آشنایی با مفهوم EPS در بورس

تفاوت میان EPS و DPS

آموزش سه شاخص EPS، DPS و نسبت P/E

در این مقاله قصد داریم شما رو با سه شاخص مهم EPS و DPS و نسبت P/E که برای تحلیل بازار بورس و مقایسه عملکرد مالی شرکت ها به کار میره و هم چنین تحلیلشون آشنا کنیم. با ما همراه باشین.

یکی از اصطلاحاتی که در حسابداری و بازار بورس می بایست با مفهوم و تحلیلش آشنا بشیم واژه EPS است.

Earning Per Share یا به اختصارEPS به معنای سود هر سهم یا درآمد هر سهم می باشد و به زبان ساده با کسر مالیات از کل سود و تقسیم آن به تعداد سهام حاصل می شود.

( لازم به یادآوری است که میزان سود از اختلاف هزینه از درآمد به دست می آید.)

بنابراین یکی از شاخص مهم برای مقایسه شرکت ها EPS است. البته تاکید می شود یکی از شاخص ها…

چرا که استفاده از این شاخص به تنهایی هرگز به تنهایی کافی نیست و حتی ممکن است ما را به اشتباه بیاندازد.

اطلاعات EPS شرکت ها در صورت های مالی آن ها ثبت می شود، معمولا در ابتدای سال مالی شرکت ها این متغیر پیش بینی می شود و در انتهای سال مالی نیز EPS محقق شده محاسبه می شود.

EPS در بازار بورس

خب حالا که با مفهوم نظری EPS آشنا شدیم، سراغ کاربرد اون توی بازار بورس میریم.

EPS از جمله پر تکرار ترین شاخص های مالی در میان فعالان بازار بورس است.

ما به کمک این شاخص به طور مستقیم یا غیر مستقیم و دیگر شاخص ها می توانیم وضعیت و قیمت سهام یک شرکت را مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. در واقع این شاخص به ما می گوید بابت هر سهم چقدر سود دریافت می کنیم.

البته در تحلیل EPS باید به میزان سرمایه گذاری نیز دقت داشت. طبیعتا هر مشارکتی که با سرمایه گذاری کمتر ، سود بیشتری به دست دهد بهتر است.

بدیهی است که eps می بایست مثبت باشد و اگر این عدد صفر یا منفی بود بدین معناست که سهم هیچ سود دهی ندارد.

نکته قابل توجه دیگر آن است که درآمد هر سهم پیش بینی شده ، فقط درآمد هر سهم پیش بینی شده است(!) یعنی هیچ گونه تعهدی برای شرکت ایجاد نمی کند که درآمد هر سهم محقق شده در پایان سال همان عدد باشد. بلکه ممکن است بیشتر یا کمتر از آن باشد.

پس بار دیگر توصیه می شود دیگر متغیر ها و شاخص ها و حتی سابقه شرکت در ارائه EPS های پیش بینی شده نیز بررسی شود.

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و بخشی از EPS است که میان سهامداران تقسیم می شود.

درصد سود تقسیمی یا سود نقدی سهام یا DPS در بین شرکت های بورسی معمولا متفاوت است و هرشرکت بر اساس سیاست های کلان و صلاح دید هیات مدیره و تصمیم گیری در مجمع آن را مشخص می کند. از سویی دیگر، شرکت‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند به طوری که برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند.

اما برخی شرکت ها، درصد کمی از سود را تقسیم می کنند و بخش عمده آن را به تامین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای، اختصاص می‌دهند. افزون بر این در نهایت اینکه چه مقدار از EPS به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.

در مورد زمان و روش پرداخت سود تقسیمی نیز شرکت ها عملکرد متفاوتی دارند. بنابر قانون شرکت ها می بایست تا هشت ماه این سود را پرداخت کنند. بعضیشرکت ها زودتر و برخی دیرتر این سود را پرداخت می کنند.

DPS=EPS-(سود انباشته+اندوخته قانونی+اندوخته طرح و توسعه)

خب پس هرچه DPS بیشتر باشد بدین معناست که سود تقسیمی بیشتری به سهامدار تعلق می گیرد.

شما میتوانید این دو شاخص را در tsetmc.com برای هر شرکت مشاهده کنید.

نسبت P/E

آخرین شاخص این مقاله که البته شاخص مهمی هم هست نسبت p/E هست.

P/E مخفف price/Earning per share هستش. یعنی آشنایی با مفهوم EPS در بورس همون قیمت تقسیم بر درآمد هر سهم یا ضریب سهام…

این نسبت یک ابزار پر کاربرد هست که برای ارزش گذاری سهام به کار میره. البته تحلیل و تفسیر این نسبت مقداری پیچیده هستش چراکه شاخص های دیگر هم می بایست در تحلیل دخیل شوند.

این نسبت در واقع انتظارات سهام داران از آینده یک سهم را توضیح می دهد.

برای مثال فرض کنید این نسبت برای شرکتی به ازای یک سال مالی۵است. این بدین معناست که سرمایه گذاران به ازای هر یک ریال سود (در یک سال) ۵ ریال پرداخت میکنند. به عبارت دیگر سرمایه گذار پنج ریال سرمایه گذاری می کند تا یک ریال سود کند.

برخی از تحلیلگران معتقدند این نسبت نرخ بازگشت سهام را نیز نشان میدهد . یعنی برای مثال بالا پنج سال طول می کشد تا سرمایه باز گردد.

بدیهی است که هرچه قیمت سهم افزایش پیدا کند، این نسبت افزایش می یابد.

گفتیم که این نسبت یکی از نسبت های ارزش گذاری سهام است.

به این شکل که یک نسبت برای سهم محاسبه می شود، سپس در سود آن ضرب می شود و ارزش آن سهم یا Price بدست می آید.

وقتی ارزش سهم اینگونه محاسبه می شود، باید با قیمت آن سهم در بازارمقایسه شود. اگر قیمت سهم در بازار بیشتر از این عدد باشد، یعنی آن سهم جای رشد نداردو اصطلاحا ارزنده نیست. ولی اگر قیمت سهم در بازار کمتر باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و قابلیت رشد دارد.

تعریف EPS و DPS و شرح تفاوت این دو مفهوم

EPS و DPS! در روزگار ما که خرید و فروش در بازار بورس و سرمایه‌گذاری در آن، تبدیل به موضوع گفتگوی بسیاری از مردم کشورمان شده است، این بازار پرجنب‌وجوش بیش از پیش اهمیت یافته است. برخی با سودای سود کلان و مقطعی به این قافله پیوسته‌اند و برخی هم که کارکشته‌تر و آگاه‌ترند به امید کسب سودهای کلان در درازمدت، قدم در این راه نهاده‌اند. کسانی که به سازوکار پیچیده و حساس بازار بورس واقف هستند می‌دانند که معامله در این بازار، نیاز به آشنایی یافتن با مفاهیم و اصطلاحات مختلفی است که در تحلیل رفتار آن به کار برده می‌شود.

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ ، خواهیم کوشید شما را با دو اصطلاح بسیار مهم و پرکاربرد در تحلیل رفتار بازار بورس یعنی EPS و DPS آشنا کنیم. امیدواریم با آگاهی از این دو مفهوم، بتوانید آشنایی بهتری با مکانیسم بازار بورس پیدا کنید. این مبحث از مباحث تحلیل بنیادی بورس است. برای آشنایی با تحلیل بنیادی در بورس دوره آموزش آنلاین تحلیل بنیادی مقدماتی را مشاهده نمایید.
ابتدا در دو بخش مختلف به تعریف دقیق و واضح هر یک از این دو مفهوم پرداخته و با معلوم شدن معنای آنها در بخش سوم به بیان تفاوت آن دو خواهیم پرداخت.

EPS چیست؟

What is EPS

EPS عبارتی اختصاری برای عبارت طولانی‌ترِ Earning per Share است و معنای تحت‌اللفظی آن، درآمد در ازای هر سهم است. در انتهای هر سال مالی، شرکت‌های مختلف اقدام به محاسبه درآمد خود می‌کنند و این کار را از طریق کسر مالیات از آن و به دست آوردن سود خالص انجام می‌دهند. با انجام این محاسبه ساده می‌توان EPS را نیز از طریق تقسیم درآمد کل بر تعداد سهم‌های شرکت به دست آورد.

به عبارت ساده‌تر می‌توان گفت که EPS میزان سودی را نشان می‌دهد که یک شرکت در ازای هر سهم، به دست آورده است. در کل، می‌توان گفت که مقدار EPS معیار خوبی برای تعیین میزان سوددهی یک شرکت است. روال متداول شرکت‌ها این است که گزارشی از EPS را که جهت موارد فوق‌العاده و رقیق‌شدگی‌های احتمالی تعدیل شده است، ارائه دهند. هر قدر که میزان EPS یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت، شرکت سودده‌تری تلقی می‌شود.

روش محاسبه EPS

درآمد در ازای هر سهم را از طریق تقسیم درآمد خالص (یا همان سود خالص) بر تعداد سهم‌های یک شرکت به دست می‌آورند. محاسبه اصلاح‌شده‌تر این است که صورت و مخرج این کسر را با در نظر گرفتن سهم‌هایی که می‌شد از طریق گزینه‌ها، بدهی تبدیل‌پذیر یا ضمانت ایجاد کرد، تعدیل کنیم. صورت کسر نیز دارای دقت بیشتری خواهد شد اگر عملیات مداوم شرکت ( یا همان فعالیت‌های نظم تجاری یک شرکت) نیز در نظر گرفته شود. حال فرض کنید که درآمد خالص یک شرکت در پایان سال مالی برابر با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال یا همان یک میلیارد ریال باشد و تعداد سهم‌هایی که در اختیار این شرکت است نیز ۱۰۰۰۰۰۰ سهم یا همان یک میلیون سهم باشد. با احتساب این ارقام، میزان EPS این شرکت که برابر با ۱۰۰۰ ریال خواهد شد، به شیوه زیر محاسبه می‌شود:
۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰۰ ÷ ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰

انواع مختلف EPS

EPS دارای انواع مختلفی است که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

EPS پایه

در این نوع از EPS از یک محاسبه ساده استفاده می‌شود. در این محاسبه، درآمد خالصی را که می‌توان در مورد سهام عادی اعمال کرد، در پایان یک دوره و یا سال مالی بر تعداد میانگین سهم‌هایی که در دست سهام‌داران همان دوره و یا سال مالی است تقسیم می‌کنند. بطور مثال، فرض کنید درآمد خالص سهام عادی در پایان سال مالی برابر با ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ دلار است. از سوی دیگر فرض کنید که در ابتدای سال مالی ۲ میلیون سهم در اختیار سهام‌داران بوده و در پایان سال مالی این مقدار به ۱ میلیون کاهش یافته است.

برای محاسبه EPS پایه باید ابتدا میانگین این دو مقدار سهم را حساب کنیم. برای این کار ۲ میلیون و ۱ میلیون سهم را با هم جمع کرده و تقسیم بر ۲ می‌کنیم که حاصل برابر است با ۵/۱ میلیون. سپس درآمد خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار بود تقسیم بر ۵/۱ میلیون سهم می‌کنیم که حاصل برابر است با ۳۳/۱۳۳ دلار.

EPS تقلیل‌یافته (رقیق)

در این نوع از EPS نیز محاسبه چندان دشواری در پیش نداریم. در EPS رقیق یا تقلیل‌یافته، در واقع تعدیلاتی در میزان EPS پایه اعمال می‌شود که این امر منجر به کاهش سود در هر سهم می‌شود. تعدیلات ممکن است با در نظر گرفتن موارد تبدیل‌پذیری همچون ضمانت‌نامه‌ها، گزینه‌های سهام، مبدل‌های قابل‌تبدیل (سهام و اوراق قرضه) و دیگر ابزارهای مالی که قابلیت تبدیل شدن به سهام دارند، اعمال گردد.

برای مثال، فرض کنید که یک سرمایه‌گذار اولیه که حائز صلاحیت است، ۱ میلیون سهم تبدیل‌پذیر را برای تبدیل نگه‌داشته است و می‌تواند در هر زمان که اراده کند این سهم‌ها را در کمتر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل کند. با احتساب این سهم‌ها و اضافه کردن آنها به ۲ و ۱ میلیون سهمی که در مثال قبلی داشتیم و گرفتن میانگین، به عدد ۲ میلیون سهم می‌رسیم. سپس سود خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار، تقسیم می‌کنیم بر همین ۲ میلیون و در نهایت به ESP تقلیل‌یافته‌ای برابر با ۱۰۰ دلار می‌رسیم که در مقایسه با ESP پایه، سود کمتری محسوب می‌شود. همانطور که متوجه شدید، این امر به دلیل بزرگتر شدن عددی است که در مخرج کسر قرار دارد و آن هم به علت افزوده شدن موارد تبدیل‌پذیر به سهام است.

EPS پیش‌بینی‌شده

این نوع از EPS عبارت است از سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی پیش‌بینی می‌کند که در انتهای سال مالی به آن دست پیدا کند. در ابتدای هر سال مالی، شرکت‌هایی که در بورس فعالیت دارند باید با نگاه به عملکرد گذشته خود و همچنین نظر مدیران و صاحب‌نظران شرکت، اقدام به پیش‌بینی عملکرد مالی خود در سال مالیِ پیشِ‌رو کنند. ناگفته پیداست که این نوع از EPS تنها یک پیش‌بینی است و تضمینی وجود ندارد که در پایان سال مالی، محقق شود. این نوع از EPS است که معمولا مبنای قیمت‌گذاری قرار می‌گیرد، زیرا EPS محقق‌شده که در بخش زیر به آن خواهیم پرداخت پس از پایان سال مالی تحقق می‌یابد. لذا سرمایه‌گذار خود باید آگاهی و هوشیاری کافی را داشته و با سنجش شرایط شرکت، عیار EPS محقق‌شده را مشخص کند.

EPS محقق‌شده

این نوع از EPS عبارت است از مقدار سودی که یک شرکت در پایان سال مالی خود کسب می‌کند. پس از پایان یافتن سال مالی، مدیران و حسابداران شرکت نحوه عملکرد شرکت در آن سال مالی را سنجیده و پس از انجام محاسبات لازم و کسر هزینه‌های شرکت از کل درآمدها، سود خالص شرکت را اعلام می‌کنند. این سود خالص را EPS محقق‌شده می‌نامند.

اهمیت EPS

معیار EPS یکی از مهم‌ترین متغیرهایی است که برای تعیین قیمت یک سهم به کار می‌رود. ESP، همچنین یکی از مؤلفه‌های مهم در محاسبه نسبت قیمت به درآمد است که قیمت در این نسبت، اشاره به همان EPS دارد. از طریق تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر EPS آن، سرمایه‌گذار می‌تواند به ارزش یک سهم پی ببرد، بدین طریق که متوجه می‌شود که بازار حاضر است برای هر ریال از این درآمد، چقدر پرداخت کند.

DPS چیست؟

DPS

DPS مخفف عبارت انگلیسی Dividend per Share است. معنای تحت‌اللفظی این عبارت، سود (تقسیمی) در ازای هر سهم می‌باشد. با پایان یافتن سال مالی، مدیران و سهام‌داران شرکت در مورد اینکه چه میزان از EPS که شرکت در طول سال به دست آورده است به سهامداران اختصاص داده شود، تصمیم‌گیری می‌کنند. این یعنی روش متداول شرکت‌ها این است که کل EPS را در میان سهام‌داران توزیع نکرده و قسمتی از آن آشنایی با مفهوم EPS در بورس را در نزد شرکت باقی گذاشته و صرف سرمایه‌گذاری‌های آینده می‌کنند. به این سود که در پایان سال مالی نصیب سهام‌داران می‌شود، DPS گفته می‌شود.

حال که با تعریف DPS آشنا شدیم، درمی‌یابیم که همواره میزان EPS از میزان DPS بیشتر است و این تفاوت، بستگی به سیاست‌های مالی شرکت مورد نظر دارد و بسته به نظر تصمیم‌گیران اصلی ممکن است بیشتر یا کمتر شده و در زمان خاصی و به روش خاصی به سهام‌داران پرداخت گردد.

حال، فرض کنید که درآمد یک شرکت در ازای هر سهم برابر با ۸۰۰۰ ریال باشد و این شرکت بر طبق سیاست‌گذاری‌های مالی خود تصمیم بگیرد که سه چهارم از این میزان یعنی ۶۰۰۰ ریال را میان سهام‌داران خود توزیع کند. در این صورت، سهام‌داری که ۲۰۰۰ سهم از سهام این شرکت را در اختیار دارد، سودی برابر با ۱۲ میلیون ریال به دست خواهد آورد. این مقدار، حاصل ضرب ۶۰۰۰ ریال در ۲۰۰۰ سهم است.

انواع سود (تقسیمی)

انواع سود

اگرچه سود تقسیمی را معمولا به صورت نقدی به سهام‌داران منتقل می‌کنند، این روش تنها روشی نیست که همواره مورد استفاده شرکت‌ها باشد. روش‌های دیگری نیز برای این کار وجود دارد که موجب به وجود آمدن انواع مختلف سودهای تقسیمی شده است. بر این اساس، می‌توان سودهای تقسیمی را به انواع زیر تقسیم‌بندی کرد:
• سود نقد: رایج‌ترین نوع سود تقسیمی‌ای که در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد، سود نقد است.
• سود در قالب دارایی: گاه برخی از شرکت‌ها سود تقسیمی خود را در قالب دارایی‌هایی نظیر ملک، کارخانه، تجهیزات، وسایل نقلیه و غیره صادر می‌کنند.
• سود در قالب سهام: در این نوع از سود، شرکت بر اساس میزان سهامی که در تملک هر یک از سهام‌داران است، به هر کدام از آنان تعداد مشخصی سهم اضافی اعطا می‌کند.
• سود در قالب سند: در این شیوه، شرکت به سرمایه‌گذاران تعهد می‌دهد که در تاریخ معینی سود آنان را پرداخت کند. سودهای در قالب سند، در اصل نوعی سفته جهت تضمین پرداخت نقدی توسط شرکت در آینده هستند.
• سود در قالب نقدینگی: در این روش، شرکت تمام دارایی‌های خود را به صورت نقد درآورده و و مجموع آن را در میان سهام‌داران توزیع می‌کند. این روش پرداخت سود تقسیمی، معمولا زمانی استفاده می‌شود که شرکت در شرف تعطیلی و ورشکستگی قرار گرفته باشد.

دلایل پرداخت سود تقسیمی به سهام‌داران

در این بخش به دو دلیل عمده‌ای که بر اساس آن، شرکت‌های مختلف اقدام به توزیع سود در میان سهام‌داران خود می‌کنند می‌پردازیم:

• جذب سرمایه‌گذار: بسیاری از سرمایه‌گذاران مشتاق‌اند که سود دریافت کنند و سودهای دریافتی را نیز به چشم یک منبع پایدار برای درآمدزایی نگاه می‌کنند. در نتیجه، شرکت‌هایی که سود پرداخت می‌کنند، بخت و اقبال بیشتری در جذب سرمایه‌گذار خواهند داشت.
• به نمایش گذاشتن قدرت مالی شرکت: پرداخت سود توسط شرکت‌های آشنایی با مفهوم EPS در بورس مختلف، گاه می‌تواند روشی برای القاء یک پیام باشد. پرداخت سود، معمولا بدین معناست که شرکت پرداخت‌کننده، شرکتی قدرتمند است و در مورد درآمد آینده خود، پیش‌بینی‌ها و انتظارات مثبتی دارد. این امر، سهام آن شرکت را جذاب‌تر کرده و ممکن است ارزش آن را نیز بیشتر کند.

دلایل عدم پرداخت سود تقسیمی به سهام‌داران

اگرچه صدور سود تقسیمی توسط یک شرکت، نشانه‌ای از قدرت مالی آن شرکت بوده و می‌تواند موجب جذب سرمایه‌گذار شود، دلایلی نیز برای خودداری از پرداخت این سود وجود دارد که در زیر به آنها می‌پردازیم:

• رشد سریع: شرکتی که دارای سرعت رشد بالایی است، به احتمال قوی از پرداخت سود اجتناب خواهد کرد. به جای این کار، شرکت مبادرت به سرمایه‌گذاری مجدد کرده و از این طریق به تولید محصولات جدیدتر و افزایش دارایی آشنایی با مفهوم EPS در بورس تجاری شرکت پرداخته و به رشد خود شتاب بیشتری می‌دهد. انجام این کار، گرچه موجب حفظ بخشی از درآمد شرکت مورد نظر می‌شود، لزوما به این معنی نیست که این شرکت، در اوضاع مالیِ وخیمی قرار دارد. در حقیقت، ممکن است این سرمایه‌گذاری مجدد، منجر به DPS بیشتری در آینده شود.
• ندادن علامت غلط: همانطور که اشاره شد، صدور سود تقسیمی یکی از نشانه‌های قدرت مالی یک شرکت است. اگرچه عدم پرداخت سود، لزوما به معنای ضعف مالی یک شرکت نیست، اما شرکتی که قبلا سود پرداخت می‌کرده و کنون از پرداخت آن خودداری کرده و یا میزان آن را کاهش داده است ممکن است پیام غلطی به سرمایه‌گذاران مخابره کرده باشد. متأسفانه، از نظر بسیاری از سرمایه‌گذاران، عدم پرداخت سود، مشخصه منفی‌ای محسوب می‌شود. در نتیجه، برخی از شرکت‌ها برای آنکه از ابتدای کار، ریسک چنین پیام‌ منفی‌ای را ریشه‌کن کنند، از پرداخت سود تقسیمی پرهیز می‌کنند.

تفاوت میان EPS و DPS

تفاوت میان EPS و DPS

با توضیحاتی که در مورد EPS و تعریف و انواع آن و همچنین DPS و تعریف و انواع آن در قسمت‌های بالا داده شد، اکنون می‌توان با روشنی و وضوح بیشتری در مورد تفاوت این دو اصطلاح سخن گفت. در قسمت بالا روشن شد که EPS، به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهم‌ها تعلق می‌گیرد و DPS نیز به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهام‌داران شرکت اختصاص داده می‌شود.

در واقع، هر دو مورد به سودی اشاره دارند که نصیب شرکت شده است، اما EPS فارغ از سهام‌داران و دیگر سیاست‌های مالی شرکت به سهم تعلق می‌گیرد و DPS با احتساب عواملی همچون نظر مدیران، حسابداران و خود سهام‌داران و همچنین سیاست‌های شرکت در مورد روش، زمان و مقدار سود پرداختی به هر یک از سهام‌داران تعلق می‌گیرد.
نکته دیگر این است که در اغلب موارد، میزان EPS از میزان DPS بیشتر است، زیرا شرکت‌ها معمولا بخشی از EPS را نزد خود نگه می‌دارند و در نتیجه، سود سهام‌داران نیز در نسبت با آن کاهش می‌یابد. اما گاه ممکن است که مقدار DPS بیش از EPS باشد که آن هم به دلیل اختصاص یافتن بخشی از سودهای انباشته‌شده از سال‌های پیشین به سهام‌داران است. نباید فراموش کرد که DPS بخش از EPS است که به سهام‌داران پرداخت می‌شود.

در کل، می‌توان گفت که EPS مهم‌تر از DPS است، زیرا سود خالصِ پایان هر دوره مالی را نشان می‌دهد و این خود نشان از نحوه عملکرد شرکت در سال گذشته است. اما از آنجا که اختصاص یافتن یا نیافتن DPS به سهام‌داران و بیشی و کمیِ آن بستگی به سیاست‌های مالی شرکت داشته و صدور و عدم صدور آن نیز معمولا به معنای قوت یا ضعف مالی شرکت‌ها نیست، چندان نمی‌توان به آن اتکا کرد. اما هر چه باشد، میزان DPS نیز ممکن است برای کسانی که به چشم درآمد ثابت به آن نگاه می‌کنند بسیار مهم باشد.

آشنایی با دو مفهوم EPS و DPS و حلاجی آنها باعث خواهد شد که سرمایه‌گذاران گزینه‌های مناسب را انتخاب کرده و هر یک از این دو مفهوم را با دیگری اشتباه نگیرند. درآمد خالص بالا و دیگر عوامل مالی و اقتصادی، ضامن موفقیت شرکت‌ها و سهام‌داران آنهاست.

🎥 ای پی اس (EPS) چیست؟

هنگام خرید و فروش سهام، همواره با مفاهیم و اصطلاحات متفاوت و متنوعی رو به رو هستیم. معامله‌گران برای داشتن یک سرمایه‌گذاری موفق، باید با این مفاهیم و کاربرد آن‌ها آشنا باشند. یکی از این اصطلاحات پرکاربرد بازار سرمایه، مفهوم «سود هر سهم» یا EPS است که می‌تواند برای سهامداران یک راهنمای سرمایه‌گذاری در بورس باشد.

سود هر سهم(EPS) چیست؟

اصطلاح EPS، کوتاه‌شده عبارت Earnings Per Share و به معنی سود به‌دست آمده از هر سهم است. در واقع EPS، میزان سودی است که به ازای هر سهم شرکت محقق آمده است.

EPS چگونه محاسبه می‌شود؟

برای محاسبه EPS باید از صورت‌ سود و زیان شرکت کمک گرفت. در صورت سود و زیان میزان درآمدها و مخارج شرکت در یک بازه زمانی خاص محاسبه‌ می‌شود. اگر مخارج شرکت را از درآمد‌های آن کمک کنیم به «سود ناخالص» شرکت می‌رسیم. از آنجایی‌که شرکت‌ها در انتهای سال مالی باید درصدی از سود خود را در قالب مالیات به دولت پرداخت کنند، این سود عموماً شامل مالیات می‌شود و باید میزان مالیاتی که شرکت باید پرداخت کند نیز از آن کسر شود. پس از آن‌که مالیات از سود کسر شود، به «سود خالص» شرکت می‌رسیم. حال اگر میزان سود خالص را بر تعداد کل سهام شرکت، که از تقسیم سرمایه ثبتی به مبلغ اسمی سهام(100 تومان) قابل محاسبه است، «سود خالص هر سهم» یا همان EPS به‌دست می‌آید.

سود خالص هر سهم یا eps یکی از مهمترین فاکتورها برای شناسایی ارزشمندی و خرید و فروش سهام یک شرکت است. معمولا برای ارزیابی ارزندگی یک شرکت کارشناسان سود محقق‌شده شرکت(EPS) شرکت بررسی می‌کنند و با بررسی سودآوری شرکت در آینده، که به آن «سود پیش‌بینی شده» یا Forward EPS می‌گویند، پی به ارزندگی سهام آن شرکت‌ می‌برند.

آیا با مفهوم مجمع آشنایی دارید ؟ پیشنهاد می کنیم تا ویدئوی آموزشی کوتاه آموزش مجمع چیست را در این لینک مشاهده نمایید :

منظور از EPS و DPS چیست و چه کاربردی دارند؟

سود هر سهم (EPS) یکی از مهم ترین ملاک ها برای تعیین قیمت سهم و در نتیجه انتخاب آن است. در محاسبه نسبت P/E نیز می توان نقش برجسته EPS را مشاهده کرد. P/E نسبتی است که برای ارزش گذاری یک سهم از سود آن کمک گرفته و چشم اندازی برای رشد سهم در آینده بدست می دهد. در واقع P/E بیان می کند که هر سرمایه گذار به ازای یک ریال سودی که دریافت می کند، حاضر است چند ریال هزینه کند یا در تفسیری دیگر P/E تعداد سال هایی است که طول می کشد تا سرمایه فرد از طریق بازدهی هایی که کسب کرده، برگردد. بدین ترتیب با توجه به جایگاهی که EPS و DPS در تحلیل یک سهم دارد، مفهوم، انواع و تفاوت آن‌ها را در این مقاله بررسی می کنیم.

سود هر سهم یا EPS چیست؟

EPS مخفف عبارت Earning Per Share و به معنای سود هر سهم است. هر شرکت ملزم به تهیه لیستی از درآمد ها و هزینه های خود می باشد که به این لیست صورت سود و زیان گفته می شود و باید به صورت فصلی ارائه شود. فرمول EPS به این شکل است که اگر در این لیست، هزینه ها و مالیات را از درآمد شرکت کسر کنیم، سود خالص بدست می آید. حال اگر این سود را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، مقدار سود به ازای هر سهم یا همان EPS را خواهیم داشت.

برای درک بهتر مفهوم EPS به مثال زیر توجه کنید.

این تصویر بخشی از صورت سود و زیان یک شرکت است. همانطور که مشاهده می کنید، سود (زیان) خالص این شرکت 29,164,694 ریال است. با توجه به این که این شرکت در مجموع 14,252 سهم دارد، داریم:

بنابراین سود هر سهم یا EPS همانطور که در تصویر آمده است، برابر با 2046 ریال می باشد.

سود یا EPS پیش بینی شده چیست؟

تا چند سال قبل، شرکت ها موظف بودند در گزارشی که در ابتدای سال مالی به سازمان بورس ارائه می کنند، یک پیش بینی برای سود هر سهم بر اساس عملکرد خود در سال گذشته نیز ارائه دهند که به آن EPS پیش بینی شده می گویند.

همانطور که از کلمه پیش بینی مشخص است، این EPS عددی است که بر اساس روش های شبیه سازی عملکرد شرکت در سال های گذشته بدست آمده است. پس هیچ قطعیتی برای آن وجود ندارد و ممکن است مقدار EPS که در پایان سال مالی بدست می آید بیشتر، برابر و یا کمتر از EPS پیش بینی شده باشد.

به دلیل این که برخی از شرکت ها گاهی EPS پیش بینی شده را غیر واقعی برآورد می کردند و این امر باعث گمراهی تحلیلگران می شد، اکنون چند سالی است که سازمان بورس شرکت ها را از ارائه سود پیش بینی شده برحذر داشته است.

سود یا EPS تعدیل شده چیست؟

همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، EPS تعدیل شده می گویند.

در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد.

هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد EPS آسان تر خواهد بود.

سود یا EPS تحقق یافته چیست؟

اکنون فرض کنید سال مالی شرکت به پایان رسیده است. در این زمان مدیران و حسابداران شرکت به بررسی آنچه در این سال رخ داده، می پردازند و پس از محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، مقدار واقعی سود هر سهم را بدست می آورند. این سود همان EPS تحقق یافته است. در نسبت P/E معمولا از EPS تحقق یافته استفاده می شود.

EPS می تواند بر قیمت سهام شرکت تاثیر بگذارد به همین دلیل همیشه مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و با بررسی آن می توانند مبنای درستی برای قیمت سهام شرکت بدست آورند. لازم به ذکر است که چون EPS تحقق یافته در پایان سال مالی شرکت بدست می آید، اثر آن قبلا در قیمت سهام لحاظ آشنایی با مفهوم EPS در بورس شده است.

EPS را از کجا پیدا کنیم؟

می‌دانیم خلاصه‌ی عملکرد شرکت‌ها در متغیر EPS بازتاب می‌یابد و سهامداران برای مشاهده EPS مربوط به شرکت‌ها، ناچار هستند که به سامانه کدال رجوع نموده و چه بسا میان خِیل عظیمی از صفحات و گزارش‌ها سردرگم می‌شوند. در همین‌خصوص، شما می‌توانید با نصب نسخۀ جدید اپ سیگنال EPS تمامی شرکت‌ها را داشته باشید.

ما EPS تمامی شرکت ها را به شکل جداگانه و برای هر فصل محاسبه نموده‌ایم و همان را در مقایسه با دوره‌های مشابه سال گذشته نیز به تصویر کشیده‌ایم تا امکان مقایسه عملکرد شرکت‌ به نسبت تاریخچه آن نیز مهیا باشد.
همه‌ی این موارد را صرفا در یک نمودار و به طور خلاصه می‌توانید از نرم‌افزار سیگنال به راحتی مشاهده نمائید. برای این‌کار، کافی است نماد مورد نظر خود آشنایی با مفهوم EPS در بورس را در سیگنال جستجو نموده و در صفحه‌ی مربوطه روی سربرگ «شاخص‌ها» کلیک نمائید تا نمودار مزبور به نمایش گذاشته شود.

به عنوان مثال نمودار مربوطه به EPS نماد فولاد در نرم‌افزار به شکل زیر است:

علاوه بر این، EPS هر شرکت در صورت سود و زیاد آن نیز نمایش داده می شود. صورت های مالی شرکت ها را می توانید در سایت codal.ir پیدا کنید. در تصویر زیر بخشی از صورت مالی یک شرکت که شامل EPS است، نشان داده شده است.

سود هر سهم در مدل TTM

همانطور که گفته شد از دی ماه سال 96 به بعد مصوبه‌ای در سازمان بورس به تصویب رسید که طبق آن شرکت‌ها مجاز به انتشار گزارش‌های پیش‌بینی عملکرد خود نبودند و هرگونه آثار مالی احتمالی در عملیات شرکت را مجبور بودند در گزارش جداگانه‌ای تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت و یا در قالب شفاف‌سازی ارائه کنند.

بنابراین برای گزارش EPS در سایت TSETMC از روش دیگری به نام TTM که مخفف کلمه Trailing Twelve Months است، استفاده می‌شود. اما منظور از EPS به روش TTM چیست؟ بر طبق الزامات سازمان بورس، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا در هر دوره سه ماهه صورت‌های مالی خود را گزارش نمایند.

برای درک بهتر این روش فرض کنید شرکتی در سال 98، 70 میلیون تومان سود ساخته است و سود سه ماه اول سال 98 این شرکت 20 میلیون تومان بوده است، حالا فرض کنید بعد از گذشت سه ماه از سال 99 این شرکت 30 میلیون تومان سود بسازد این 30 میلیون تومان جایگزین سود برآورده شده در سه ماه اول سال 98 (یعنی همان 20 میلیون تومان می‌گردد) و مجموع سود سه ماه اول سال 99 (30 میلیون تومان) به اضافه 9 ماه آخر سال 98 (50 میلیون تومان که از کسر کردن سود سه ماه اول 98 از کل سود سال 98 بدست آمده) که می‌شود عدد 80 میلیون تومان برابر با سود 12 ماهه آن شرکت تا سومین ماه سال 99 است. بعد از تقسیم این عدد بر تعداد سهام شرکت EPS بدست می‌آید که به این روش محاسبه سود TTM گفته می‌شود.

EPS منتشر شده در سایت TSETMC، با استفاده از این روش محاسبه می‌شود.

DPS یا سود نقدی چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. DPS در واقع زیر مجموعه آشنایی با مفهوم EPS در بورس ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود.

با توجه به سیاست های شرکت، مقدار DPS در شرکت های مختلف متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده EPS خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.

اما وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام EPS خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد. گاهی اوقات شرکت علاوه بر DPS سال مالی جاری، بخشی از سود انباشته سال گذشته را نیز بین سهامداران توزیع می کند. در اینجا ممکن است مقدار DPS از EPS بیشتر شود. شاید دریافت سود بیشتر برای سهامدار جذاب بنظر برسد اما باید توجه داشت که دریافت DPS بالاتر در این حالت معمولا نشانه خوبی نیست. زیرا سود انباشته ای که از سال گذشته توزیع می شود همان سودی است که برای انجام پروژه ای نزد شرکت باقی مانده است. پس این مورد می تواند نشانه ای از بی نظمی در برنامه های شرکت باشد.

DPS چگونه به دست سهام داران می رسد؟

هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند.

این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید. همچنین تمام اطلاعیه های مربوط به نماد های خود را می توانید در درگاه ذینفعان بازار سرمایه نیز مشاهده کنید. برای آشنایی با این درگاه مقاله «سامانه سجام چیست و ثبت نام در سجام چه مزایایی دارد؟» را در سایت سیگنال مطالعه کنید.

در شکل زیر یک نمونه از گزارش پرداخت سود را مشاهده می کنید.

سوالات متداول

به تمام سهام دارانی که در روز برگزاری مجمع مالک بخشی از سهام شرکت هستند، DPS تعلق می گیرد.

اگر سهامدار پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد اما هنوز DPS را دریافت نکرده باشد، آیا باز هم سود متعلق به اوست؟

بله، تنها ملاک دریافت سود این است که سهامدار در روز مجمع، مالک سهام شرکت باشد. حتی اگر سهام دار مذکور یک روز قبل از برگزاری مجمع سهام را خریده باشد و یک روز پس از برگزاری مجمع سهام را بفروشد.

بر اساس قوانین، شرکت ها موظفند حداکثر تا 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار DPS، آن را دراختیار سهامداران قرار دهند. اما باز هم این زمان می تواند بر اساس سیاست های شرکت متغیر باشد. برای آشنایی بیشتر با این زمان بهتر است عملکرد شرکت در گذشته بررسی شود.

معنی EPS و DPS چیست و در بورس چه کمکی به ما می کند

EPS و DPS چیست؟ دو معیاری که به سود خالص یک شرکت در انتهای سال مالی به ازای هر سهم و سود تقسیم شده بین سهامداران اشاره دارد. معمولاً جهت خرید و انتخاب یک سهم عوامل مختلفی را باید درنظر گرفت که معمولاً EPS و DPS در بورس برای تصمیم نهایی تأثیر گذار است. این دو نشان می‌دهند که یک شرکت در یک سال گذشته چه فعالیت‌هایی داشته و آیا این فعالیت‌ها توانسته به ارزش سهام شرکت اضافه کند یا خیر

این مقاله برای حرفه‌ای‌ها که می‌دانند مفهوم EPS و DPS چیست نوشته نشده بلکه برای شمایی است که خیلی از بازار بورس سر در نمی‌آورید و از طرفی نمی‌خواهید دست روی دست گذاشته و به همین روال ادامه دهید. حتماً پیش آمده که در تریدر خود و یا سایت سازمان بورس با اصطلاحات و واژگانی سر و کار داشته باشید که ندانید منظورشان چیست؟ ما اینجا هستیم تا با زبانی ساده برای شما توضیح بدهیم.

EPS و DPS در بورس مبنای تحلیل بسیاری از تحلیل گران است که از آن استفاده می‌کنند تا ببینند یک شرکت چه مسیری را پشت سر گذاشته و آیا توانسته برای سهامدارانش سودآوری داشته باشد یا خیر؟ گاهی ممکن است در مقابل هر یک از این دو یک عدد منفی ببینید که نشان می‌دهد شرکت نه تنها سودآوری نداشته بلکه متضرر هم بوده و سرمایه سهامداران کمتر شده که بیشتر نشده است.

خب چنین بررسی و تحلیلی یک نشانه است و مشخص می‌کند که این سهام ارزش خرید ندارد و بهتر است دنبال گزینه بهتری باشید. در این مقاله به شما خواهیم گفت که EPS و DPS چیست؟ تفاوت EPS و DPS چیست؟ امیدواریم که در پایان این مقاله سهام خود را بررسی کنید و ببینید که دی پی اس و ای پی اس آن‌ها در چه شرایطی است.

EPS و DPS چیست؟

هرگاه قرار باشد وضعیت یک شرکت سرمایه گذاری را تحلیل و بررسی کنید حتماً چشمتان به EPS می‌خورد. EPS در قیمت یک سهام (البته ای پی اس پیش بینی شده) و استقبال سهامداران از آن سهم تأثیر گذار است. EPS میزان سودی است که به ازای هر سهم شرکت به دست می‌آید. این کلمه مخفف Earnings Per Share است. هر گاه درآمد یک سال مالی شرکت (سود با مالیات کسر شده) تقسیم بر تعداد سهام آن شود میزان EPS به دست می‌آید. برای آشنایی بیشتر می توانید مقاله " منظور از eps چیست ؟ " را مطالعه نمایید.

اگر EPS شرکتی برابر با 135 ریال باشد یعنی به ازای هر سهم 135 ریال سود به دست آمده است. بدیهی است هر چقدر که این رقم بیشتر باشد به معنای کسب سود بیشتر و در نتیجه ارزشمندی سهام است.

• EPS پیش بینی شده: هر شرکت معمولاً در ابتدای سال مالی EPS پیش بینی شده‌ای ارائه می‌دهد. یعنی با توجه به عملکرد سال گذشته پیش بینی می‌کند که در آخر سال مالی آینده خود چه مقدار سود به ازای هر سهم کسب می‌کند. البته این عدد قابل تغییر است و شرکت با توجه به شرایط می‌تواند این عدد را کاهش یا افزایش دهد که اصطلاحاً به آن تعدیل EPS گفته می‌شود. این عدد محقق شده نیست و ممکن است عدد واقعی که در آخر سال به دست می‌آید از آن کمتر و یا بیشتر باشد. در سایت tsetmc مقدار EPS که مشاهده می‌کنید در واقع از نوع پش بینی شده است.
• EPS محقق شده: در آخر سال مالی آن چیزی که شرکت‌ها ارائه می‌دهند EPS محقق شده است. یعنی آن سودی که حقیقتاً به دست آمده و می‌توان پیش بینی شرکت را با آن مقایسه کرد و متوجه شد که چه میزان با هم تفاوت دارند و آیا شرکت توانسته عملکرد مناسبی داشته باشد یا خیر؟ اگر یک شرکت را در نزدیکی پایان سال مالی آن تحلیل کنید، تحلیل شما بنیان قوی‌تری خواهد داشت. زیرا ای پی اس پیش بینی شده تعدیل شده و به حقیقت نزدیک‌تر است.

DPS چیست؟

در ادامه مقاله EPS و DPS چیست؟ به توضیح در مورد DPS می‌پردازیم. EPS محقق شده‌ای که در آخر سال مالی به دست می‌آید خالص سودی است که در اختیار شرکت قرار گرفته. هم شرکت و هم سهامداران در این سود سهیم هستند. اما آیا تمام این سود به سهامداران تعلق می‌گیرد؟ این بستگی به تصمیمات شرکت دارد. ممکن است شرکتی ترجیح بدهد که سهم بیشتری از این سود را به سهامداران بدهد و شرکت دیگری ترجیحش این باشد که بخش بیشتری از سود را در طرح‌های توسعه‌ای سرمایه گذاری کند. در این مورد قواعد خاصی وجود ندارد و این شرکت است که تصمیم گیرنده نهایی خواهد بود. بسیاری از فعالات بازار این سود را با سود انباشه به اشتباه تفسیر میکنند برای اجتناب از این اشتباه پیشنهاد میکنیم مقاله " سود انباشته در بورس چیست؟ " را مطالعه نمایید.

مقدار سودی که ازکل سود به دست آمده به سهامدار تعلق می‌گیرد DPS نام دارد که مخفف Dividend Per Share است. اصولاً مقدار DPS از EPS کمتر است. زیرا بیشتر شرکت‌ها همان گونه که گفتیم دوست دارند بخشی از سود را نزد خود نگاه دارند. اگر جایی دیدید که مقدار DPS از EPS بیشتر است تعجب نکنید. گاهی این اتفاق می افتد اما چگونه؟ شرکت علاوه بر سود امسال مقداری از سود سال گذشته را نیز بین سهامداران تقسیم می‌کند و به همین دلیل دی پی اس عدد بالاتری را نشان می‌دهد.

DPS به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که هنگام مجمع سهام خود را آشنایی با مفهوم EPS در بورس حفظ کرده باشند. اگر حتی یک روز پیش از مجمع سهامتان را بفروشید شامل دریافت این سود نخواهید شد.

پس از اتمام مجمع مختارید هر زمان که خواستید سهامتان را بفروشید. دی پی اس حتی اگر زمان پرداخت آن 6 ماه (حداکثر زمان پرداخت سود 8 ماه است) بعد از فروشتان باشد باز هم به شما تعلق خواهد گرفت. جهت اطلاع دقیق از زمان پرداخت سود باید به سایت کدال مراجعه کرده و با جست و جوی اطلاعیه زمان پرداخت سود از تاریخ آن مطلع شوید. گاهی این زمان ممکن است دچار تغییر شود و اصلاحیه بخورد که باز لازم است از طریق کدال چک شود.

در کنار تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی که برای شناسایی سهام صورت می‌گیرد بررسی این دو عنصر می‌تواند کمک کننده باشد یا آشنایی با مفهوم EPS در بورس حداقل برای مبتدیانی که با اصول تحلیل تکنیکال آشنایی ندارند، ای پی اس و دی پی اس تا حدودی آن‌ها را نسبت به میزان سودآوری شرکت مطلع می‌کند.

برخی از سوالات متداول

DPS به کدام سهامداران تعلق میگیرد ؟

DPS به تمامی سهامدارانی که در روز مجمع بخشی از سهم شرکت را داشته باشند تعلق میگیرد به عبارت دیگر تمامی سهامداران اگر میخواهد آشنایی با مفهوم EPS در بورس DPS به آنها تعلق بگیرد باید تا روز برگزاری مجمع سهم مورد نظر را داشته باشند.

ِDPS چقدر زمان میبرد به دست سهام داران برسد ؟

تمامی شرکت ها باید حداکثر تا 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار DPS آن را در اختیار سهامداران خود قرار بدهند اما این زمان باز هم قطعی نمی باشد و نیاز است حتما به سوابق گذشته شرکت توجه نمود.