اندیکاتورRSI

آموزش و تنظیمات اندیکاتور آر اس آی (RSI) با فیلم آموزشی

اندیکاتور RSI (بخوانید آر اس آی) جزو دسته نوسانگرها است. نوسانگرها اندیکاتورهایی هستند که در پایین نمودار رسم می‌شوند و بر حسب پرایس اکشن بین دو سطح صفر و صدی یا مانند آن نوسان می‌کنند. در کل از نوسانگرها برای تشخیص چیزهای مختلفی استفاده می‌شود، مانند قدرت روند، میانگین نوسانات قیمت، حد حمایت و مقاومت و دیگر خصوصیات نمودار معاملاتی که برای تصمیم‌گیری شما مهم هستند. اگر بر اساس تحلیل تکنیکال معامله می‌کنید، تحلیل الگوهای شمعی و اندیکاتورها برای شما ابزارهایی ضروری هستند. RSI جزو اندیکاتورهای بسیار مهمی است که در اغلب تحلیل‌های بازار که توسط متخصصین انجام می‌شود نام آنرا مي‌شنوید.

✅✅✅ می‌توانید با دیگر اندیکاتورهایی که در تشخیص قدرت روند به شما کمک می‌کنند نیز آشنا شوید: آموزش اندیکاتور ADX (ای دی اکس)

فیلم آموزشی اندیکاتور RSI

این فیلم کوتاه ترسیم، تنظیمات اندیکاتور RSI در متاتریدر را برای شما توضیح می‌دهد و مثال‌هایی از نحوه سیگنال‌گیری با RSI ارائه می‌کند.

معرفی اندیکاتور RSI یا آر اس آی

نام اندیکاتور RSI یا Relative strength index را به فارسی می‌توان شاخص قدرت نسبی ترجمه کرد. دقیقا این کاری است که این اندیکاتور انجام می‌دهد: یعنی به شما می‌گوید روندی که شاهد آن هستید تا چه حد قدرت یا اصطلاحا مومنتوم دارد، اما این قدرت را به طور نسبی بر حسب روندهای پیشین نشان می‌دهد. در کل اغلب نوسانگرها همین خاصیت را دارند، یعنی مقادیر نسبی به شما می‌دهند که باید آنها را بر اساس گذشته نمودار تعبیر کنید.

برای توضیح ساده و شفاف مفهوم مومنتوم می‌توان گفت که مومنتوم همان شتاب تغییر قیمت است. هر چه نمودار شیب تندتری داشته باشد یعنی مومنتوم بیشتر است.

کار دیگری که اندیکاتور RSI انجام می‌دهد این است که به شما در تشخیص نقاط معکوس شدن روند کمک کند.

زمانی که در بازاری مانند سهام، فارکس، کریپتو یا غیره، قیمت کالا بیش از حد بالا رفته باشد به اندیکاتورRSI احتمال زیاد به سطح مقاومتی برخورد خواهد کرد و سپس روند نزولی خواهد یافت. همچنین اگر بیش از حد فروخته شده و پایین رفته باشد، احتمالا پس از برخورد به سطح حمایتی جهت نمودار تغییر خواهد کرد و روند صعودی خواهد شد.

با استفاده از اندیکاتور RSI می‌توان تا حدی این نقاط حمایتی و مقاومتی که نقش محور را ایفا می‌کنند، یعنی روند قیمت در آنها معکوس می‌شود را شناسایی کرد.

اندیکاتورRSI در سال ۱۹۷۸ توسط شخصی با نام ویلدر در کتابی به عنوان «مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی تکنیکال» معرفی شد.

فرمول محاسبه اندیکاتور RSI

تمامی پلتفرم‌ها به صورت خودکار اندیکاتور را برای شما ترسیم می‌کنند، اما دانستن نحوه محاسبه اندیکاتور از یک جهت مفید است: به شما درک عمیق‌تری از نحوه کارکرد آن می‌دهد و در نتیجه بهتر می‌توانید آنرا بخوانید و تفسیر کنید.

اندیکاتور RSI به صورت زیر محاسبه می‌شود.

میانگین سود همان میانگین افزایش قیمت در دوره مد نظر است و میانگین ضرر نیز میانگین کاهش قیمت. برای محاسبه اولین مقدار RSI معمولا مقدار دوره را ۱۴ در نظر می‌گیرند و میانگین‌ سود و ضرر را به این صورت محاسبه می‌کنند:

در دوره‌های بعد میانگین سود و ضرر به صورت زیر محاسبه می‌شود:

نحوه استفاده از اندیکاتور RSI

همانطور که گفتم از RSI می‌توان به دو منظور استفاده کرد:

• تشخیص قدرت یا اصطلاحا مومنتومی که پرایس اکشن دارد؛
• تشخیص این که چه زمان ممکن است روند تغییر جهت دهد.

در ادامه هر کدام از این موارد را مفصل توضیح می‌دهم.

تشخیص قدرت روند با استفاده از اندیکاتور RSI

مقدار اندیکاتور RSI همیشه بین صفر و صد در نوسان است. در این بازه دو مقدار دیگر نیز مهم هستند: رقم ۳۰ و رقم ۷۰.

به طور کلی اغلب اوقات مقدار اندیکاتور RSI بین ۳۰ و ۷۰ در نوسان است. هر چه پرایس اکشن حرکت عرضی‌تری داشته باشد (روند قدرتمندی وجود نداشته باشد) مقدار اندیکاتور به حد وسط یعنی ۵۰ نزدیکتر است.

زمانی که مقدار اندیکاتور از ۳۰ پایینتر و یا از ۷۰ بالاتر برود، یعنی روندی قابل توجه در بازار حاکم است. اگر روند خیلی قوی باشد ممکن است اندیکاتور حتی به صفر یا ۱۰۰ نیز نزدیک شود.

در کل هر چه اندیکاتور به سمت صفر برود یعنی روند نزولی مومنتوم بیشتری دارد. در مقابل هر چه مقدار اندیکاتور RSI به ۱۰۰ نزدیک‌تر شود یعنی مومنتوم روند صعودی بیشتر است.

تشخیص تغییر روند با استفاده از اندیکاتور RSI

نقطه محوری یا Pivot point جایی است که روند در آن می‌چرخد و جهت عکس را در پیش می‌گیرد، مثلا روندی صعودی تبدیل به روند نزولی می‌شود و یا روندی نزولی به روند صعودی تبدیل می‌گردد.

برای استفاده از اندیکاتور RSI در تشخیص این نقاط باید ابتدا با مفاهیم «اشباع فروش» و «اشباع خرید» آشنا شوید. این وضعیت در هر بازاری ممکن است ایجاد شود، مثلا در فارکس و مثلا جفت‌ارزی خاص یا در سهام یا کریپتو و غیره.

وقتی که کالای مدنظر شما روندی صعودی را طی کرده باشد و برای مدتی بیش از حد عادی در این حالت مانده باشد و به عبارت دیگر، قیمت آن به طور غیرواقعی بالا رفته باشد، می‌توان گفت که در وضعیت اشباع خرید قرار دارد. به عبارت دیگر مقدار خریدی که از آن کالا انجام شده بیش از حد است.

در مقابل، وقتی که کالایی روندی نزولی را طی کرده باشد و قیمت آن به طور غیرواقعی پایین رفته باشد می‌گویند در وضعیت اشباع فروش قرار دارد. به عبارت دیگر بیش از حد فروش رفته است.

اندیکاتور RSI به شما در تشخیص این نقاط اشباع خرید و اشباع فروش کمک می‌کند.

به عنوان قاعده‌ای کلی، وقتی که مقدار اندیکاتور از ۷۰ بالاتر برود یعنی بازار به وضعیت اشباع خرید رسیده است و قیمت بیش از حد بالا رفته است. در مقابل، وقتی که مقدار اندیکاتور از ۳۰ پایینتر برود، یعنی بازار به وضعیت اشباع فروش رسیده است و قیمت بیش از حد پایین آمده است.

اما کار به همین سادگی‌ها نیست و نمی‌توان هر زمان که RSI از ۷۰ بالاتر رفت با اطمینان گفت که قرار است روند برعکس و قیمت‌ها نزولی شود.

اولا، ممکن است مثلا پس از این که اندیکاتور از ۷۰ بالاتر رفت قیمت شاهد کاهش باشد، اما این کاهش صرفا حرکتی اصلاحی یا Correction باشد که به واسطه آن قیمت به حد واقعی خود برگردد ولی روند نزولی ایجاد نشود. همین ماجرا درباره زمانی که اندیکاتور از ۳۰ پایینتر برود و سپس حرکتی افزایشی در قیمت رخ دهد هم صادق است.

مسئله دیگر این است که وقتی که روندی قوی حاکم باشد مقدار RSI می‌تواند برای مدتی طولانی بالای ۷۰ یا زیر ۳۰ باقی بماند. پس نمی‌توان توقع داشت که حتما به محض این که مقدار RSI از ۷۰ یا ۳۰ رد کرد، قرار است شاهد تغییر روند باشیم.

پس چگونه تشخیص دهیم که چه زمانی RSI احتمال چرخش روند را به ما سیگنال می‌دهد؟

در اول کار باید دید که وضعیت روند به چه صورت است.

زمانی که قیمت برای مدتی طولانی حرکت عرضی داشته و در کانالی مشخص بالا و پایین شده است می‌توان از همان سطوح ۷۰ و ۳۰ به عنوان شاخص‌های اشباع خرید و اشباع فروش استفاده کرد.

اما اگر روندی قوی در بازار اندیکاتورRSI مسلط باشد لازم می‌شود که مقداری این سطوح را بالا و پایین کرده و اصطلاحا آنها را تنظیم کنید. برای مثال، اگر در بازاری روند صعودی قوی حاکم باشد می‌توان گفت که حد اشباع فروش را باید بالاتر از ۳۰ در نظر گرفت و مثلا آنرا در ۴۰ گذاشت؛ و در مقابل حد اشباع خرید را نیز باید بالاتر از ۷۰ در نظر گرفت و مثلا در ۸۰ قرار داد.

همین شرایط برای روند نزولی هم وجود دارد. اگر روند نزولی قدرتمندی حاکم باشد، بدان معنا است که احتمالا حد اشباع فروش پایینتر از ۳۰ است و مثلا باید آنرا در ۲۰ گذاشت؛ و به علاوه حد اشباع خرید نیز پایینتر از ۷۰ خواهد بود و مثلا ممکن است دور و بر ۶۰ باشد.

پس برای استفاده صحیح از اندیکاتور RSI باید در اولین قدم وضعیت روند و قدرت آنرا بررسی کنید تا بتوانید سطوح RSI را درست تعیین کنید.

تنظیم اندیکاتور RSI بر اساس روند غالب

به نمودار پایین نگاه کنید. در وهله اول می‌توان گفت که روند نزولی قدرتمندی در اینجا حاکم است. مقادیر پیشفرض اندیکاتور برای حد اشباع فروش و اشباع خرید به ترتیب ۳۰ و ۷۰ هستند، اما با توجه به قدرت روند نزولی ما تصمیم می‌گیریم که مقدار حد اشباع خرید را پایینتر بیاوریم و مثلا روی ۵۰ قرار دهیم.

همچنین می‌توان مقدار حد اشباع فروش را نیز پایینتر برد و مثلا به جای ۳۰ روی ۲۰ یا ۱۰ تنظیم کرد. به عنوان قاعده‌ای کلی، هر چه روند قوی‌تر باشد و نمودار شیب تندتری داشته باشد، باید بیشتر حدود اشباع خرید و اشباع فروش را جابجا کنید. تشخیص دقیق این مقدار اما به عهده خود شما است و به دانش و تجربه شما بستگی دارد.

سیگنال‌دهی اندیکاتور RSI بر اساس همگرایی و واگرایی

زمانی که اندیکاتور RSI رو به پایین برود ولی نمودار قیمت روند صعودی داشته باشد، و یا اندیکاتور رو به بالا برود ولی نمودار قیمت روند نزولی را طی کند؛ می‌گوییم که بین اندیکاتور و پرایس اکشن «واگرایی» وجود دارد. در واقع وقتی اندیکاتور به یک طرف و پرایس اکشن به طرف دیگر برود از یکدیگر واگرا هستند. این واگرایی می‌تواند به ما سیگنال خرید (گاوی) یا فروش (خرسی) بدهد.

به نمودار پایین نگاه کنید. اندیکاتور RSI به منطقه اشباع فروش وارد شده و سپس دو کف ثبت کرده است، به صورتی که کف دومی از کف اولی بالاتر است. در همین حال پرایس اکشن جهت نزولی دارد. بین RSI و پرایس اکشن در اینجا واگرایی است. مشخصا این نوع واگرایی در اینجا سیگنال خرید است.

در مثال بالا، پس از این که اندیکاتور کف دوم را بالاتر از اولی ثبت می‌کند و سپس از منطقه اشباع فروش (که اینجا روی ۳۰ تنظیم شده) خارج می‌شود، سیگنال خرید یا اصطلاحا سیگنال گاوی است. به این حالت واگرایی گاوی می‌گویند.

عکس این وضعیت برای سیگنال فروش صادق است. اگر اندیکاتور RSI وارد منطقه اشباع خرید شده باشد و سپس دو سقف را ثبت کند به صورتی که سقف دومی از اولی پایینتر باشد و از طرف دیگر، در همان بازه زمانی پرایس اکشن دائما سقف بالاتری را ثبت کند، وقتی که اندیکاتور از منطقه اشباع خرید خارج شود به ما سیگنال فروش می‌دهد. به این حالت واگرایی خرسی می‌گویند.

سیگنال اندیکاتور RSI بر اساس طرد چرخش (Swing Rejection)

به تصویر زیر نگاه کنید. این نمونه‌ای از سیگنال خرید بر اساس حرکات اندیکاتور RSI و پرایس اکشن است.

در نقطه‌ ۱ اندیکاتور از حد اشباع فروش (واقع در ۳۰) پایینتر می‌رود و یک کف را ثبت می‌کند. سپس در نقطه ۲ دوباره بالای حد اشباع قرار می‌گیرد. در ۳ سقفی را ثبت کرده و سپس پایین می‌رود اما این بار از حد اشباع گذر نمی‌کند. سپس در ۴ دوباره با نقطه ۳ برابر می‌شود. این رفتار در اندیکاتور می‌تواند حاکی از ایجاد روند صعودی و در نتیجه سیگنال خرید باشد.

ترسیم و تنظیمات اندیکاتور RSI در متاتریدر

در درجه اول باید بدانید که این اندیکاتور در تمامی پلتفرم‌ها قابل دسترس است اما در اینجا از متاتریدر برای آموزش استفاده می‌کنیم.

طبق تصویر زیر، از این مسیر می‌توان اندیکاتور RSI را به نمودار اضافه کرد:

Insert > Indicators > Oscillators > Relative Strength Index

پس از این کار پنجره تنظیمات اندیکاتور برای شما باز می‌شود.

همچنین اگر از قبل اندیکاتور را به نمودار اضافه کرده‌اید می‌توانید روی نمودار راست‌کلیک کرده و گزینه indicator list را انتخاب کنید. سپس از پنجره باز شده اندیکاتور RSI را انتخاب کنید تا پنجره تنظیمات آن برایتان باز شود.

در بالا چهار زبانه داریم. در اول کار به سراغ Parameters می‌رویم. در این زبانه سه قسمت داریم:

• Period: تعداد دوره‌هایی که اندیکاتور بر حسب آنها محاسبه می‌شود. مثلا اگر چهارچوب زمانی یا تایم‌فریم شما روزانه باشد، عدد ۱۴ به معنای ۱۴ روز خواهد بود و اگر تایم‌فریم ساعتی باشد، به معنای ۱۴ ساعت. در کل هر چه اندیکاتور برای دوره‌های بیشتری محاسبه شود حساسیت آن به نوسانات قیمت کمتر می‌شود و خود اندیکاتور هم کمتر نوسان می‌کند و سیگنال‌های کمتری می‌دهد اما سیگنال‌های کاذب نیز کمتر می شوند.
• Apply to: مشخص می‌کند که هنگام محاسبه اندیکاتور RSI از کدام قیمت هر دوره استفاده شود. در اینجا گزینه Close انتخاب شده است که به معنای قیمت پایانی است.
• Style: ظاهر اندیکاتور را تعیین می‌کند. از سمت چپ رنگ اندیکاتور،‌ از وسط شکل خط (نقطه‌چین و غیره) و از سمت راست می‌توانید ضخامت منحنی اندیکاتور را تنظیم کنید.

زبانه بعدی در بالا گزینه Levels است. در اینجا شما می‌توانید حدود مد نظر را در اندیکاتور قرار دهید.

به طور پیشفرض دو حد ۳۰ و ۷۰ به عنوان حدود اشباع فروش و اشباع خرید روی اندیکاتور تنظیم شده‌اند. همانطور که گفتیم می‌توانید این حدود را بر حسب قدرت روند حاکم تنظیم کنید و یا آنها را نگه دارید ولی حدود دیگری را هم اضافه کنید.

برای تنظیم حدی که وجود دارد کافی است روی آن دابل کلیک کنید و مقدار آنرا تغییر دهید.

با استفاده از دکمه Add می‌توانید حد جدیدی را اضافه کنید.

جمع بندی: راهکار افزایش دقت سیگنال‌های اندیکاتور RSI

همانطور که گفتیم، یکی از مهم‌ترین نکاتی که هنگام استفاده از RSI باید به آن توجه کنید تنظیم حد اشباع خرید و اشباع فروش است. در حالت پیشفرض حد اشباع خرید روی ۷۰ و اشباع فروش روی ۳۰ قرار دارد و این حدود برای زمان‌هایی که روند قدرت متوسطی دارد مناسب هستند، اما در مواجهه با روندهای قوی‌تر بهتر است که بر حسب قدرت و جهت روند این حدود مقداری بالاتر یا پایینتر تنظیم شوند.

چون در زمان وجود روندهای قوی مقدار اندیکاتور RSI می‌تواند برای زمانی مدید در منطقه اشباع خرید یا اشباع فروش باقی بماند و از نظر سیگنا‌ل‌دهی چندان خوب عمل نکند، بهترین زمان استفاده از این اندیکاتور زمانی است که روند صعودی یا نزولی کاملا تسلط ندارد. به عبارت دیگر وقتی که بازار بین روند‌های صعودی و نزولی جابجا می‌شود و یا در کانالی افقی حرکت می‌کند.

نکته مهم دیگر این است که بسیاری معامله‌گران ترجیح می‌دهند از RSI در جهت روند حاکم بلندمدت استفاده کنند. یعنی مثلا اگر در بلندمدت روند صعودی حاکم است، تنها از سیگنال‌های خرید (یا اصطلاحا گاوی) آنرا جدی می‌گیرند و اگر روند بلندمدت نزولی باشد، تنها سیگنال‌های فروش (خرسی) آنرا لحاظ می‌کنند. این کار باعث می‌شود که سیگنال‌های کاذب کمتری توسط اندیکاتور RSI ایجاد شود.

برای این کار کافی است که میانگین متحرک بلند مدت (مثلا میانگین متحرک ۳۰، ۶۰ یا ۹۰ روزه و یا طولانی‌تر) را ترسیم کنید و زمانی سیگنال‌های خرید را جدی بگیرید که پرایس اکشن از منحنی این میانگین متحرک بالاتر برود. نقطه ضعف این روش این است که فرصت استفاده از حرکات صعودی مقطعی در پرایس اکشن را از دست می‌دهید.

⚪⚪⚪ راه دیگر کاهش سیگنال‌های کاذب استفاده از الگوهای شمعی است که در این مقاله مفصل شرح داده شده است: آموزش استفاده از الگوهای شمعی

آموزش اندیکاتور RSI به زبان ساده از صفر تا ۱۰۰

اندیکاتور RSI که مخفف عبارت لاتین Relative Strength Index، با معنی شاخص قدرت نسبی می باشد. این اندیکاتور از نظر طبقه بندی انواع اندیکاتور ها در گروه اسیلاتور ها قرار می گیرد چرا که همواره در بین دو عدد صفر تا ۱۰۰ در حال نوسان می باشد. همچنین می‌توان گفت که جزء اندیکاتورهای تاخیری می باشد.

اندیکاتور RSI به صورت پیش فرض قدرت نسبی قیمت یک نماد را در ۱۴ کندل پیشین محاسبه می کند. که برای محاسبه آن با استفاده از فرمول های ریاضی تابعی از تعداد کندل های مثبت و مردی را محاسبه نموده و یک عدد به عنوان شاخص قدرت نسبی را اعلام می دارد.

اندیکاتور RSI علاوه بر اینکه در دو سطح صفر تا صد نوسان می کند دارای دو سطح اشباع خرید و اشباع فروش نیز می باشد. به صورت پیش فرض اشباع فروش روی عدد سی و اشباع خرید روی عدد ۷۰ قرار گرفته است.

مومنتوم یا گرایش یک مفهوم فیزیکی است که قدرت و شتاب جسم را بررسی می کند. و از روی محاسبات خود مشخص می کند که جسم می تواند در جهت قبلی خود به مسیر ادامه دهد و یا احتمال تغییر مسیر در آن وجود دارد. مومنتوم بازار نیز به جای جسم قیمت یک سهام را از نظر قدرت و شتاب بررسی می کند و سپس مشخص می کند که آیا روند قبلی حفظ خواهد شد و یا منتظر تغییر رود باید باشیم.

اندیکاتور RSI در واقع همان مومنتوم بازار می باشد که می‌توان با بررسی آن تا حدود زیادی متوجه شد که آیا تغییر روندی در حرکت قیمتی بازار وجود دارد یا خیر؟

کاربردها و توانمندی های اندیکاتور RSI

هنگامی که شخصی در بازارهای سنتی وارد بازار میشود اصولا تا یک مدتی برای اینکه بتواند روند بازار خوب درک کند و تجربیات افراد با سابقه تر استفاده می کند. چرا که افراد با سابقه با توجه به اینکه قیمت های چندی پیش بازار را تجربه نموده اند میتوانند با علاجی و پایین و بالا کردن آنها متوجه بشوند که آیا الان بازار کشش خرید دارد یا نه همچنین آیا فروشندگان در این بازار موفق‌تر از خریداران هستند و یا برعکس.

اما در بازارهای مدرن امروزی مانند بورس ایران و یا فارکس و بازار های ارز های دیجیتال به چند دلیل دیگر نمی تواند تجربیات افراد با سابقه همانند گذشته استفاده نمود. در حال حاضر بازار بسیار گسترش دارد و این گستردگی در بازار های مالی به قدری است که یک شخص نمی‌تواند کلیت بازار تسلط کافی داشته باشد. و از طرفی با توجه به اینکه سرعت خرید و فروش و تغییرات قیمت به قدری است که نمی شود در این زمان کوتاه به توصیه‌های دیگران دل خوش کرد.

از این سو برای این که بتوان در بازارهای مالی امروز از تجربیات دیگران نیز استفاده کرد. ‏ بهتر است از اندیکاتورها که در واقع همان تجربیات افراد موفق در زمینه بازارهای مالی می‌باشد استفاده شود. چرا که هم سرعت بالایی داره و همچنین همواره در دسترس می باشد. اندیکاتور rsi با بررسی چندین بازی قیمت قبلی همانند پیشکسوتان تحویل خود را از بازار در اختیار کاربر قرار می دهد.

ناحیه اشباح فروش در اندیکاتور RSI در واقع ناحیه ای است که در آن ناحیه کمک مشاهده کاهش فروش های افراطی در بازار هستیم و احتمالاً قدرت خریدار ها به زودی در این منطقه نسبت به قدرت فروشندگان افزایش پیدا خواهد کرد. و برعکس آن در ناحیه اشباع خرید قدرت خریداران افراتین کم شده و به تدریج قدرت فروشندگان نسبت به خریداران افزایش پیدا خواهد کرد.

حال با استفاده از مفاهیم که گفته شد و همچنین با تکنیک هایی که وجود دارد می توان مشخص کرد که با استفاده از اندیکاتور RSI چه زمانی سیگنال های خرید و یا سیگنال های خروج صادر می شود. و یا اینکه با استفاده از اندیکاتور RSI رسم خط روند بر روی آن حتی می توان زودتر از حرکت قیمتی تغییر روند را پیش بینی نمود.

ویدیو آموزشی بخشی از دوره های آموزشی مربوط به دوره های تکنیکال می باشد که به صورت جداگانه نیز ارائه شده است. اگر کاربران بتوانند در این اندیکاتور تسلط کافی پیدا کنند با استفاده از تکنیک های خاصی می توانند کارایی های بهترین راه برای اندیکاتور RSI طراحی نمایند. در این آموزش سعی کردیم تقریباً در یک ساعت تمامی مطالب مربوط به این اندیکاتور پرطرفدار را توضیح دهیم. به طوری که اشخاصی که بتوانند تمامی مطالب این ویدیو آموزشی را خوب درک نمایند و همچنین تمرین کافی در این خصوص انجام دهند میتوانند در اکثر تصمیم گیری های خود در معامله کردن به آن تکیه کنند.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می‌باشد با روابط ریاضی محاسبه می‌گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می‌باشد. در تنظیمات RSI نیز عموماً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌شود. این اندیکاتور همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می‌باشد.

1. اخطارهای خریدوفروش با کمک اندیکاتورRSI:

1. استفاده بر اساس اشباع خرید و فروش : در نقاطی که بیش ‌از اندازه خرید انجام شود، خط روند اندیکاتور به بالای سطح 70 وارد می شود و این ناحیه اشباع (اشباع خرید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌) است و همچنین زمانی که سطح 70 را به پایین قطع کند اقدام به فروش می‌کنیم و نیز منطقه اشباع فروش زیر عدد 30 است. (شکل 1)

شکل 1 : برخی از نقاط اشباع خرید و فروش اندیکاتور RSI در سهام شرکت گل گهر

1. استفاده برای شکست روند با به پایان رسیدن روند زودتر از نمودار قیمت:

اندیکاتور RSI می‌تواند در تشخیص تغییر روند و اخطارهای خریدوفروش دید بسیار خوبی به تحلیلگر بدهد به صورتی که در ابتدا با رسم خط روند بر روی اندیکاتور و رعایت برخوردهای لازم خط روند با اندیکاتور می‌تواند کمک در پیش‌بینی در مورد شکسته شدن خط روند و افزایش یا کاهش قیمت سهام را داشته باشد. ( شکل2)

شکل2: شکست خط روند در اندیکاتور RSI در سهام شرکت معدنی و صنعتی چادر ملو

اخطارهای خرید و فروش در اندیکاتور RSI نیز همانند اندیکاتور MACD از واگرایی‌ها و همگرایی‌ها با نمودار قیمت استفاده می‌شود (شکل3 – شکل4)

شکل3: واگرایی ها در اندیکاتور RSI و نمودار قیمت سهام شرکت گروه مپنا

شکل4: واگرایی در اندیکاتور RSI با نمودار قیمت در سهام شرکت گل گهر

1. تشکیل الگوها در قسمت اسیلاتور و معاملات بر اساس آن خصوصاً در منطقه اشباع خرید و اشباع فروش :

در تشکیل الگوها و تشخیص ادامه‌ی روند آن‌ها در قسمت اندیکاتور RSI بسیار می‌توان از این اندیکاتور بهره برد بدین‌صورت که در تشکیل الگوهای بازگشتی و الگوهای هارمونیک می‌توان قبل از کامل شدن الگو نوع الگو را تشخیص داد و نسبت به موقعیت اقدام به خریدوفروش کرد. (شکل5)

شکل 5 : تشکیل الگوی سقف دوقلو در نمودار قیمت و عدم تشکیل این الگو در اندیکاتور RSI در سهام شرکت ذوب آهن

1-4 در کدام یک از تصاویر ذیل واگرایی معمولی منفی مشاهده می‌شود ؟

4-2 در کدام یک از تصاویر ذیل اندیکاتور 8 بار خط اشباع خرید را قطع کرده است ؟

اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال چیست ؟

اساساً تحلیل تکنیکال ( TA ) تمرینیست برای بررسی رویدادهای قبلی بازار ؛ که از این تحلیل بعنوان روشی برای امتحان و پیشبینی روندهای آینده بازار و پرایس اکشن ( یا عملکرد قیمت ) استفاده میشود . از بازارهای سنتی گرفته تا کریپتوکارنسی ، بیشتر معامله گران برای انجام این تحلیلها به ابزارهای تخصصی اعتماد میکنند که آر.اس.آی یکی از آنهاست .

آر.اس.آی یک اندیکاتور تحلیل تکنیکال است که در اواخر دهه 1970 میلادی بوجود آمده است و معامله گران میتوانند از آن برای بررسی عملکرد سهام "در طی یک دوره معین" استفاده کنند . درواقع آر.اس.آی یک اندیکاتور مومنتوم ( Momentum ) است که میزان حرکات قیمت و همچنین سرعت این حرکات را اندازه گیری میکند . آر.اس.آی بسته به مشخصات معامله گر و معاملات تجاری شان می تواند وسیله ای بسیار مفید باشد .

جونیور ولز وایلدر در سال 1978 اندیکاتور آر.اس.آی را پدید آورد . وی در کتاب مفاهیم جدید در سیستمهای معاملاتی فنی ، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال را معرفی کرده است که میتوان از این بین به اندیکاتور آی.اس.آی ، اندیکاتور سهموی ( Parabolic SAR ) ، اندیکاتور میانگین محدوده واقعی ( Average True Range ) و اندیکاتور میانگین حرکت جهت دار (Average Directional Index ) اشاره کرد .

وایلدر قبل از اینکه تحلیلگر شود ، مهندس مکانیک بود و در زمینه مشاور املاک فعالیت میکرد . او در سال 1972 معامله سهام خود را آغاز کرد اما چندان موفق نبود . چندسال بعد وایلدر مجموعه ای از تجربیات و تحقیقات خود در زمینه فرمولهای ریاضیات و اندیکاتورها را گردآوری کرد که بعداً مورد استفاده بسیاری از معامله گران در سرتاسر جهان قرارگرفت . کتاب وی تنها در شش ماه نوشته شده است و علی رغم آنکه قدمتش به دهه 1970میلادی برمیگردد ، اما امروزه مرجع بسیاری از چارتیستها و معامله گران است .

اندیکاتور آر.اس.آی چگونه کار می کند ؟

بطور پیشفرض ، اندیکاتور آر.اس.آی میزان تغییرات قیمت یک دارایی را در طی 14دوره ( 14روز در نمودار روزانه ، 14ساعت در نمودار ساعتی و غیره . ) اندازه گیری میکند . این فرمول میانگین سود قیمت یک دارایی (در یک زمان مشخص) را تقسیم بر میانگین ضرر و زیان همان دارایی (در همان زمان مشخص) کرده و سپس داده ها را در مقیاس صفر تا صد ترسیم می کند .

همانطور که گفته شد آر.اس.آی یک اندیکاتور مومنتوم است و یک نوع ابزار تجارت محسوب میشود ، که میزان تغییر قیمت ( و یا تغییر داده ) را بررسی میکند . با افزایش مومنتوم و افزایش قیمت یک سهام میتوان دریافت که این سهام بطور فعال در بازار خریداری میشود . اگر مومنتوم کاهش داشته باشد نشانه افزایش فشار فروش است .

همچنین آر.اس.آی یک اندیکاتور نوسانی است که به معامله گران کمک میکند تا شرایط بیشینه خرید و فروش بازار را در نظر بگیرند . این اندیکاتور ، قیمت یک سهام را باتوجه به 14دوره و در مقیاس صفر تا صد ارزیابی میکند . اگر امتیاز بررسی آر.اس.آی کمتر از عدد 30 باشد به این معنی است که ارزش سهام به نقطه اشباع فروش ( oversold ) رسیده است و اگر امتیاز ، عددی بالای 70 باشد یعنی ارزش سهام به نقطه اشباع خرید ( overbought ) در آن دوره رسیده است .

اگرچه تنظیمات پیشفرض برای آر.اس.آی 14دوره است معامله گران ممکن است برای افزایش دقت نتایج نهایی تعداد دوره ها را کم کنند و یا برای کاهش دقت نتیجه نهایی تعداد دوره ها را افزایش دهند . بنابراین یک آر.اس.آی 7روزه نسبت به یک آر.اس.آی 21روزه دقت بیشتری در اندازه گیری تغییرات قیمت دارد . علاوه براین در قراردادهای تجاری کوتاه مدت ممکن است نقطه اشباع فروش عدد 20 و نقطه اشباع خرید عدد 80 در نظرگرفته شود ( به جای 30 و 70 ) تا سیگنال خطای کم تری در گزارش نهایی وجود داشته باشد .

نحوه استفاده از آر.اس.آی بر اساس واگرایی ( divergences )

علاوه بر امتیاز عددی 30 و 70 یک آر.اس.آی که از آنها تحت عنوان نقطه اشباع فروش و نقطه اشباع خرید یاد میشود ، معامله گران از آر.اس.آی استفاده میکنند تا بتوانند روند معکوس ( Trend Reversals ) ، نقطه حمایت ( Spot Support ) و یا سطح مقاومت ( Resistance Level ) بازار را پیشبینی کنند . چنین رویکردی بر واگرایی صعودی ( گاوی ) و واگرایی نزولی ( خرسی ) مبتنی است .

واگرایی صعودی (Bullish divergence ) شرایطی است که در آن قیمت و امتیاز آر.اس.آی در جهت مخالف حرکت میکند . بنابراین با کاهش قیمت ، امتیاز آر.اس.آی افزایش می¬یابد ؛ این حالت را واگرایی صعودی مینامیم که نشان میدهد باوجود رکود قیمتها ، قدرت خرید معامله گران افزایش می یابد .

متقابلا ، واگرایی نزولی ( Bearish divergence ) نشان میدهد که باوجود افزایش قیمت ، بازار مومنتوم خود را از دست میدهد . بنابراین امتیاز آر.اس.آی کاهش می یابد و به پایین ترین سطح خود میرسد ، و این درحالیست که قیمت دارایی ها درحال افزایش است .

البته به یادداشته باشید که واگرایی های آر.اس.آی در جریان تحرکات شدید بازار قابل اعتماد نیستند . این بدان معنی است که یک روندنزولی شدید ممکن است قبل از رسیدن به نقطه کمینه خود ، واگرایی های صعودی بسیاری را به وجودآورد . به همین دلیل واگرایی آر.اس.آی برای بازارهایی که تحرک کم تری دارند ( و یا حرکاتشان جانبی است ) مناسب تر است .

افکاربسته

چندین شاخص مهم به هنگام استفاده از اندیکاتور آر.اس.آی وجود دارد مانند مواردی چون تنظیمات ، امتیاز ( 30 و 70 ) و واگرایی های صعودی و نزولی . بااین وجود درنظر داشته باشید که هیچ شاخصی 100% کارآمدنیست . به ویژه اگر به تنهایی مورد استفاده قرارگیرد . بنابراین معامله گران برای جلوگیری از ایجاد سیگنالهای غلط باید از اندیکاتور آر.اس.آی به همراه سایر اندیکاتورها استفاده کنند .

ترکیب دو اندیکاتور RSI با دوره‌های تند و کند

یکی از مشکلات اصلی RSI این است که در مواقعی که روند قدرتمندی بر بازار حاکم باشد، این اندیکاتور نمی‌تواند سیگنال‌های مناسب همسو با روند تولید نماید. به عنوان مثال، همان طور که در تصویر زیر می‌بینید، هنگامی که روند صعودی قدرتمندی در نمودار وجود دارد، RSI طبیعتا به بالای سطح 50% صعود نموده و در تمام طول مسیر، در همین محدوده باقی خواهد ماند. بنابراین اصلا شاهد نزول اندیکاتور به درون ناحیه اشباع فروش، و سپس خروج مجدد اندیکاتور از درون این ناحیه و صدور سیگنال خرید نخواهیم بود. پس معامله‌گر در تمام مدت، صرفا نظاره‌گر روند قدرتمند بازار خواهد بود، بدون این که قادر به ورود به بازار و استفاده از سیگنال‌های تولیدی RSI باشد. برای رفع این مشکل چه باید کرد؟

بطور کلی اگر یک اندیکاتور به اندازه‌ای که مورد نظر شماست، سیگنال ورود و خروج تولید نکند، برای افزایش تعداد سیگنال‌ها چند راه‌حل داریم. اولا می‌توانیم پریود اندیکاتور را کاهش دهیم. با کاهش دوره تناوب اندیکاتور معمولا بسامد [41] و سرعت نوسانات آن بیشتر می‌شود. و اندیکاتور سیگنال‌های بیشتر و سریعتری تولید می‌کند، هرچند که مسلما میزان خطای سیگنال‌ها نیز به همین نسبت بیشتر خواهد شد.

دوما می‌توانیم به سراغ تایم‌فریم‌‌های پایین‌تر برویم. اگر در یک تایم‌فریم‌ خاص نتوانید سیگنال‌های موردنیاز را به قدر کافی مشاهده کنید، قطعا با مراجعه به تایم‌فریم‌‌های کوچک‌تر می‌توانید به اندیکاتور فرصت بیشتری برای دنبال نمودن نوسانات کوتاه‌مدت بدهید. و شاهد صدور سیگنال‌های بیشتر در تایم‌فریم‌‌های پایین‌تر باشید.

سوما می‌توانیم مرز نواحی اشباع خرید و فروش را تغییر بدهیم. بسیاری از معامله‌گران هنگامی که در یک نمودار خاص با نوسانات کند و محدود از جانب اندیکاتور مواجه می‌شوند، مرز نواحی اشباع را اندکی جابجا نموده و به عنوان مثال به جای سطوح 30 و 70 از سطوح 40 و 60 استفاده می‌کنند. اینکار مادامیکه برمبنای گذشته نمودار بتواند کارکرد مناسبی را به نمایش بگذارد، مورد قبول خواهد بود.

چهارما به عنوان آخرین و احتمالا بهترین روش، می‌توانیم به جای یک اندیکاتور، از دو اندیکاتور با پریودهای مختلف به عنوان ابزارهای Fast و Slow استفاده کنیم. به این ترتیب با استفاده از توضیحاتی که قبلا در خصوص این روش ارایه شد، می‌توانیم برمبنای کراس‌های صعودی و نزولی دو اندیکاتور نسبت به یکدیگر، تعداد فراوانی از سیگنال‌های ورود و خروج را تعریف نماییم.

به عنوان مثال در تصویر زیر، در همان نمودار قبلی که سابقا هیچ سیگنال خرید در آن مشاهده نمی‌شد، این بار از دو اندیکاتور RSI با دوره‌های 10 و 20 استفاده کرده‌ایم. اندیکاتور قرمزرنگ با دوره تناوب 10 و اندیکاتور آبی رنگ با دوره تناوب 20 تعریف شده‌اند. بنابراین RSI(10) نقش ابزار تُند و RSI(20) نقش ابزار کُند اندیکاتورRSI را ایفا می‌کند. همان طور که قبلا گفتیم در چنین مواقعی کراس صعودی اندیکاتورها به عنوان سیگنال خرید و کراس نزولی آنها به عنوان سیگنال فروش تلقی می‌شود. یعنی اگر RSI(10) از پایین به بالا از RSI(20) عبور نماید، به معنی صدور سیگنال خرید خواهد بود. بنابراین نقاط سبز رنگ در تصویر زیر، که از تلاقی رو به بالای خطوط قرمز و آبی با یکدیگر بدست آمده‌اند، متناظر با سیگنال Buy خواهند بود.

همان طور که ملاحظه می‌کنید در عین حال که هیچ‌کدام از اندیکاتورهای RSI(10) و RSI(20) به تنهایی قادر به تولید سیگنال ورود به بازار نبوده‌اند اما سیستم اندیکاتورRSI معاملاتی حاصل از مجموع دو اندیکاتور، موفق به تولید چندین سیگنال مناسب و سودآور شده است. برای خروج از بازار و تشخیص نقطه پایان معامله نیز می‌توانیم مانند سابق، از سیگنال فروش صادره توسط اندیکاتور بلندمدت، یعنی RSI(20) استفاده کنیم.

تصویر زیر، مثال دیگری را از ترکیب دو اندیکاتور RSI تند و کند بر روی نمودار سهام ایران‌خودرو به نمایش می‌گذارد. این روش بویژه برای معامله‌گران کوتاه‌مدت، که علاقمند به نوسانگیری‌های سریع و کوچک هستند، می‌تواند بسیار مناسب باشد. در بازار فارکس به این قبیل نوسانگیران اصطلاحا اسکالپر [42] گفته می‌شود.

ممکن است برخی دانشجویان برای ترسیم همزمان دو اندیکاتور RSI در پنجره‌ یکسان دچار مشکل بشوند. در تصویر زیر می‌توانید روش الصاق همزمان دو اندیکاتور مختلف را بر روی همدیگر در نرم‌افزارهای مفیدتریدر و متاتریدر مشاهده نمایید. کافیست ابتدا یکی از دو اندیکاتور را بر روی چارت بیاندازید. سپس برای اضافه نمودن اندیکاتور دوم، از منوی نمایش [43] (View) به پنجره راهبر [44] (Navigator) بروید و اندیکاتور دوم را مطابق شکل، انتخاب نموده، آن را دراگ [45] کنید و بر روی اندیکاتور اول بیاندازید.

در نرم‌افزار ره‌آورد نوین نیز جهت نمایش همزمان دو اندیکاتور RSI بر روی یکدیگر باید هنگام تعریف «موقعیت» اندیکاتور دوم، علامت تیک «جدید» را برداشته و از منوی «ناحیه» گزینه «ناحیه1» را انتخاب کنید: