که از طریق توافقات انجام شده دولت دیگر با کسری بودجه مواجه نباشد، گفت: به دنبال این اتفاق چنین شرایطی برای صندوق های بازنشستگی، شرکت‌های بیمه ای و بانکی فراهم می شود که نقدینگی را به سمت بازار سوق دهند.

وی اظهار داشت: از سوی دیگر ابلاغیه ای که رییس‌جمهوری با عنوان اصلاحیه لایحه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس ارائه داد، این مجوز را از مجلس می گیرد که دولت می تواند سهام خود را در اختیار صندوق تثبیت قرار دهد.

اشتیاقی با بیان اینکه سقف این اقدام باز است و محدودیت مبلغ برای آن در نظر گرفته نشده است، گفت: این امکان وجود دارد که تا بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان سهام در اختیار صندوق تثبیت قرار گیرد، این صندوق از این طریق می تواند بر روی سهام اوراق اجاره منتشر کند و آن را به صندوق با درآمد ثابت به فروش برساند که در نهایت از این طریق نقدینگی وارد بازار سرمایه خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه این اتفاق می تواند زمینه ساز روند افزایشی شاخص بورس باشد، گفت: با توجه به چنین مسایلی می توان پیش بینی کرد که بازار سرمایه تا تیر ماه ۱۴۰۱ روند افزایشی به خود بگیرد و تا حدودی ضرر و زیان سهامداران جبران خواهد شد.

وی اعلام‌کرد: روند کلی بازار برای بازه زمانی میان مدت یعنی تا پایان سال ۱۴۰۱ مثبت است، اما در کوتاه مدت یعنی یک ماه آینده ممکن است بازار تحت تاثیر عوامل متعدد تا حدودی با اصلاح همراه باشد.

علت نوسانات اخیر معاملات بورس

اشتیاقی به افت و خیرهای اخیر معاملات بورس و عوامل تاثیرگذار بر آن اشاره کرد و افزود: شاخص بورس در ۲ هفته گذشته بر روی کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد در نوسان بود، اما این عدد به دلیل تصمیم کمیسیون تلفیق مجلس در خصوص نرخ گاز تا محدوده‌های یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد ریزش کرد.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: بعد از آن دوباره نوسان حاکم بر بازار تحت تاثیر نامه معاون اول رییس جمهوری درباره نرخ گاز و رعایت سقف نرخ ٢‌هزار تومان برای سوخت پتروشیمی، فولاد و معدنی‌ها و همچنین سقف پنج هزار تومان برای نرخ خوراک پتروشیمی ها تا حدودی کاهش پیدا کرد و شاخص بورس بر مدار افزایشی قرار گرفت.

وی خاطرنشان کرد: در آن زمان به صورت هم‌زمان حمایت هایی از معاملات بورس از سوی سهامداران حقوقی انجام شد که این امر سبب بازگشت رشد به معاملات بورس و نیز ورود دوباره شاخص بورس به کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد شد.

بورس، تاثیرپذیر از ابهام موجود در نرخ دلار

اشتیاقی با بیان اینکه معاملات بورس همچنان تحت تاثیر ابهام موجود در نرخ دلار قرار دارد، گفت: بازار در وضعیت فعلی در انتظار توافق است و تاکنون نرخی که باید دلار در آن محدوده به ثبات برسد، اعلام نشده است که این امر باعث ایجاد احتیاط در روند معاملات بازار شد و تا زمان تثبیت نرخ دلار شاهد وجود چنین روندی در بازار خواهیم بود.

این کارشناس بازار سرمایه به پول های پارک شده در بازار تاکید کرد و افزود: بازار اکنون در انتظار ایجاد ثبات در نرخ دلار است؛ بنابراین تا زمانی که نرخ دلار در نقاط تثبیتی قرار نگیرد، نمی توان انتظار خرید و ورود نقدینگی به این بازار را داشت.

وی معتقد است: از سوی دیگر براساس صحبت های انجام شده قرار بر این است تا نرخ سود سپرده به سمت ۲۰ درصد سوق پیدا کند، با توجه به چنین مساله‌ای بازار در کنار ایجاد ثبات در نرخ دلار در انتظار تغییر نرخ سود سپرده است.

روند فعلی معاملات بورس طبیعی است

اشتیاقی، روند فعلی معاملات بازار سهام را طبیعی خواند و اظهار داشت: به صورت سنتی همیشه بازار در ٢ ماه پایانی سال به دلیل کمبود نقدینگی حقوقی ها در حال نوسان بوده و طرف فروشنده غالب بر طرف خریدار است که این روند طبق روند هر ساله در چند روز گذشته در بازار حاکم شد؛ بنابراین اکنون نمی توان چندان نگران افت و خیزهایی بود که به‌تازگی در بازار ایجاد شد.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه، با توجه به وجود این ابهامات در نرخ دلار و نرخ سود سپرده بانکی نباید در انتظار رشد شاخص بورس و کسب بازدهی چشمگیر از این بازار بود.

وی به ارزندگی قیمت سهام شرکت ها اشاره کرد و اظهار داشت: در صورت ثبات نرخ دلار و نیز نرخ سود سپرده می توان شاهد بازگشت روندی معقول به شاخص بورس و ورود نقدینگی های کلان در این بازار بود.

توصیه به سهامداران برای سرمایه‌گذاری در بورس

اشتیاقی، خطاب به سهامداران برای کسب بازدهی معقول از این بازار اعلام کرد: سهامداران بهتر است در وضعیت فعلی بازار تغییر پرتفو (سبد سهام) دهند، در صورت توافق سیاسی، انتظارات تورمی کاهش پیدا می‌کند و به نظر می رسد که بازار در ۲ سال آینده به صورت آهسته و پیوسته با روند افزایشی مواجه باشد.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان‌کرد: با توجه به چنین مسایلی، پیش بینی می شود که دلار برای مدتی در محدوده های قیمتی ۲۵ هزار تومان در نوسان باشد و بهتر است سهامداران با توجه به چنین وضعیتی اقدام به خرید سهام بنیادی کنند.

وی افزود: سهامداران باید این موضوع را مورد توجه قرار دهند که بازار دیگر به آن رشد پرشتابی که در٢ سال گذشته بر بازار حاکم شده بود دست پیدا نمی کند و اکنون قیمت سهام شرکت ها مناسب برای خرید و سرمایه گذاری در این بازار است.

اشتیاقی با بیان اینکه اکنون سهامداران می توانند اقدام به خرید سهام کنند و در مجامع سودی را معادل سود سپرده های بانکی دریافت کنند، گفت: از طرف دیگر در صورت ایجاد موج تورمی، نرخ دلار با افزایش همراه می‌شود و به مراتب شرکت ها به دلیل افزایش دارایی با سودآوری بیشتری روبه‌رو خواهند شد.

شرط رونق بازار سرمایه چیست؟

نوسانات مکرر و افت های پی در پی بازار سرمایه که ریشه در بی تدبیری و دخالت دولتی و دستوری دولت گذشته دارد، موجب افزایش نگرانی ها نسبت به آینده بورس شده که امید است تدابیر دولت سیزدهم این مسیر را اصلاح و زمینه رونق بورس را فراهم نماید.

هیجانات کاذب و افت و خیزهای بازار سرمایه دیر زمانی است که برای مردم و به خصوص سهامداران بورس بازار سرمایه چیست؟ به امری عادی بدل گشته و روزی نیست که شدت این افت و خیزها - البته بیشتر با روند نزولی - آرامش روانی سهامداران را برهم نزند!

امروز هم مثل روال تقریبی روزهای گذشته شاخص کل بورس با ۲۹۷۱ واحد افت در کانال یک میلیون و ۳۷۶ هزار واحد قرار گرفت. ارزش معاملات امروز باز هم افت داشت و فقط ۱۹۵۲ میلیارد تومان بود.

با وجود قرمزپوشی عمده نمادها، فراکاب، شیمیایی، بانک‌ها و خودرو از سایر گروه‌ها افت بیشتری داشتند. نمادهای نوری، فملی، تاپیکو و فخوز بیشترین تاثیر منفی در شاخص کل را ثبت کردند. خودرو، فلزات اساسی و شیمیایی همچنان برترین گروه‌های صنعتی بازار هستند و همچنین کمند، شسینا و پالایش بیشترین ارزش معامله و شسینا، خودرو و خپارس بیشترین حجم معامله را داشتند.

در فرابورس نیز امروز شاهد افت شاخص کل بودیم. شاخص کل فرابورس امروز با ۶۵ واحد افت در نهایت در کانال ۱۸ بازار سرمایه چیست؟ هزارار و ۵۹۵ واحد به کار خود پایان داد. غصینو، زاگرس، آریا و سمگا بیشترین تاثیر منفی را در افت شاخص کل داشتند.

راز قرمز پوشی بورس چیست؟

وضعیت فعلی بازار سرمایه و موج نوسانی که مدتی است بازار با آن درگیر است به چند عامل بازمی‌گردد. مهم‌ترین دلیل این وضعیت، کمبود پول در بازار است. در یک ماه اخیر حدود ۵‌هزار میلیارد تومان عرضه اولیه در بازار بوده که این اتفاق نقدینگی بازار را جمع کرد چون نوسان‌گیری که روی عرضه‌های اولیه انجام می‌شود، بازار را متاثر می‌کند. به نظر می‌رسد ارائه عرضه‌های اولیه بدون هدف و بدون حساب و کتاب اتفاق افتاد و ضربه‌‌‌اش را نیز به بازار زد.

سینا عنایت اللهی کارشناس بازار سرمایه در این باره می گوید: عامل مهمی که باعث این وضعیت در بازار سهام شده، فروش اوراق دولتی است؛ دولت روزانه چند‌هزار میلیارد تومان اوراق می‌‌‌فروشد که این اقدام باعث شده پول از نهادهای مالی و بزرگ به سمت بازار بدهی هدایت شود، همچنین با توجه به استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی بهره بین‌بانکی هم از ۱۸‌درصد به ۴/ ۱۹‌درصد رسیده که اگر استقراض بین‌بانکی انجام می‌شد قطعا نرخ بالای ۲۰درصد را شاهد بودیم.

تأثیر تغییرات مدیریتی در نوسانات بازار

تغییرات مدیریتی نیز یکی دیگر از عوامل مهم وضعیت نوسانی بازار سهام در هفته‌‌‌های اخیر است. اکنون وضعیت مدیران نهادهای ناظر، نهادهای مالی و هلدینگی‌‌‌ها مشخص نیست، همچنین مدیران رغبت چندانی برای حمایت از سهم و زیرمجموعه خود ندارند و شاید هم هنوز تکلیفی برای آنان ایجاد نشده و دستور حمایتی برای آنها تعریف نشده است.

این عامل نیز دلیل دیگری بر عدم‌حمایت و ورود پول جدید به بازار سهام است؛ مثلا واکنش روز شنبه گذشته بازار، واکنش به تغییر مدیریتی بود و دلیل دیگری نداشت چون هیچ اتفاق خاصی نیفتاده و نرخ دلار نه‌‌‌‌‌‌تنها پایین نیامده بود بلکه نرخ دلار نیمایی طی یک ماه اخیر بالا هم رفته بود.

کمبود نقدینگی

کمبود نقدینگی از دیگر عوامل اساسی در افت شاخص های بورس به شمار می رود، بازار به لحاظ بنیادی مشکلی ندارد و در وضعیت خوبی به سر می‌‌‌برد. متوسط P/ E بازار از پیک سال گذشته که ۳۳ واحد بود به ۹ واحد رسیده است که گویای ارزندگی سهام بنیادی و دلاری‌محور - صنعت پتروشیمی و پالایشی باتوجه به شروع رشد کرک‌اسپرد سبد محصولات و تخفیف دولت - است. از سوی دیگر قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها باتوجه به عبور از پیک ‌‌‌کرونا و تضعیف شاخص دلار بهبود داشته است. اما اینکه چرا با وجود وضعیت خوب شرکت‌ها، همه صنعت‌‌‌ها جلو نمی‌رود باید گفت که وقتی پول در بازار کم شود و نقدینگی کاهش یابد، پول سمت همه صنعت‌‌‌ها نمی‌رود و به سمت صنعت‌‌‌هایی می‌رود که خبرهای خوب و گزارش‌های مطلوبی حول آنهاست.

نقش بی بدیل تورم

نصیرزاده دیگر کارشناس بازار سرمایه بر این عقیده است که با توجه به اینکه در طول سال‌هایی که بورس در حال فعالیت بود تورم محور بوده است و با عنایت به اینکه سهام شرکت‌های جدید به بورس ورود کرده اند اما رشد این بازار نشات گرفته از تورم بوده است، بدین معنا که هر زمان تورم با جهش همراه شده است بورس با سرعت زیادی در مسیر افزایشی قرار گرفته، اکنون هم بازار با نقطه مقابل این فضا روبرو شده است.

این کارشناس بازار سرمایه می افزاید: وجود برخی از تصمیم‌گیری‌های مدیران دولت گذشته در مورد قیمت‌گذاری‌ها در بازار در کنار انتظارات تورمی باعث ایجاد نوسان در معاملات بورس و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در سالیان اخیر شده که امیدواریم این رویه با سیاست های دولت سیزدهم اصلاح شود.

عدم تطابق ساعات کار با بورس های معتبر دنیا

رباطی نیز از دیگر صاحب نظران عرصه بورس است که درباره علل افت شاخص ها، می گوبد: در هیچ جای دنیا بورس‌ها در روز سه ساعت کار نمی‌کنند، از طرفی هفته‌ای 4 روز تعطیل نیست، زیرا بورس ما در دو روز شنبه و یکشنبه که بورس‌های دنیا تعطیل هستند فعالیت می‌کنند و پنجشنبه و جمعه که آنها فعال هستند کار نمی‌کند؛ یعنی عملا هفته‌ای 4 روز با بورس‌های دنیا تفاوت فاز دارند.

وی ادامه می دهد: شرایط اقتصاد ما به گونه‌ای است که در برخی حوزه‌ها متاثر از تضاد منافع است، در بورس کالا، کالاهای جدید مانند سیمان عرضه شد که این امر موجب شد دلالی در بازار سیمان کنترل شود و قیمت سیمان شفاف شود. یک روز بورس کالا با یکی دو کالا شروع شد، اما الان رینگ‌های مختلف برای معاملات انواع کالا وجود دارد.

چرا سهام عدالت افت کرد؟

یکی از دلایلی که آمار سهامداران در بازار سرمایه رقم مطلوبی را رقم شد، ورود سهامداران سهام عدالت در بورس است که به نوعی در تاریخ بورس کشورمان بی سابقه بوده است.

یک کارشناس بازار سرمایه در مورد ارزش پرتفوی سهام عدالت و بازاریابی این سهام می گوید: سهام عدالت گلچینی از بهترین شرکت‌های بورسی ایران است، مشکل سهام عدالت نداشتن برنامه مدون و نداشتن مدیریت بازارگردانی است که باعث آشفتگی بازار، فشار به بازار سرمایه و افت ارزش شده است.

این مدیرعامل‌ کارگزاری بورس‌ در مورد اینکه گفته می‌شود 2 هزار میلیارد تومان از پول سهام عدالت برای بازارگردانی استفاده شده است، گفت: 2 هزار میلیارد تومان در مقابل پرتفوی سهام عدالت عدد ناچیزی است و به راحتی تمام می‌شود!

راه های نجات بازار سرمایه

بازار سرمایه جزیی از اقتصاد کلان کشور و یک نماگر اقتصادی است،اگر بخواهیم وضعیت بورس بهتر شود ابتدا باید شاخص‌های اقتصاد کلان اصلاح گردند.

کارشناسان حوزه بورس عمدتا بر این عقیده هستند که نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره مهمترین شاخص‌های اقتصادی است که باید اصلاح شود تا بتوان نتایج آن را در بازار سرمایه ببینیم، لذا تا زمانی که نرخ تورم تا این اندازه در کشور صعودی باشد، نمی‌توان به بهبود بورس امیدوار بود.

راهکار دیگری که کارشناسان بر آن اصرار دارند، اتصال ایران به بازارهای جهانی نفت و فراهم شدن امکان فروش نفت ایران و تامین منابع ارزی است. البته به نظر می‌رسد دولت طی دو ماه اخیر باب مناسبی در بهبود مذاکرات سیاست خارجی باز کرده است.

همچنین می توان گفت؛ یکی از دلایل بهبود شاخص بورس طی هفته های اخیر را می توان پالس‌های مثبتی دانست که از مذاکرات به گوش می‌رسد و اضافه کرد: بهتر است سخنگوی اقتصادی دولت تا جایی که امکان دارد اخبار پیشرفت مذاکرات را به اطلاع فعالان اقتصادی برساند، زیرا این امر تاثیر بسزایی در مثبت شدن شرایط خواهد داشت.

در کنار این پیشنهادات برای بهبود بازار سرمایه جلوگیری از استقراض پول از سوی دولت است، بهتر است دولت برای اینکه منابع مالی به دست بیاورد نسبت به فروش سریع دارایی های مازاد خود اقدام کند. همچنین در نظر گرفتن سیاست‌های انبساطی صرفا برای بازار سرمایه از جمله تسهیل دریافت تسهیلات برای سهام داران خرد و یا قبول کردن سهام به عنوان وثیقه بانکی نیز می‌تواند در بهبود شرایط بورس راهگشا باشد.

باید توجه داشت تا زمانی که قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد و شرکت‌ها زیان ده هستند، تاثیر منفی آن در بورس مشخص خواهد بود.

با تمام این اوصاف روی کار امدن دولت سیزدهم با رویکرد مردم محور و عدالت گسترانه و با عنایت به تحقق وعده هایی که دولت تاکنون داده می توان به سهامداران خرد و کسانی که در طول مدیریت دولت گذشته، در بورس متضرر شده اند، نوید اصلاح رویه در میان مدت را داد.