بازارهای مالی و انواع آن

تجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار
تجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در بازارگردانی اوراق بهادار

انواع بازارهای مالی

اگر برای اولین بار است که قصد ورود به بازارهای مالی را دارید شما می توانید به اساس نوع فعالیت و میزان ریسک پذیری خود، یکی از بازارهای زیر را برگزینید:

● بورس اوراق بهادار تهران
● بورس آتی سکه و زعفران تهران
● بازارهای جهانی

1- بورس اوراق بهادار تهران:

در بورس اوراق بهادار تهران شما می توانید سهام های شرکت های مختلف نظیر خودروسازان، صنایع پتروشیمی و پالایشی ، شرکت های ساختمانی و سیمانی، صنایع غذایی, صنایع دارویی و سایر شرکتهای دیگر را خرید و فروش کنید و از سودی که سالیانه به سهام شما تعلق میگیرد و یا گران شدن احتمالی سهام آنها منفعت ببرید.

برای معامله در بازار بورس شما نیاز به یک کارگزار دارید. کارگزار در واقع واسطه بین شما و بازار بورس می‌باشد و معاملات سهام توسط کارگزار و به دستور شما انجام می‌شود. در اصل کارگزاران اشخاص حقوقی هستند که به نمایندگی از طرف شما اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار و کالا و … می کنند و انجام فعالیت کارگزاری نیازمند کسب مجوز تاسیس و فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار تهران است و کارگزاران ضامن و حافظ سرمایه های شما هستند.

برای هر شخص در بورس یک کد بورسی منحصر به فرد وجود دارد که نشان‌ دهنده هویت شما در بورس تهران می‌باشد و شما با این کد شناخته می‌شوید.

ده‌ها کارگزاری مختلف وجود دارد و می‌توانید برای گرفتن کد سهامداری به یکی از کارگزاری‌ها در شهر خودتان مراجعه کنید. اگر در شهرتان هیچ کارگزاری وجود ندارد، می‌توانید به وسیله سایت‌ کارگزار، درخواست کد معاملاتی را بصورت غیرحضوری برای کارگزار ارسال کنید. همچنین می توانید در چند کارگزاری حساب داشته باشید و محدودیتی وجود ندارد.

اکنون به مدد سیستم معاملات آنلاین شما می توانید با یک دستگاه کامیپوتر یا موبایل و یک خط اینترنت اقدام به خرید و فروش آنی سهام کنید. در کنار این روش شما تلفنی هم می توانید به کارگزار خود دستور خرید یا فروش بدهید.

2- بورس آتی سکه تهران

در معاملات آتی سکه در بورس کالای ایران، مشتری با پرداخت مبلغی به عنوان وجه تضمین (حدود 10 درصد ارزش قرارداد) می‌تواند اقدام به خرید یا فروش قرارداد نماید. مثلا برای خرید یا فروش یک قرارداد آتی سکه (شامل 10 سکه) در حال حاضر دو میلیون تومان به عنوان وجه تضمین مورد نیاز است اما سرمایه گذار از نوسان قیمت 10 سکه سود یا ضرر می برد. یعنی شما پول یک سکه را می دهید ولی سود و ضرر ده سکه برای شما در نظر گرفته می شود که به آن اهرم در معاملات گفته می شود.

این بازار بر خلاف بورس تهران یک بازار دو طرفه می باشد یعنی شما می توانید علاوه بر خرید سکه اگرنظرتان این است که سکه کاهش می باید می توانید اقدام به فروش آن کنید (فروختن مال نداشته) و از کاهش قیمت ها سود ببرید. یعنی در اصل اگر نظرتان در سکه دال بر گران شدن است آنرا بفروشید و اگر نظرتان دال بر کاهش است آنرا بفروشید. اگر در خرید باشید و سکه گران شود شما سود می کنید و اگر ارزان شود شما ضرر می کنید. همچنین اگر در فروش باشید و سکه ارزان شود شما سود می کنید و اگر گران شود شما ضرر می کنید. این دقیقا روال بازار های دو طرفه می باشد.

3- بازارهای جهانی

بازارهای مالی بین الملل گردش مالی بسیار سنگینی دارند چون دولت ها و کشورها در سطح کلان در آن شرکت می کنند، این مارکت بصورت 24 ساعته فعالیت می کند و در پایان ساعات کاری هر منطقه، معاملات از کشوری به کشور دیگر دست به دست می شود. محدویت نوسان در آن وجود ندارد و معاملاتش بر خلاف بورس تهران بصورت دو طرفه انجام می شود (مانند آتی سکه که در بالا توضیح دادیم).

همانگونه که برای معاملات در بورس تهران نیاز به کارگزاری بود اینجا نیز نیاز به یک کارگزاری (بروکر Broker) می باشد تا شما را به سیستم جهانی متصل کند.

در بازارهای جهانی شما می توانید موارد زیر را خرید و فروش کنید:

– فلزات شامل: طلا، نقره، سرب، روی، مس و …
– مواد غذایی شامل: گندم، جو، ذرت، شکر، قهوه و …
– سهام های شرکت ها: اپل، ماکروسافت، گوگل، آمازون، اینتل، هواپیمایی بوئینگ و …
– جفت ارزها: یورو، ین، پوند، فرانک و … (به این قسمت اصطلاحا فارکس گفته می شود)
– نفت و محصولات پتروشیمی

بعد از اینکه کارگزار مناسب را پیدا کردید، کارگزار نرم افزاری در اختیار شما قرار میدهد که می توانید با آن خرید و فروش انجام دهید (این نرم افزار معمولا متاتریدر است).

کاربران گرامی هر گونه سوالی در مورد ورود به بازارهای مالی داشتید می توانید از این صفحه با ما در تماس باشید.

بازارهای مالی و انواع آن

تعداد صفحات: ۳۹

نوع فایل : ورد و قابل ویرایش

چکیده

یکی از عوامل رشد و توسعه اقتصادی مطلوب، دارا بودن سیستم مالی کارا می باشد. سیستم مالی کارا می تواند از طریق کسب اطلاعات درباره فرصت های سرمایه گذاری، تجمیع بازارهای مالی و انواع آن و تجهیز پس اندازها، انتقال دادن وجوه مازاد خانوارهای علاقمند به سرمایه گذاری به افراد یا موسسات نیازمند به وجوه، افزایش نقدشوندگی دارایی ها وکاهش ریسک مربوط به آن، ایجاد شرایط مناسب برای ریسک، کمک به فرآیند کشف قیمت ها، موجب تخصیص بهتر منابع و در نهایت، افزایش رشد اقتصادی می شوند. همچنین سیستم مالی کار آمد، موانه تامین مالی خارجی را کاهش داده و با تسهیل شرایط دسترسی واحدهای تولیدی و صنعتی به سرمایه های خارجی زمینه گسترش سرمایه گذاری و رشد اقتصادی بیشتر را فراهم می سازد.

در این مقاله به بررسی بازارهای مالی و انواع آن ، مروری بر شاخص های توسعه مالی ، معیارهای آزادسازی مالی و تجاری ، رشد اقتصادی و مروری بر مدل های رشد اقتصادی، پرداخته شده است.

واژه های کلیدی: بازار مالی، شاخص های توسعه مالی، معیارهای آزادسازی مالی ، معیارهای آزادسازی تجاری، رشد اقتصادی، مدل های رشد اقتصادی

فهرست مطالب

چکیده ۷
مقدمه ۸
بازار مالی و انواع آن ۱۰
۱) بازار پول (بانک ) ۱۰
۲) بازار سرمایه ( بورس) ۱۱
بورس ارز (اسعار) ۱۱
بورس کالا ۱۲
بورس اوراق بهادار ۱۲
وظیفه بازار مالی ۱۳
نمودار ۲-۱ ۱۳
جریان وجوه از طریق سیستم، ۱۳
ماخذ : فردریک میشن ، ۱۳۷۸ ۱۳
ویژگی های یک سیستم مالی کارا ۱۴
الف) بخش عمومی کارا و مدریت مناسب به بدهی آن : ۱۴
ب) نظام مالی با ثبات : ۱۴
ج) بانک مرکزی و بازار سهام مناسب : ۱۴
وظایف سیستم مالی در دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر : ۱۵
۱ ) انتقال وجوه مازاد خانوارهای علاقمند به سرمایه گذاری به افراد یا موسسات نیازمند به وجوه: ۱۵
۲ ) تجهیز بیشتر پس انداز: ۱۵
۳ ) تخصیص بهینه سرمایه ۱۵
۴ ) تسهیل مبادله ۱۶
۵ ) افزایش نقد شوندگی دارایی ها و کاهش ریسک مربوط به آن : ۱۶
۶ ) ایجاد شرایط مناسب برای مدیریت ریسک ۱۶
۷ ) کمک به فرآیند کشف قیمتها ۱۶
عوامل موثر بر کارآمدی بازار مالی ۱۸
۱ ) فراهم نمودن شرایط حقوقی جهت جذب سرمایه گذاران خارجی : ۱۸
۲ ) تنوع بخشیدن به ابزارهای مالی : ۱۸
۳ ) بهبود سیستم اطلاعاتی : ۱۸
۴ ) وجود نهادهای مالی موثر بر کارایی عملکرد : ۱۸
مروری بر شاخص های توسعه مالی ۱۹
۱-۱) شاخص جامع گلبرایت و لایت ۱۹
۱ ) توسعه بخش بانکی ۱۹
۲) توسعه بخش پولی وسیاست گذاری پولی ۱۹
۳) توسعه بخش غیر بانکی ۱۹
۴) مقررات و نظارت بانکی ۲۰
۵) باز بودن بخش مالی ۲۰
۶) محیط نهادی ۲۰
۱-۲ ) شاخص های توسعه مالی در بخش بانکی ۲۰
۱ ) سهم بخش غیر دولتی در صنعت بانکداری کشور : ۲۰
۲) سهم بخش غیر دولتی از تسهیلات بانکی : ۲۰
۵) درجه تمرکز بانکها ۲۱
۶) حاشیه سود بانکی ۲۱
۷)ارزش افزوده خدمات موسسات پولی و مالی ۲۱
۸) کارایی شبکه بانکی ۲۲
۱-۳ ) شاخص مالی در بخش غیر بانکی ۲۲
۱) نسبت ارزش جاری بازار سهام به تولید ناخالص داخلی ۲۲
۲) نسبت ارزش معاملات به تولید ناخالص داخلی ۲۲
۳) نسبت ارزش سهام مبادله شده به متوسط ارزش جاری بازار ۲۲
۴) نسبت حق بیمه به تولید ناخالص داخلی ۲۲
۵) سهم ارزش افزوده خدمات موسسات مالی از ارزش افزوده خدمات موسسات پولی و مالی ۲۲
۱-۴ ) شاخص توسعه پولی و کیفیت سیاست گذاری پولی: ۲۳
۱)ژرفای مالی(عمق مالی) : ۲۳
۲) مانده اوراق مشارکت بانک مرکزی به پایه پولی ۲۳
۴) آزادی نرخ سود تسهیلات و آزادی نرخ سود سپرده ها ۲۳
۵) اوراق مشارکت دولتی ۲۳
۱-۵ ) برخی شاخص های توسعه یافتگی بخش مالی و تجاری : ۲۴
۲) شاخص کارایی: ۲۴
جدول (۲-۱) گروهی از شاخص های مالی ۲۵
معیارهای آزادسازی مالی و تجاری ۲۵
۱ ) معیارهای آزادسازی تجاری ۲۵
۲ ) معیارهای آزادسازی مالی ۲۷
رشد اقتصادی ۲۸
مروری بر مدل های رشد اقتصادی ۲۸
۱ ) مدل رشد کلاسیک ۲۸
۲ ) مدل رشد هارود و دومار ۲۹
۳ ) مدل رشد نئوکلاسیک ۳۰
۴ ) مدل رشد سولو ۳۲
۵ ) الگوی رشد درون زا ۳۴
۶ ) مدل های نسل اول و دوم ۳۵
۷ ) نقد مدل هارود-دومار و سولو: ۳۵
نتیجه گیری ۳۷
منابع ۳۸

منابع

معروف ، ناهید ، ” بررسی اثر توسعه انسانی ، مالی و تجاری بر رشد اقتصادی” ، ۱۳۹۲ کارشناسی ارشد ، دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.

شایسته اصل، مهدی،”بررسی رابطه توسعه بازارهای مالی در کشورهای منتخب با تاکید بر بحران مالی اخیر” ،۱۳۹۱ کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.

شیرمرد، روح الله، “بررسی اثرات آزادسازی مالی و تجاری بر توسعه مالی گروهی از کشورهای عضو اوپک” ،۱۳۹۲ کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.

ابراهیمی، علیرضا،”بررسی رابطه گسترش توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک”، ۱۳۹۱ کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران.

بروکس ، جان و رابرت ایوانز ،” سیاست های اقتصاد کلان” ، ۱۳۸۱ ،ترجمه عبداله جیروند ، تهران ، انتشارات مهربان

تقوی ، مهدی و حسین امیری ،”توسعه مالی و رشد اقتصادی در کشورهای منا با استفاده از روش پانل پویا GMM”، ۱۳۹۰ ، دانش مالی ، شماره۱۰٫

راستی ، محمد ، “بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران” ، ۱۳۸۸ کارشناسی ارشد ، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.

اخبازی ، محمد ، “مروری بر وضعیت ژرفای مالی ایران”،۱۳۸۵، روند ، سال شانزدهم ، شماره ۴۸ .

جعفری صمیمی، احمد، فرهنگ، صفر، رستم زاده، مهدی، محمدزاده، مهدی، ۱۳۸۸،”تاثیر توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی در ایران”، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، شماره چهارم.

آرمن، سیدعزیز، تبعه ایزدی، امین و فاطمه حسین پور ، “مثلث توسعه مالی، رشد اقتصادی و تجارت خارجی درایران”،۱۳۸۷ ، فصلنامه اقتصادمقداری، دوره ۵، شماره ۳٫

مقدمه

یکی از عواملی که درجهت دستیابی به هدف رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی نقش اساسی ایفا می‌کند، توسعه بخش مالی هر کشور است. کشورهای برخوردار از نظام مالی توسعه‌یافته‌تر از آن جهت که باعث می‌شوند اقتصاد موردنظر، توانایی تجربه نرخ‌های رشد بالاتر را داشته باشد،‌ در مسیر رشد اقتصادی سریع‌تر قرار می‌گیرند.

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد نهادهای مالی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیربناهای اجتماعی، ‌نقش تعیین‌کننده‌ای در توضیح تفاوت بهره‌وری سرمایه و درنتیجه تفاوت رشد کشورهای مختلف دارد و این اثر بیشتر از طریق تأثیر بهره‌وری بالاتر سرمایه است تا تأثیر بر افزایش حجم سرمایه. نظام‌های مالی با کارکردهایی ازقبیل کسب اطلاعات درمورد فرصت‌های سرمایه‌گذاری، نظارت بر سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توزیع ریسک، تجمیع پس‌اندازها و همچنین تسهیل مبادله کالاها و خدمات، باعث کاهش هزینه‌های معاملاتی و بهبود تخصیص منابع و درنهایت رشد اقتصادی می‌شوند. از طرف دیگر ، ارتباط کلان اقتصادی بین سیاست های مالی ، آزادسازی تجاری و رشداقتصادی همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. مطالعات اقتصادی خاطر نشان می سازد که یک اقتصاد کاملا آزاد به احتمال بسیار قوی نسبت به یک اقتصاد شدیدا مهار شده برتری دارد و می تواند زمینه مناسب رشد اقتصادی را فراهم سازد.

آزادسازی تجاری و سیاست های بهبود بخش­های مالی می تواند ناکارایی در فرایند تولید را کاهش داده و موجب تقویت رشد اقتصادی گردد. این واقعیت از آنجا نشات می­گیرد که کشورهایی که از درجه بازبودن اقتصادی بیشتر و همچنین بازارهای مالی توسعه یافته­تری برخوردارند، رشد اقتصادی سریع­تری را تجربه نموده­اند. نگرش ساده به بازارهای مالی ، سبب شده است که برخی افراد آن را تنها ، برد و باخت های ناشی از نوسانات قیمت دارایی های مالی بدانند، در حالی که تاثیر ساختار مالی بر ساختار اقتصادی آنچنان مهم است که امروزه اعتقاد بر این است که بدون داشتن یک بخش مالی کارا، نمی­توان به رشد اقتصادی دست یافت. در این راستا اقتصاددانانی مانند هیکس[۱] و شومپیتر[۲] بر توسعه ساختار مالی تاکید دارند و آن را موتور و جزء جدایی ناپذیر برای رشد اقتصادی بر شمرده اند. در واقع باید گفت که عملکرد بهینه نظام اقتصادی در هر جامعه، وابسته به وجود دو بخش حقیقی و مالی کارا است. فعالیت این دو بخش در کنار یکدیگر، شرط لازم و کافی برای نظام اقتصادی به شمار می رود، چراکه عملکرد هر یک از این دو بخش بر عملکرد بخش دیگر تاثیر می گذارد((معروف،۱۳۹۲،ص۹).

در مطالعات صورت گرفته در زمینه توسعه بازارهای مالی ، از شاخص های مختلف و متنوعی برای اندازه گیری عمق مالی استفاده شده است که عبارتند از : میزان اعتبارات پرداختی به بانک ها به GDP ، نسبت معاملات بازار سهام به GDP ، نسبت نقدینگی به GDP ، نسبت نقدینگی به حجم پول ، نسبت معاملات سهام به نقدینگی.در خصوص نحوه تاثیرگذاری شاخص عمق مالی بر رشد اقتصادی می توان چنین اظهار داشت که بهبود شاخص عمق مالی باعث افزایش نقدینگی شده، افزایش نقدینگی به زیاد شدن سرمایه گذاری منجر می شود، نهایتا افزایش سرمایه گذاری باعث رشد اقتصادی می گردد.

بازار مالی و انواع آن

یکی از مهمترین اهداف هر کشور رسیدن به رشد اقتصادی مطلوب است و دسترسی به رشد مستمر و پر شتاب بدون وجود نهادهای مالی کارا و تجهیز مناسب منابع مالی ، غیر ممکن است. در این راستا سیستم مالی کارآمد می تواند از طریق کسب اطلاعات درباره فرصت های سرمایه گذاری ، تجمیع و تجهیز پس اندازها ، نظارت بر سرمایه گذاری ها و اعمال حاکمیت شرکتی تسهیل مبادله کالا و خدمات و توزیع و مدیدیت ریسک ، با کاهش هزینه های مبادله و کسب و تحلیل اطلاعات موجب تخصیص بهتر منابع و در نهایت ، افزایش رشد اقتصادی شوند . همچنین سیستم مالی کارآمد موانع تامین مالی خارجی را کاهش داده و با تسهیل شرایط دسترسی واحدهای تولیدی و صنعتی به سرمایه های خارجی ، زمینه گسترش سرمایه گذاری و رشد اقتصادی بیشتر را فراهم می سازد . از عوامل تعیین کننده سطح توسعه مالی در کشورها می توان به عوامل تاریخی شامل مولفه های قانونی ، سیاسی فرهنگی اخلاقی و جغرافیایی و عوامل سیاسی شامل محیط سیاسی و اقتصاد کلان ، زیر ساخت های نهادی قانونی و اطلاعاتی مقررات و نظارت ، رقابت و کارایی ، آزادسازی مالی و تجاری و تسهیل دسترسی به خدمات مالی اشاره کرد . سیستم مالی غیر بانکی ، بهبود بخش پولی و سیاست گذاری پولی ، مقررات ونظارت بانکی ، باز بودن بخش مالی مورد مبادله قرار می گیرند . یکی از طبقه بندی های این بازار بر اساس سر رسید حق مالی است .

جهت دریافت و خرید متن کامل مقاله و تحقیق و پایان نامه مربوطه بر روی گزینه خرید انتهای هر تحقیق و پروژه کلیک نمائید و پس از وارد نمودن مشخصات خود به درگاه بانک متصل شده که از طریق کلیه کارت های عضو شتاب قادر به پرداخت می باشید و بلافاصله بعد از پرداخت آنلاین به صورت خودکار لینک دنلود مقاله و پایان نامه مربوطه فعال گردیده که قادر به دنلود فایل کامل آن می باشد .

بازار بدهی

گاه شرکت‌ها تمایل دارند به جای به کارگیری منابع مالکان یا شرکای جدید، از طریق استقراض، نیازهای مالی خود را تأمین کنند. در این صورت بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند به جای استفاده از واسطه‌های مالی نظیر بانک، با انتشار اوراق بدهی مستقیماً از بازارهای مالی، منابع مورد نیاز خود را تجهیز نمایند.
تأمین مالی به وسیله بدهی زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت، منابع مالی مورد نیاز خود جهت تأمین مخارج طرح‌های سرمایه‌گذاری و یا سرمایه در گردش را با فروش ابزارهای بدهی به افراد و یا سرمایه‌گذاران نهادی جذب نماید. در این روش، افراد یا مؤسسات نیز به‌عنوان اعتباردهندگان شناخته شده و اصل و سود اوراق را در مواعد تعیین شده دریافت می‌نمایند.

مزایای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه نسبت به بانک‌ها
امکان تأمین مالی مبالغ بالاتر از طریق بازار سرمایه: بانک‌ها معمولاً از ریسک‌پذیری پایینی برخوردار هستند و سقف وام اعطایی آن‌ها محدود بوده و به رتبه اعتباری شخص متقاضی تسهیلات بستگی دارد.
تأمین مالی توسط بانک‌ها عمدتاً برای دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت تعریف شده، در حالی‌که تأمین مالی از طریق بازار سرمایه در جهت تأمین مالی میان‌مدت و بلندمدت می باشد.
تنوع بیشتر ابزارهای تأمین مالی در بازار سرمایه نسبت به بازار پول.
امکان شناور بودن نرخ سود اوراق بدهی در بازار سرمایه.
امکان بازپرداخت اصل اوراق در سررسید (در بازار سرمایه عموماً سود اوراق در مواعد سه ماهه، شش ماهه و . پرداخت شده و اصل مبلغ تأمین مالی در سررسید اوراق پرداخت می گردد.)
تأمین مالی از طریق انتشار انواع اوراق بدهی به‌ شرح زیر انجام می‌پذیرد: نقش شرکت تأمین سرمایه سپهر در بازار تأمین مالی ایران
خدمات مشاوره تأمین مالی از ارائه مشاوره‌های لازم در خصوص ویژگی‌ها و الزامات روش‌های تأمین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار آغاز می‌شود.
شركت تأمين سرمايه سپهر پس از بررسي وضعیت مالی و اعتباری شرکت‌ها ، توجیه‌پذیری اقتصادی و مالی طرح‌های توسعه و پروژه‌های جدید آن‌ها، اقدام به تهيه بسته تأمين مالي متناسب با شرایط متقاضی نموده و ضمن انجام اقدامات اجرایی لازم و تهیه مستندات مورد نیاز سازمان بورس و اوراق بهادار، نسبت به اخذ مجوز انتشار و عرضه عمومی اقدام می‌نماید.
تأمین سرمایه سپهر، علاوه بر ارائه مشاوره تأمین مالی و انجام اقدامات لازم به منظور انتشار انواع اوراق بدهی، ایفای سمت‌های تعهد پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق بهادار را نیز بر عهده می‌‌گیرد.

تجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار
تجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در بازارگردانی اوراق بهادار

آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار

آیا میدانید با توجه به تحریم‌های روسیه علیه برخی کشورها و تیره شدن روابط تجاری با آنها, در حال حاضر می‌توان گفت یکی از بهترین بازارهای صادراتی محصولات و میوه ایران کشور روسیه است. با رعایت اصول و استراتژی می‌توان قسمت عمده ای از بازار کالاهای وارداتی به روسیه را تصاحب کرد.

سابقه بورس در دنیا

واژه بورس از نام خانوادگي شخصي به نام "واندر بورس" اخذ شده كه در اوايل قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژيك می‌زيسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد كالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. اين نام بعدها(1309) به كليه اماكنی اطلاق شد كه محل دادوستد پول، كالا و اسناد مالي و تجاري بوده است. رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عمليات تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شكوفايی اقتصاد تازه متحول شده آن همراه بوده است.

مبنای اسلامی محاسبه سود سپرده‌ها چگونه است؟

«سرمایه گذاری اسلامی»،«مدیریت اسلامی ثروت»،«سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی»،«سود حلال»،«سود مورد تایید متشرعان»،«سود اسلامی» و… مفاهیمی است که این روزها در حوزه بازار مالی و سرمایه گذاری بسیار شنیده می شود. مواردی از این دست در سال های اخیر محل مناقشه میان صاحبنظران مالی و بانکی از یک طرف و کارشناسان مذهبی و فقهی از سوی دیگر بوده است. در مطلب پیش روی شما « مبنای اسلامی محاسبه سود سپرده‌ها» مورد بررسی قرار گرفته و نکاتی درخصوص تورم و تاثیر آن بر دارایی افراد درج شده است.

سود مرکب چیست؟

سود مرکب، سودی ترکیب‌ شده و مضاعف است. به عبارت دیگر، در محاسبه سود مرکب، علاوه بر سودی که به واحدهای سرمایه‌گذاری تحت تملک سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد، سود ناشی از ذخیره‌ی سودها نیز افزوده می‌گردد.

ریسک مالی و انواع آن را بهتر بشناسید + روش کنترل آن

ریسک مالی همان خطر یا احتمال از دادن سرمایه است که در رابطه با مشاغل بازار مالی است که انواع مختلفی از ان در جامعه بازاری وجود دارد.

ریسک مالی چیست ؟

ریسک مالی اصطلاحی است که در رابطه با مشاغل ، اشخاص دولتی و بازار مالی به طور کلی یا فردی به کار بازارهای مالی و انواع آن برده می ‎شود . این اصطلاح به معنای خطر یا احتمال از دست دادن سرمایه می ‎باشد .به عبارتی دیگر ریسک مالی به احتمال انحراف بازده واقعی سرمایه گذاری از بازده مورد انتظار اطلاق می گردد. زمانی سرمایه گذار با ریسک مالی مواجه خواهد شد که اطمینان کافی از بازده مورد انتظار در زمان آینده نداشته باشد.

مبانی ریسک مالی

ریسک مالی به معنای خطراتی است که می‎ تواند منجر به از دست رفتن سرمایه در افراد ذینفع شود.

در رابطه با دولت ، این بدان معنی است که آن ها قادر به کنترل سیاست های پولی و پیش فرض بدهی های خود نیستند.

شرکت ها نیز با بدهی های پیش فرض خود رو به رو هستند اما با این حال شکست در تعهد نیز باعث ایجاد بار اقتصادی بر تجارت خواهد شد.

ریسک مالی در افراد خاص به این صورت است که در تصمیم گیری های اقتصادی خود با مشکل رو به رو شده و ممکن است درآمد و توانایی آن ها برای پرداخت بدهی ای که فرض کرده بودند به خطر بیفتد.

بازار های مالی نیز به دلیل وجود نیروهای کلان اقتصادی ، تغییر در نرخ بهره بازار و احتمال پیش فرض توسط بخش ها یا شرکت های بزرگ با ریسک مالی رو به رو هستند.

ریسک مالی در اندازه های مختلفی وجود دارد و معمولا همه افراد را تحت تاثیر قرار می ‎دهد و به همین دلیل برای کاهش میزان آسیب ریسک مالی ، آگاهی از خطرات و چگونگی محافظت از خود در برابر این مشکلات به شما کمک خواهد کرد.

چنانچه در این قسمت از نمناک مطرح شده است نکته قابل توجه و بسیار مهم این است که قبل از درک تکنیک های موجود برای کنترل و شکل دهی مدیریت ریسک، باید ریسک و نواع آن را بشناسید و از تفاوت آنها نسبت به یکدیگر آگاه باشید.

ریسک مالی و طبقه بندی آن

می ‎توان به ریسک همانند نتیجه غیر منتظره یا منفی اشاره کرد . هرگونه فعالیتی که منجر به از بین رفتن سرمایه شود را می‎توان نوعی ریسک مالی دانست . انواع مختلفی از خطرات وجود دارد که یک شرکت ممکن است با آن رو به رو شده و بر آن ها غلبه کند و به طور کلی ریسک ها را می ‎توان به سه نوع ریسک تجاری ، ریسک غیر تجاری و ریسک مالی طبقه بندی کرد.

ریسک تجاری :

این نوع خطرات توسط خود شرکت های تجاری به منظور به حداکثر رساندن ارزش سهام وسود انجام می ‎شود. به عنوان مثال شرکت ها به منظور بازاریابی کالاهای جدید خود برای فروش بیشتر ریسک های پر هزینه ای متقبل می ‎شوند.

ریسک غیر تجاری :

این نوع خطرات تحت کنترل شرکت ها نیستند . خطرات ناشی از عدم تعادل سیاسی و اقتصادی را می ‎توان ریسک غیر تجاری نامید.

ریسک مالی :

ریسک مالی همان طور که از نام آن برداشت می ‎شود، ریسکی است که باعث ضرر مالی بنگاه ها خواهد شد. ریسک مالی به طور کلی به دلیل بی ثباتی و ضرر در بازار مالی ناشی از نوسانات قیمت سهام ، ارز، نرخ بهره و سایر موارد ایجاد می ‎شود.

انواع ریسک مالی

ریسک مالی یکی از انواع مهم ریسک ها برای هر شغلی به حساب می ‎آید . ریسک مالی به دلیل نوسانات بازار ایجاد می ‎شود و عوامل زیادی را در بر می ‎گیرد . بر این اساس ریسک مالی را می ‎توان به انواع مختلفی از قبیل ریسک در بازار، ریسک اعتباری ، نقدینگی، ریسک عملیاتی، ریسک قانونی ، ریسک سوداگرانه و ریسک ارزی تقسیم کرد.

ریسک بازار :

این نوع ریسک به دلیل نوسانات ابزار های مالی ایجاد می‎شود . ریسک بازار را می ‎توان به عنوان ریسک جهت دار و ریسک غیر مستقیم طبقه بندی کرد . جهت گیری ریسک به دلیل جابه جایی در قیمت سهام، نرخ بهره و موارد دیگر ایجاد می ‎شود و از طرف دیگر ریسک غیر هدایتی می ‎تواند با خطرات ناپایداری همراه باشد . در صورت بروز این ریسک مشاغل کاهش بازارهای مالی و انواع آن یافته ، سرمایه گذاران ثروت خود را از دست می ‎دهند و دولت مجبور به تجدید نظر در سیاست های خود خواهد شد اما با این حال بسیاری از رویداد های دیگر نیز بر بازار تاثیر گذار خواهد بود . به عنوان یک اقدام آماری نوسانات بیانگر عدم اطمینان سهام داران در سرمایه گذاری هایشان است و بازده بازار مطابق با ارزش واقعی دارایی های فردی و کلی بازار می ‎باشد . نوسانات و یا ریسک سهام عدالت می ‎تواند باعث تغییر ناگهانی قیمت سهام شود.

ریسک اعتباری :

این نوع ریسک، زمانی اتفاق می ‎افتد که فرد نتواند به تعهدات خود در قبال همتایانش عمل کند . ریسک اعتباری را می ‎توان به ریسک اساسی و ریسک تسویه حساب طبقه بندی کرد . ریسک اساسی معمولا به دلیل سیاست های دشوار ارزی ایجاد می ‎شود و از طرفی دیگر ریسک تسویه حساب هنگامی به وجود میاید که یک طرف پرداخت را انجام می ‎دهد، در حالی که طرف مقابل نتواند تعهدات خود را انجام دهد.

ریسک نقدینگی :

این نوع ریسک ناشی از عدم توانایی در انجام معاملات است . ریسک نقدینگی را می ‎توان به ریسک نقدینگی دارایی و ریسک نقدینگی سرمایه گذاری تقسیم کرد . ریسک نقدینگی دارایی به دلیل خریداران کافی و فروشندگان ناکافی در مقابل سفارشات فروش ایجاد می ‎شود . ریسک نقدینگی از آن جهت در نظر سرمایه گذاران مورد توجه است کهمی توانند دارایی مورد نظر را سریعا خرید و فروش کنند ، بدون آنکه قیمت دارایی دچار نوسانات شدید شود .به همین دلیل دارایی مذکور را دارای قدرت نقدینگی بالا می دانند .هر چقدر خرید و فروش دارایی سریع انجام شود ریسک نقدینگی کمتر خواهد بود. از سوی دیگر زمانی است که فردی خواستار سرمایه گذاری در سهام شرکت های کوچکی باشد ،باید برای خرید یا فروش آن ها چند روز یا چند هفته منتظر بماند و ممکن است قیمت کمتری برای فروش پیشنهاد دهد.

ریسک عملیاتی :

این نوع ریسک ناشی از خرابی های عملیاتی مانند سوء مدیریت یا خرابی های فنی است . ریسک عملیاتی را می ‎توان به ریسک کلاهبرداری و ریسک مدل طبقه بندی کرد . ریسک کلاهبرداری به دلیل عدم کنترل ایجاد می ‎شود و ریسک مدل به دلیل کاربرد نادرست مدل ایجاد می ‎شود.

ریسک قانونی :

این نوع ریسک مالی ناشی از محدودیت های قانونی مانند دادخواست ها است . هر زمانی که یک شرکت به دلیل رسیدگی های قانونی دچار ضرر مالی شود ، این یک ریسک قانونی خواهد بود . اگر یک معامله از نظر قانونی انجام پذیر نباشد این ریسک مطرح خواهد شد . این ریسک با ریسک اعتباری ارتباط دارد ، چرا که طرفین معامله اگر در معلمله دچار ضرر و زیان گردند به دنبال بستری قانونی برای زیر سوال بردن اعتبار معامله می باشند .ریسک قانونی به صورت شکایت سهام داران علیه شرکتی که ضررده باشد، می تواند ظاهر گرد.

ریسک اعتباری :

این نوع ریسک که به عنوان ریسک پیش فرض نیز شناخته می ‎شود، در صورتی رخ می‎ دهد که وام گیرنده قادر به بازپرداخت اقساط وام خود نباشد . سرمایه گذاران تحت تاثیر ریسک مالی از کاهش درآمد ناشی از بازپرداخت وام و همچنین اصل سود از دست رفته رنج می ‎برند . طلبکاران نیز ممکن است افزایش در هزینه های جمع آوری بدهی را تجربه ی ‎کنند.

این خطر، مربوط به ساختار سرمایه، معاملات مالی و قرار گرفتن در معرض پیش فرض است . این اصطلاح معمولا برای بازتاب عدم اطمینان سرمایه گذار در جمع آوری بازده و پتانسیل همراه با ضرر پولی استفاده می ‎شود. مشاغل در صورت عدم مدیریت و استدال مالی صحیح ، ریسک مالی را تجربه خواهند کرد و بر اساس عوامل داخلی ، این ریسک به معنی عدم موفقیت در تعهدات خود است.

پیش فرض و تغییر نرخ بهره بازار نیز می ‎تواند باعث ایجاد ریسک مالی شود . پیش فرض ها عمدتا در بازار بدهی و اراق قرضه اتفاق می ‎افتد زیرا شرکت ها و یا سایر صادر کننده ها قادر به پرداخت بدهی های خود نبوده و به سرمایه گذاران آسیب می ‎زنند . تغییر در نرخ بهره بازار می ‎تواند اوراق بهادار فردی را به سمت سود سرمایه گذاران سوق دهد.

ریسک سوداگرانه :

در صورتی که سرمایه گذار تحقیقات مناسبی قبل از انجام سرمایه گذاری خود به عمل نیاورده باشد ، برای رسیدن به سود بالا نیازمند صرف هزینه بالایی خواهد بود . در چنین شرایطی هزینه زیادی صرف شده و سرمایه گذار ضرر خواهد کرد.

ریسک ارزی :

سرمایه گذاران دارای ارز های خارجی در معرض ریسک ارزی هستند زیرا عومل مختلفی از جمله تغییرات نرخ بهره و تغییر سیاست های پولی می ‎تواند ارزش محاسبه شده یا ارزش پول آن ها را تغییر دهد و همچنین تغییر در قیمت ها به دلیل نوسانات بازار، تغییرات سیاسی ، بلایای طبیعی ، تغییرات دیپلماتیک یا مشکلات اقتصادی ممکن است باعث ایجاد شرایط بی ثبات در سرمایه گذاری های خارجی شده و مشاغل و افراد را متحمل ضرر کند.

ابزاری برای کنترل ریسک مالی

خوشبختانه ابزارهای زیادی در اختیار افراد ، مشاغل و دولت ها قرار گرفته است که به آن ها امکان محاسبه میزان ریسک مالی مورد نظر خود را می ‎دهد.

متداول ترین روش هایی که متخصصان سرمایه گذاری برای تجزیه و تحلیل خطرات مرتبط با سرمایه گذاری های طولانی مدت یا بورس سهام استفاده می ‎کنند ، شامل تجزیه و تحلیل بنیادی ، تحلیل تکنیکی و تحلیل کمی است.

تجزیه و تحلیل بنیادی فرآیند اندازه گیری ارزش ذاتی یک امنیت با ارزیابی کلیه جنبه های مشاغل اصلی از جمله دارایی شرکت و درآمد آن است.

تجزیه و تحلیل فنی فرآیند ارزیابی اوراق بهادار از طریق آمار است و نگاهی به بازده های تاریخی ، حجم تجارت ، قیمت سهام و سایر داده های عملکرد دارد.

تجزیه و تحلیل کمی ، ارزیابی عملکرد تاریخی یک شرکت با استفاده از محاسبات مالی خاص است.

به عنوان مثال هنگام ارزیابی مشاغل ، نسبت بدهی به سرمایه ، نسبت بدهی مورد استفاده را با توجه به ساختار کل سرمایه شرکت اندازه گیری می ‎کند . میزان بالای بدهی نشانگر یک سرمایه گذاری ریسک پذیر است و نسبت دیگر یعنی نسبت هزینه سرمایه ، جریان نقدی را از عملیات با هزینه های سرمایه تقسیم می ‎کند تا مشخص شود که چه مقدار پول برای ادامه کار پس از ارائه بدهی برای شرکت باقی خواهد ماند.

مدیران حرفه ای ، معامله گران ، سرمایه گزاران انفرادی و افسران سرمایه گذاری شرکت ها از تکنیک های محافظت از حراست استفاده می ‎کنند تا در معرض ریسک های مختلف مالی قرار نگیریند . استفاده استراتژیک از ابزار ها مانند قرارداد های گزینه ای برای جبران احتمال نوسانات نامطلوب قیمت صورت می‎ گیرد . شما از این طریق قادر به محافظت از سرمایه خود خواهید بود.

جوانب مثبت و منفی ریسک مالی

ریسک مالی به خودی خود ، خوب یا بد نیست و در درجات مختلفی وجود دارد.

البته " ریسک " به خودی خود دارای مفهوم منفی ای است و ریسک مالی نیز از این قاعده مستثنا نیست . ریسک مالی می ‎تواند از یک تجارت گسترش یافته و بازار، دولت و حتی کل جهان را تحت تاثیر قرار دهد . ریسک مالی ممکن است ناشی از منابع یا نیروهای غیر قابل کنترل باشد که غلبه بر آن ها بسیار دشوار خواهد بود.

اگرچه ریسک مالی پدیده مثبتی نیست اما با این حال درک آن می ‎تواند منجر به تصمیم گیری های بهتر و آگاهانه تردر زمینه تجارت یا سرمایه گذاری شود . ارزیابی میزان ریسک مالی مرتبط با یک امنیت یا دارایی به تعیین ارزش آن سرمایه گذاری کمک می ‎کند و در صورتی که ریسک مالی کنترل نشود ، پیامد های جبران ناپذیری خواهد داشت.

معرفی انواع اوراق مالی در بازار سرمایه

در دنیای امروز تنها اسکناس‌‌ها نیستند که ارزش دارند، یک سری اسناد کاغذی دیگری هم هستند که ارزشمندند، از سفته گرفته تا اسناد ملکی و خودرو و انواع کالا. اوراق دیگری هم هستند که در بازار‌های مالی استفاده می‌شوند و ارزش مادی دارند. این اوراق با عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند، در این مقاله در نظر داریم به نوضیحی از انواع اوراق بهادار بپردازیم.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار (Valeur mobilière) یک ابزار مالی قابل داد و ستد و مثلی (عوض دار) ای است که دارای ارزش مالی می‌باشد. اوراق بهادار به‌طور کلی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• اوراق بدهی مانند سند بدهی بانک، اوراق قرضه و سهام قرضه
• اوراق حقوق صاحبان سهام مانند سهام عادی و…
• ابزار‌های مشتقه مثل، قرار داد‌های آتی، اختیار معامله، پایاپای

شرکت یا بنگاهی که اوراق بهادار منتشر می‌کند، «منتشرکننده» نامیده می‌شود. ساختار قوانین کشور‌ها واجد شرایط بودن اوراق بهادار را تعیین می‌کنند. اوراق بهادار، می‌توانند به صورت گواهی صادر شوند، یا به‌طور عام‌تر بدون گواهی باشند و تنها در مدخلی الکترونیکی ثبت شده باشند. گواهی‌‌ها می‌توانند در وجه حامل باشند، به این معنا که حامل آن صاحب حقوق ورقه بهادار است، یا با نام باشند، که در این صورت تنها شخصی که اوراق به نام اوست صاحب حقوق است.

اوراق بهادار شامل سهام شرکت‌‌ها یا صندوق‌‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اوراق قرضه منتشره شده توسط شرکت‌‌ها یا واسطه‌‌های دولتی، سهام با اختیار معامله یا هرنوع اختیار معامله دیگر، واحد‌های شراکت محدود و انواع مختلفی از ابزار‌های رسمی سرمایه‌گذاری است که قابل بازارهای مالی و انواع آن معامله و تعویض باشند.

اوراق بهادار همانگونه که از نامش پیداست، به اوراقی دلالت دارد که ارزش داشته باشند. به عبارتی اوراق بهادار نوعی ابزار مالی محسوب می‌شوند که حقوقی مالی برای مالک خود ایجاد می‌کنند.

این اوراق یا موقعیت و مالکیت یک نفر را در شرکت‌‌های بورسی نشان می‌دهند که به نام سهام شناخته می‌شوند؛ یا نشان دهنده نوعی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت هستند که در این صورت اوراق مشارکت نام می‌گیرند.

انواع اوراق

• سهام عادی
• سهام ممتاز
• حق تقدم
• سهام جایزه مشتقات (Derivatives)
• اختیار معامله (Option)
• قرارداد آتی (Future)
• اوراق مشارکت

سهام عادی

رایج‌ترین اوراق بهادار در بازار ایران به شمار می‌رود. سهام عادی توسط شرکت‌‌ها منتشر می‌گردد و از ارزش اسمی برخوردار است (در کشور ایران 1000 ریال است). تعداد سهامی که از سوی یک شرکت منتشر می‌گردد برابر با سرمایه ثبت شده شرکت تقسیم بر ارزش اسمی 500 هزار سهم دارد. شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس از طریق عرضه اولیه، سهام خود را به فروش می‌رسانند.

لازم به ذکر است که سرمایه شرکت با ارزش آن برابر نیست. سهام داران شرکت به نسبت تعداد سهام عادی خود مالک شرکت هستند بدین ترتیب اگر کسی 1 میلیون سهم از 10 میلیون سهم یک شرکت را داشته باشد مالک 10 درصد شرکت است. در کشور ایران براساس قانون بورس آن دارای محدودیت‌‌هایی در مورد سقف مالکیت شرکت توسط افراد حقیقی و حقوقی است.

از ویژگی‌‌های سهام عادی می‌توان به حق مالکلیت، مسئولیت محدود سهام داران، حق رأی و کنترل شرکت و حق تقدم در خرید سهام جدید اشاره کرد. در دیگر کشور‌های جهان شرکت می‌تواند سهام عادی منتشر کند اما آن را به فروش نرساند. همچنین می‌تواند سهام خود را بازخرید نماید. از طرف دیگر رابطه مستقیمی بین تعداد سهام منتشر شده و سرمایه ثبت شده شرکت وجود ندارد که البته تمامی این موارد براساس قوانین ایران ممنوع است.

سهام ممتاز

این سهام نوعی سهم است که سود مشخصی دارد. برای نمونه سهام ممتازی که 10 درصد سود دارد و ارزش آن 1000 ریال است در آخر سال مالی 100 ریال سود دریافت می‌نماید. همچنین سهام ممتاز در پرداخت سود نسبت به سهام عادی اولویت دارد و پس از پرداخت سود سهام ممتاز، سهام عادی سود دریافت می‌کنند. سهام ممتاز در مجمع عمومی شرکت معمولا دارای حق رأی نیست.

حق تقدم

شرکت‌‌های بورسی قادرند به منظور توسعه فعالیت‌‌های خود سرمایه خویش را افزایش دهند این افزایش سرمایه به روش‌‌های متفاوتی قابل انجام است. یکی از این روش‌‌ها افزایش سرمایه از محل آورده نقدی است که با انتشار حق تقدم صورت می‌گیرد. در روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی شرکت به میزان درصد افزایش سرمایه، گواهینامه حق تقدم منتشر کرده و آن‌‌ها را به سهام داران خود عرضه می‌کند.

سهام جایزه

یکی دیگر از روش‌‌های افزایش سرمایه، انتشار سهام جایزه است. در این روش شرکت اندوخته نقدی خود طی سال‌‌های گذشته کسب کرده به سرمایه تبدیل می‌کند و بدین ترتیب نیازی نیست سهام داران مبلغی پرداخت نمایند.

صکوک جمع کلمه “صک” و به معنای اسناد است که این لغت در فارسی مترادف چک در نظر گرفته می‌شود.صکوک، به اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازار‌‌های مالی گفته می‌شود که بر پایه یکی از قرارداد‌‌های مورد تایید متون اسلامی طراحی شده‌ باشد. دارندگان این اوراق، به صورت مشاع مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌‌ها و منافع حاصل از آن‌‌ها هستند. در واقع صکوک یک ابزار نوین مالی می‌باشد که در کشور‌‌های اسلامی جایگزین اوراق قرضه می‌باشد و بر پایه دارایی با درآمد ثابت یا متغیر در بازار‌‌های ثانویه قابل معامله می‌باشند.

نکته: اوراق صکوک خودشان دارای ارزش می‌باشند و نمی‌توانند بر اساس فعالیت‌‌های سفته بازی باشند.

به عبارتی دیگر؛ این اوراق، اوراق قرضه اسلامی است که طراحی آن بر اساس موازین شرعی صورت گرفته است. پرداخت بهره این اوراق بر اساس اوراق قرضه غربی نیست. ناشران این اوراق یک گواهی به سرمایه گذاران می‌فروشند. پس از آن با قیمت مشخصی دوباره از خریداران اجاره می‌نماید. فروشنده این اوراق تعهد می‌کند که در تاریخ مشخصی اوراق را با قیمت مشخصی از خریداران بازخرید نماید. ناشر این اوراق باید ارتباط واضحی بین بازده و وجه نقد ناشی از فعالیت‌‌ها با دارایی خریداری شده ایجاد نماید در واقع بایستی تأمین مالی مبتنی بر دارایی مشهود باشد.

مشتقات (Derivatives)

این اوراق، اوراق بهاداری هستند که ارزش ذاتی ندارند و ارزش این اوراق براساس دارایی اصلی دیگر تعیین می‌شود. در واقع بر اساس یک دارایی اصلی اوراق بهاداری فرعی ایجاد می‌گردد. با وجود این‌که اوراق بهادار مشتقات دارای ارزش ذاتی نیستند اما همچون یک اوراق بهادار مستقل در بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. ابزار مشتقه بسیار زیادی در بازار‌های بین الملل موجود است ولی مهم‌ترین آن‌‌ها در ایران قرارداد آتی و اختیار معامله هستند.

قرار داد آتی (Future)

قرارداد آتی یکی از ابزار مشتقه است که کاربرد آن در بازار کالا، شاخص و ارز است. در قرارداد آتی طرفین معامله قرار می‌گذارند در زمان مشخصی به طور مثال سه ماه آینده و با قیمت مشخصی ابزار مورد معامله که شامل کالا یا ابزار‌های مالی می‌شوند را معامله نمایند. برخلاف نوع دیگر مشتقه یعنی اختیار معامله، تعهدی وجود ندارد. این قرارداد‌ها معمولاً به تحویل فیزیکی کالا منجر نمی‌گردد و تسویه به صورت نقدی است.

اختیار معامله (option)

نوعی اوراق بهادار است که در بازار بورس ایران یافت نمی‌شود. اوراق اختیار معامله شامل دو نوع کلی است: اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put). این قرارداد‌ها نوعی حق را شامل می‌شوند که می‌توان در صورت لزوم از آن‌‌ها استفاده کرد. خریدار در قرارداد اختیار خرید، حق خرید اوراق بهاداری را در زمان مشخصی می‌خرد، در اختیار فروش نیز به همین شکل است.

اوراق مشارکت

این روش برای تأمین مالی پروژه‌‌های شرکت به کار می‌رود. شرکت پس از تدوین برنامه و گرفتن مجوز‌های لازم نسبت به انتشار و فروش اوراق مشارکت می‌نماید. این اوراق مانند سهام ممتاز نرخ سود اسمی دارند که در موعد‌های مشخص به خریداران پرداخت می‌گردد. این اوراق دارای تاریخ سررسید هستند که در آن تاریخ مبلغ اولیه اوراق مشارکت یعنی مبلغ درج شده روی این اوراق به مالک آن پرداخت می‌گردد. برخی از اوراق مشارکت قابلیت تبدیل به سهم در تاریخ سررسید دارند. در کشور‌های دیگر اوراق مشارکت به اوراق قرضه مشهور است و انواع متنوع‌تری دارد.

نگارش: ساناز یوسفی

به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله مدل بلک شولز را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.