دلایل استفاده از تحل
تکنیک 5 چرا برای یافتن علت ریشه ای یک مشکل
تکنیک 5 چرا
ریشه یابی علت مشکل (Problem) یکی از مهم ترین اقدامات اولیه برای شروع و تحلیل یک ایده می باشد. کارآفرینان تا زمانی که نتوانند ریشه و علت اصلی یک مشکل را بیابند نخواهند توانست تا برای آن مشکل راه حلی مناسب ارائه دهند.
تجزیه و تحلیل ریشه ای (analysis Root cause) و نگهداری پیشگیرانه مفاهیمی است که ما انتظار داریم در مدیریت یک کارخانه ببینیم. استارتاپ ها برای اینگونه تحلیل ها و روش های دقیق زمان کافی ندارند. با این حال کلید موفقیت استارتاپ ها داشتن یک رویکرد سریع برای آزمایش و ارزیابی محصولات می باشد.
یکی از این تکنیک ها، پنج چرا (5 whys) است که ریشه آن در سیستم تولید تویوتا نهفته است و نشان می دهد که پشت هر مشکل فنی ظاهرا یک مشکل انسانی است. در ادامه خواهیم گفت که تکنیک 5 چرا برای استارتاپ ها چگونه کار می کند.
تعیین علت ریشه ای : تکنیک پنچ چرا؟ (۵why)
پرسیدن چراها پشت سرهم تکنیک موردعلاقه بچه های کوچک است. سوالاتی که نهایتا صبر و حوصله شما را از بین خواهد برد. اما همین تکنیک یکی از ابزارهای کیفیت است. پنج چرا تکنیکی است که در شناخت مساله و آنالیز آن کاربرد جدی دارد.
با پرسیدن مکرر چرا ( ۵ بار یک قاعده تجربی خوب است)، شما می توانید از لایه های ظاهری یک پدیده عبور کرده و علت ریشه ای آن پدیده برسید. در اغلب موارد دلیل ظاهری یک عارضه می تواند شما را وادار به پرسیدن سوال بعدی کند. هرچند این تکنیک را ۵ چرا می گویند، اما شما ممکن است تعداد کمتر یا بیشتر از دقیقا پس سوال بپرسید تا موضوعات و دلایل مربوط به یک مساله را پیدا کنید.
تاریخچه ۵ چرا
ساکی شی تویودا یکی از پیشگامان انقلاب صنعتی ژاپن، این تکنیک را در سال ۱۹۳۰ ابداع نمود. او یک متخصص صنعت، مخترع و همچنین پایه گذار شرکت تویوتاست. روش وی در دهه ۱۹۷۰ مشهور شد و البته تویوتا همچنان این روش را استفاده می کند.
ساکی شی تویودا
تویوتا دارای فلسفه “مشاهده از نزدیک(go and see)” است. یعنی تصمیم گیری آن بر مبنای شناخت عمیق از آن چیزی است که واقعا در کف کارخانه روی داده است.
تکنیک ۵ چرا با این فلسفه همخوانی دارد. خصوصا اینکه تکنیک ۵ چرا وقتی توسط افرادی که مستقیما با کار درگیر هستند، انجام می شود، منجر به نتایج بهتری نیز می شود. منطق این تکنیک ساده است: مساله موردنظر را بنویس و سپس ۵ بار (کمتر یا بیشتر) سوال چرا را بپرسید. زمانی که معیار یا ریشه مساله مشخص شد، به دنبال حل ریشه ای مساله باشید تا از تکرار آن مساله جلوگیری شود.
روش ۵ چرا در تولید ناب و در شش سیگما اغلب به عنوان یک ابزار کارآمد معرفی می شود.
مزایای ۵ چرا
- کمک به تعیین علت ریشه ای یک مساله
- تعیین روابط بین علتهای ریشه ای مختلف یک مساله
- یکی از ساده ترین ابزارها که کاربرد راحتی داشته و نیاز به تحلیل آماری ندارد
چه موقع ۵ چرا مفید است؟
- وقتی در مسائل عوامل انسانی نیز موثر است.
- وقتی در مسائل چندین عامل و روابط بین آنها موثر است.
- در عملیات روزمره کسب و کار می تواند استفاده شود.
اگرچه تکنیک ۵ چرا برای حل مساله، بهبود کیفیت و رفع مشکلات استفاده می شود، اما در مسائل ساده و با دشواری متوسط نیز اثربخشی دارد. وقتی از ۵ چرا در بررسی مسائل پیچیده یا حیاتی استفاده می شود، باید دقت بیشتری به خرج داد.
تکنیک ۵ چرا ممکن است منجر به طی کردن یک مسیر یا تعداد محدودی مسیر در حل مساله شود، در حالیکه می تواند مسیرهای مختلفی برای وقوع مساله دشوار و پیچیده وجود داشته باشد. در چنین مساله هایی، روش های با دامنه گسترده تر مانند تحلیل علت و معلول یا تحلیل حالات خرابی و اثرات آن موثرتر است. البته تکنیک ۵ چرا در اغلب مسائل پیچیده می تواند شروع خوبی برای شناخت بیشتر مساله باشد.
چگونه ۵ چرا را انجام دهیم؟
- مساله موردنظر را بنویسید. نوشتن مساله باعث می شود آن را به طور کامل تشریح کنید. همچنین امکان تمرکز تیم روی یک مساله مشابه بوجود می آید.
- بار اول بپرسید چرا مساله رخ داده است و پاسخ را بنویسید.
- اگر پاسخ مرحله قبل علت ریشه ای را بیان نکرد، دوباره همان سوال چرا را برای پاسخ قبلی پرسیده و پاسخ چرای دوم را بنویسید.
- مورد شماره سه را ادامه دهید تا زمانی که تیم به این نتیجه برسد که علت ریشه ای مساله را مشخص کرده است. این کار ممکن است کمتر یا بیشتر از ۵ بار تکرار شود.
نمونه های و مثال هایی از ۵ چرا
مثال یک :
بیان مساله : نسخه جدید محصول یک ویژگی کلیدی برای مشتریان را از بین برد.
1. چرا؟ به این خاطر که یکی از سرورهای بخصوص خراب شد.
2. چرا سرور خراب شد؟ چون یکی از زیرسیستم ها (زیرمجموعه سیستم) به نحوی اشتباه مورد استفاده قرار گرفته است.
3. چرا به نحوی اشتباه استفاده شده است؟ مهندسی که از آن استفاده می کرد نمی دانست چگونه از آن به درستی استفاده کند.
4. چرا او نمی دانست؟ چون او آموزش ندیده بود
5. چرا او آموزش ندیده است؟ چون مدیر او به آموزش مهندسین جدید اعتقادی ندارد، زیرا آنها "بیش از حد پر مشغله هستند".
آنچه که در ابتدا یک اشتباه کاملا فنی فرض می شد، به سرعت و با 5 سوال مشخص شد که ریشه در اشتباهی انسانی دارد.
مثال دیگر:
۱٫ چرا ماشین خاموش شد؟
- به خاطر تمام شدن بنزین بیان مساله: شما در راه محل کار هستید و ماشین وسط راه خاموش می شود.
۲٫ چرا بنزین تمام شد؟
- به خاطر اینکه در راه بنزین نزدم.
۳٫ چرا امروز صبح بنزین نزدم؟
- به خاطر اینکه پول نداشتم.
۴٫ چرا پول نداشتم؟
- به خاطر اینکه همه ی پولها را دیشب در پارک بازی از دست دادم!
۵٫ چرا تمام پولهام رو دیشب از دست دادم؟
- چون من در پارک معتاد بازی هستم!
جمله پایانی:
اگر سوال صحیح پرسیده نشود، به پاسخ صحیح نخواهیم رسید. سوالی که به نحو درست پرسید شود، اغلب منجر به پاسخ خود می شود. پرسیدن سوال همانند الفبای عارضه یابی است. فقط ذهن های پرسشگر می توانند مساله را حل کنند. “ادوارد هودنت ( نویسنده)
تزریق بوتاکس | قیمت، عوارض، کاربردها و کاندید مناسب
تزریق بوتاکس طبق آمارهای جهانی پرطرفدارترین روش برای جوانسازی پوست و از بین بردن چین و چروک‌ها است. سابقه‌ی دلایل استفاده از تحل استفاده از بوتاکس در علم پزشکی به بیش از ۵۰ سال پیش باز می‌گردد؛ اما به کارگیری آن برای محو کردن خطوط پوستی ۱۵ سالی است که رواج پیدا کرده است. در این مطلب می‌خواهیم مطالب مهم و اساس علمی تزریق بوتاکس را بررسی کنیم و به متداول‌ترین سوالات شما پاسخ دهیم.
بوتاکس چیست ؟
بوتاکس یک داروی تزریقی است که با فلج کردن عضلات باعث از بین بردن خطوط پوستی می‌شود. این دارو از سم بوتولونیوم نوع A ساخته شده که به صورت موقتی باعث فلج شدن عضلات می‌شود. علت اصلی ایجاد چین و چروک‌های متحرک صورت، حرکت عضلات است. پس اگر آنها را فلج کنیم، خطوط صورت هم محو می‌شوند.
تزریق بوتاکس از جمله روش‌های کم‌تهاجمی جوانسازی پوست است و به عنوان روشی ایمن و موثر برای از بین بردن خطوط ظریف و همچنین چین و چروک‌های اطراف چشم بیشترین کاربرد را دارد. البته برای رفع خطوط بقیه‌ی بخش‌های صورت مثل خط اخم یا خطوط افقی پیشانی هم می‌توان از طریق تزریق بوتاکس به پیشانی استفاده کرد.
بوتولونیوم نوع A چیست ؟
بوتولونیوم نوع A که تقریباً تمامی داروهای تزریقی بوتاکس از آن ساخته شده‌اند، نوعی ماده‌یِ سمی برای اعصاب یا نوروتوکسین است که می‌تواند عملکرد اعصاب را به طور موقت از کار بیندازد. عضلات ارادی بدن (مثل آن‌هایی که در صورت قرار دارند) در صورتی منقبض می‌شوند که پیام انقباض از طرف مغز و از طریق اعصاب حرکتی به آنها برسد. در صورتی که در محل عضله، سم بوتولونیوم وجود داشته باشد، عملکرد عصب حرکتی مختل شده و عضله فلج می‌شود.
بوتولونیوم به صورت طبیعی توسط باکتری کلستردیوم بوتولونیوم تولید می‌شود. در حالتی که بوتولونیوم توسط باکتری تولید شود، یکی از کشنده‌ترین سم‌های تولید شده در طبیعت به شمار می‌رود. برای یک انسان ۷۰ کیلوگرمی، تنها ۷۰ میلی‌گرم از این سم می‌تواند کشنده باشد. بوتولونیوم همان سمی است که در صورت نجوشاندن غذاهای کنسروی، باعث بوتولیسم می‌شود که بیماری کشنده‌ای است.
آیا تزریق بوتاکس ایمن است ؟
نترسید! بوتولونیوم استفاده شده در داروی بوتاکس، خطرات سم اصلی که توسط باکتری تولید می‌شود را ندارد. به علاوه زمانی این سم کشنده است که وارد گردش خون ما شود. در استفاده‌های درمانی بوتاکس، تنها به صورت موضعی از این سم استفاده می‌شود.
از نظر سازمان FDA، وزارت بهداشت ایران و تقریباً تمامی سازمان‌های نظارتی درمان و سلامت، تزریق بوتاکس برای استفاده‌های درمانی یا جوانسازی پوست، ایمن و بی‌خطر شناخته می‌شود. به چند نکته‌ی زیر توجه کنید:
- در کشور آمریکا، از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۰۳ تنها ۳۶ نفر بعد از تزریق بوتاکس دچار عوارض جانبی شدید شدند. ۱۳ نفر از این افراد، به دلیل مشکلات زمینه‌ای دچار عوارض شده بودند و مشکلات پیش آمده ارتباطی با تزریق بوتاکس نداشته است.
- براساس مطالعات، تنها ۳ درصد از بزرگسالانی که تزریق بوتاکس دریافت می‌کنند، دچار عوارض جانبی شدید می‌شوند. در بسیاری از این موارد علت بروز عوارض، تزریق دارو به دست افراد غیرپزشک یا استفاده از مواد نامناسب است.
- طبق پژوهش‌های انجام شده، خطرات تزریق بوتاکس به منظور زیباسازی و جوانسازی پوست، به شدت کمتر از عوارض بوتاکس در موارد استفاده‌های درمانی است. در آمار ذکر شده تقریباً تمام کسانی که دچار عوارض حاد شده بودند، تزریق‌های درمانی بوتاکس را دریافت کرده بودند. در مورد کاربردهای بوتاکس در ادامه مفصل صبحت کرده‌ایم.
- دوز بوتاکس استفاده شده برای خطوط پوستی بسیار کم و بی‌خطر است. در استفاده‌های درمانی بوتاکس، از دوزهای بالاتری استفاده می‌شود؛ برای همین احتمال وقوع عوارض جانبی بیشتر است.
هشدار: در آرایشگاه بوتاکس نکنید!
حتماً برای تزریق بوتاکس به مراکز معتبر درمانی مراجعه کنید. استفاده از این دارو از نظر وزارت بهداشت و درمان کشور، تنها توسط پزشکان متخصص و دوره دیده مجاز است و باید در مراکز درمانی مانند کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها انجام شود. تزریق بوتاکس در مراکز غیردرمانی مانند آرایشگاه‌ها و توسط افراد غیرپزشک می‌تواند عواقب بدی برای شما به همراه داشته باشد. این موضوع دو دلایل استفاده از تحل علت دارد:
آشنایی با مدار راه انداز ستاره مثلث
آشنایی با انواع روش های راه اندازی موتورها مثل مدار ستاره مثلث در صنعت، یکی از دغدغه های اصلی کارکنان و علاقه مندان این حوزه است.
در این مقاله سعی داریم پس از توضیح مدارهای ستاره و مثلث به صورت جداگانه و ذکر تفاوت هایشان، به معرفی راه اندازی ستاره مثلث به زبان ساده بپردازیم.
اگر شما هم علاقه مند یادگیری این سیستم راه اندازی موتورهای سه فاز هستید همراه با این مقاله باشید.
1# علت استفاده از راه انداز موتور (Motor Driver)
بیشتر موتورهای القایی مستقیماً روی خط روشن می شوند اما
وقتی موتورهای بسیار بزرگی از این طریق راه اندازی می شوند، به دلیل افزایش زیاد جریان راه اندازی، باعث ایجاد اختلال ولتاژ در خطوط تغذیه می شوند.
برای محدود کردن ولتاژ و جریان راه اندازی، موتورهای القایی بزرگ، با ولتاژ کاهش یافته شروع به کار می کنند و
پس از رسیدن به سرعت نزدیک به چرخش، ولتاژ تغذیه کامل مجدداً وصل می شوند.
دو روش مورد استفاده برای کاهش ولتاژ راه اندازی عبارتند از:
- شروع با مدار ستاره مثلث (دلتا ستاره)
- راه اندازی خودکار ترانسفورماتور
در این آموزش ما در مورد چگونگی کارکرد استارترهای Star-Delta (ستاره مثلث) برای موتورهای القایی 3 فاز بحث خواهیم کرد.
سپس با توضیح چرایی و مکان استفاده از آن ها و در آخر ریاضیات مربوط به نحوه کار آن ها به شما کمک خواهیم کرد تا
درک مطلب بهتری داشته باشید.
با ما همراه باشید.
2# راه اندازی موتور سه فاز
در مدار الکتریکی دو نوع سیستم وجود دارد، تک فاز و سیستم سه فاز.
موتورهای سه فاز تقریباً در هر ساختمان تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.
درون یک موتور القایی سه فاز، ما 3 سیم پیچ جدا شده داریم که
برای تولید یک میدان مغناطیسی چرخان استفاده می شود.
وقتی از هر سیم پیچ جریان AC عبور دهیم، سیم پیچ ها هر کدام یک میدان مغناطیسی تولید می کنند که
با تغییر جهت الکترون ها شدت و قطبیت تغییر می کند.
اگر هر سیم پیچ را به فاز دیگری متصل کنیم، الکترون های هر فاز در زمان های مختلف در مقایسه با دلایل استفاده از تحل فازهای دیگر تغییر جهت می دهند،
بنابراین میدان مغناطیسی در یک زمان متفاوت نسبت به فازهای دیگر از شدت و قطبیت تغییر می کند.
سپس سیم پیچ ها را از درجه قبلی 120 درجه می چرخانیم.
حالا آن ها را در استاتور موتورها ترکیب می کنیم تا یک میدان مغناطیسی چرخان تولید کنیم.
این میدان مغناطیسی چرخشی باعث چرخش روتور می شود که
ما برای رانش فن ها، پمپ ها و غیره استفاده می کنیم.
در سال 1882، اختراع جدیدی در سیستم چند فازی انجام شده است که
می توان بیش از یک فاز را برای تولید، انتقال و برای سیستم بار استفاده کرد.
مدار سه فاز سیستم چند فازی است که در آن سه فاز از ژنراتور به سمت بار ارسال می شود.
یکی از روش های انجام این کار بستن مدار ستاره مثلث است.
3# اتصال ستاره (Star Connection)
در اتصال ستاره، چهار سیم وجود دارد، سه سیم سیم فاز و سیم چهارم خنثی است که
از نقطه ستاره گرفته می شود.
اتصال ستاره برای انتقال برق از راه دور ترجیح داده می شود زیرا دارای نقطه خنثی است.
وقتی جریان مساوی از طریق هر سه فاز جریان پیدا کند، آنگاه جریان متعادل خوانده می شود و
وقتی جریان در هیچ یک از فازها مساوی نباشد، جریان نامتعادل است.
در این حالت، در شرایط متعادل هیچ جریانی از خط خنثی عبور نخواهد کرد و
بنابراین از ترمینال خنثی استفاده نمی شود اما
وقتی جریان نامتعادل در مدار سه فاز جریان داشته باشد، نقش خنثی نقش حیاتی دارد و
این جریان نامتعادل را به زمین منتقل می کند و
از ترانسفورماتور محافظت می کند.
جریان نامتعادل روی ترانسفورماتور تأثیر می گذارد و همچنین ممکن است به ترانسفورماتور آسیب برساند.
اتصال ستاره برای انتقال از راه دور ترجیح داده می شود.
طریقه اتصال ستاره در زیر نشان داده شده است:
در اتصال ستاره، ولتاژ خط رادیکال 3 برابر ولتاژ فاز است.
ولتاژ بین دو فاز در سه مدار فاز و ولتاژ فاز ولتاژ بین یک فاز به فاز خط خنثی است و
جریان هم برای خط و هم برای فاز یکسان است.
به صورت عبارت زیر نشان داده می شود.
4# اتصال مثلث (Delta Connection)
در اتصال مثلث، سه سیم به تنهایی وجود دارد و هیچ ترمینالی خنثی گرفته نمی شود.
به طور معمول اتصال دلتا برای مسافت کوتاه به دلیل مشکل جریان نامتعادل در مدار ترجیح داده می شود.
شکل زیر برای اتصال دلتا نشان داده شده است.
(در ایستگاه بارگیری، در صورت لزوم می توان از زمین به عنوان مسیر خنثی استفاده کرد).
در اتصال دلتا ولتاژ خط همان ولتاژ فاز است و جریان خط رادیکال 3 برابر جریان فاز است.
به صورت عبارت زیر نشان داده شده است:
5# تفاوت مدار ستاره و مدار مثلث
پیکربندی ستاره، ولتاژ سیم پیچ را در مقایسه با پیکربندی دلتا به حدود 58٪ کاهش می دهد.
ولتاژ پایین منجر به جریان کمتری می شود.
جریان در سیم پیچ در حالی که در پیکربندی ستاره قرار دارد حدود 33٪ از پیکربندی دلتا خواهد بود.
این امر همچنین منجر به کاهش گشتاور می شود،
گشتاور پیکربندی ستاره نیز در مقایسه با دلتا حدود 33٪ خواهد بود.
به همین دلیل در ستاره مثلث شروع به کار موتور القایی از طریق اتصال ستاره در طول دوره شروع است.
سپس هنگامی که موتور به سرعت مورد نیاز رسید، موتور از طریق اتصال دلتا به آن متصل می شود.
6# دلیل به کارگیری مدار ستاره مثلث
ما برای کاهش جریان هجومی هنگام روشن شدن موتور، از مدار ستاره مثلث استفاده می کنیم که
در اصطلاح علمی دلتا استار نیز نامیده می شود.
هنگام شروع موتورهای القایی بزرگ در دلتا، جریان راه اندازی آن ها می تواند بیش از 5 برابر بیشتر از جریان بار کامل باشد که
هنگام تثبیت موتور و کارکرد عادی آن اتفاق می افتد.
این افزایش شدید جریان می تواند مشکلات زیادی ایجاد کند.
سیستم الکتریکی ساختمان با این تقاضای ناگهانی زیاد رو به رو خواهد شد.
دما در زیرساخت های الکتریکی به سرعت افزایش می یابد که
منجر به خرابی قطعات و حتی آتش سوزی های الکتریکی می شود.
تقاضای ناگهانی همچنین باعث افت ولتاژ در کل سیستم الکتریکی ساختمان می شود که
قابل مشاهده است زیرا چراغ ها خاموش می شوند.
این امر می تواند مشکلات زیادی را برای مواردی مانند رایانه ها و سرورها ایجاد کند.دلایل استفاده از تحل
بنابراین برای کاهش جریان راه اندازی به سادگی، نیاز به کاهش ولتاژ شروع داریم.
7# اجزای تشکیل دهنده مدار ستاره مثلث
برای بستن یک مدار ستاره مثلث به اجزای زیر نیاز داریم:
-
(کنتاکتورهای اصلی، ستاره ای و دلتا) (کشش با تاخیر)
- ولتاژ حرارتی سه قطبی بیش از حد جریان
- عناصر فیوز یا قطع اتوماتیک مدار اصلی
- عنصر فیوز یا قطع خودکار برای مدار کنترل
8# مزایا و معایب مدار ستاره مثلث
از مزایای راه انداز های ستاره مثلث می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرما تولید نمی شود یا نیازی به استفاده از دستگاه تعویض شیر نیست، بنابراین کارایی افزایش می یابد.
- جریان راه اندازی به 1/3√ جریان مستقیم شروع بر خط کاهش می یابد.
- می توانید گشتاور بالا را در هر آمپر جریان خط تولید کنید.
- قیمت مناسبی دارند.
البته این اتصال معایبی نیز دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
واکاوی دلایل جولان لوازم خانگی قاچاق و تقلبی در بازار
یک کارشناس صنعت لوازم خانگی با اشاره به فراهم شدن زمینه عرضه لوازم خانگی قاچاق در بازار، گفت: یکی از عوامل این امر، بی توجهی به حلقه آخریعنی توزیع کننده خرد و عدم حمایت از این بخش برای عرضه کالاهای ایرانی بوده است.
بورس24 : یک کارشناس صنعت لوازم خانگی با اشاره به فراهم شدن زمینه عرضه لوازم خانگی قاچاق در بازار، گفت: یکی از عوامل این امر، بی توجهی به حلقه آخریعنی توزیع کننده خرد و عدم حمایت از این بخش برای عرضه کالاهای ایرانی بوده است.
یکی از معضلاتی که بازار لوازم خانگی همواره با آن مواجه بوده است، عرضه کالاهای قاچاق لوازم خانگی در بازار است.
بعد از تحریم ها علیه ایران و خروج برندهای تولید کننده لوازم دلایل استفاده از تحل خانگی خارجی از ایران با وجود اینکه اقداماتی برای مبارزه با عرضه لوازم خانگی قاچاق انجام شد، اما با توجه به تمایلی که مردم نسبت به خرید برندهای خارجی داشتند، فضا برای عرضه لوازم خانگی قاچاق بیشتر شد.
به گفته احسان فدایی کارشناس حوزه صنعت لوازم خانگی با وجود اقداماتی که برای مبارزه با عرضه کالای قاچاق در سطح بازار صورت گرفته است، اما به دلیل عدم حمایت از حلقه آخر توزیع، یعنی خرده فروشان و عدم حمایت‌های لازم از سوی تولید کنندگان فضا برای عرضه کالاهای قاچاق وجود دارد و چه بسا طی چند سال اخیر با وجود مشکلات اقتصادی، فضا برای عرضه کالاهای قاچاق و حتی تقلبی حوزه لوازم خانگی بیشتر شده است.
فارس: یکی از مشکلات حوزه لوازم خانگی بخصوص در بخش عرضه وجود کالاهای قاچاق است چرا با وجود تاکیداتی که نسبت به ضرورت حذف قاچاق صورت می گیرد و اقدامات نسبی که در این بخش در مورد مبارزه با کالاهای قاچاق انجام شده باز هم فضای برای عرضه کالاهای قاچاق فراهم است؟
فدایی: در سال های گذشته در حوزه لوازم خانگی مسئولان کمک کردند تا تولید در این بخش رونق بگیرد و برای اینکه برندهای ایرانی جایگاه و سهم بهتر و بالاتری در بازار به دست آوردند، فاکتورهایی از قبیل ممنوعیت واردات، ممنوعیت تبلیغات برندهای خارجی را اجرا کردند.
در صنعت لوازم خانگی سه ضلع تولید کننده، توزیع کننده و مصرف کننده وجود دارد، اما برای مبارزه با قاچاق طی سال‌های گذشته به ضلعی که نقش تعیین کننده‌ای می‌توانست در کاهش قاچاق لوازم خانگی داشته باشد، یعنی ضلع توزیع کننده یا فروشندگان خرد توجه نشده است.
تولید کنندگان صنعت لوازم خانگی، تولیداتشان را به توزیع کنندگان عمده یا بنکداران که به صورت منطقه‌ای فعالیت می‌کنند، می‌دهند و توزیع کنندگان خرد نیز با این توزیع کنندگان عمده یا همان بنکداران ارتباط برقرار می‌کنند و کالای مورد نیاز خود را از آنها تهیه می‌کنند.
بنابراین تولیدکننده عمده یا بنکدار ارتباط مستقیم با مصرف کننده ندارد، بلکه توزیع کننده خرد یا فروشنده کف بازار ارتباط مستقیم با مصرف کننده دارد.
فارس: واردات کالای قاچاق و بخصوص لوازم خانگی قاچاق همواره وجود داشته، اما بعد از اتفاقاتی که در سال 97 افتاد، یعنی وضع تحریم‌ها علیه ایران و خروج تولیدکنندگان لوازم خانگی خارجی از ایران، فضای برای جولان بیشتر کالاهای قاچاق فراهم شد، چرا با وجود خروجی برندهای تولید کننده لوازم خانگی خارجی تولید کنندگان ایرانی نتوانستند، جایگاه خود را در بازار به خوبی به دست آوردند و اکنون بخشی از این بازار در اختیار کالاهای قاچاق و حتی تقلبی است؟
تا پیش از تحریم ها از آنجا که برندهای خارجی به دلایل استفاده از تحل راحتی در کشورمان فعالیت، تولید و تبلیغات داشتند، قیمت لوام خانگی تقریبا متعادل بود و میزان استقبال از لوازم خانگی قاچاق نسبت به الان کمتر بود، زیرا مردم می توانستند لوازم خانگی خارجی که به صورت قانونی یا رسمی وارد کشور شده بود یا در داخل کشور تولید می شد را خریداری کنند و برندهای خارجی موجود، به راحتی با فروشگاه ها یا عرضه کنندگان خرد کار می کردند و تولیدات خود را برای فروش در اختیار آنها قرار می‌دادند و براین اساس همه چیز طبق روال انجام می شد.
شیوه انتخاب برند برای خرید نیز اغلب براساس توصیه اقوام، دوستان و آشنایان بود یعنی اگر یک برند لوازم خانگی مورد تایید آشنایان قرار می‌گرفت، ترجیح می دادند آن را خریداری کنند، بنابراین نسبت به خرید برندهایی اقدام می‌کردند که مورد تایید جامعه آماری مورد نظرشان باشد.
ما بعد از تحریم ها و خروج برندهای خارجی از کشور، فضا برای عرضه تولیدات داخلی بیشتر فراهم شد و این تولیدکنندگان مجبور شدند برای معرفی محصولاتشان شروع به تبلیغ کنند و اتفاقا هزینه‌های زیادی نیز صرف این کار کردند. در اینجا دیگر مردم نقش تبلیغی زیادی نداشتند، زیرا اغلب مردم مصرف کنندگان برندهای خارجی لوازم خانگی بودند و با برندهای لوازم خانگی داخلی آشنایی کمتری داشتند و لذا نمی‌توانستند خرید آن را با دلایل استفاده از تحل اطمینان خاطر به دیگران توصیه کنند.
* ترجیح تولید کنندگان لوازم خانگی به فروش محصولات از طریق برندشاپ ها به جای عرضه در واحدهای صنفی
فروشندگان خرد نیز از آنجا که برندهای ایرانی مانند برندهای خارجی برایشان سود آور نبود نسبت به تبلیغ برندهای ایرانی کمتر اقدام می‌کردند، لذا تولید کنندگان ایرانی برای اینکه بتوانند جایگاه خود را در بازار بدست آوردند نسبت به ایجاد فروشگاه‌های برند اقدام کردند و تولید کنندگان مختلف هر کدام چند برند شاپ را در خیابان های مختلف ایجاد کردند تا بتوانند از این طریق نسبت به عرضه محصولات خود اقدام کنند.
البته این اقدام در نوع خود اتفاق خوبی بود، اما موجب شد توزیع کنندگان خرد در مقابل آنها موضع بگیرند، ضمن اینکه دیگر امکان فروش برندهای خارجی نیز برای توزیع کنندگان خرد فراهم نبود.
فارس: چرا توزیع کنندگان خرد لوازم خانگی تمایل کمتری به عرضه تولیدات ایرانی داشتند؟ با توجه به خروج برندهای خارجی از ایران و ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی، امکان عرضه کالای لوازم خانگی برای فروشندگان خرد دیگر وجود نداشت، بنابراین چرا علاقه چندانی به عرضه کالای لوازم خانگی ایرانی نداشتند؟
فدایی: ین موضوع دلایل متعددی دارد. توزیع کننده به خصوص توزیع کننده خرد به عنوان ضلع آخر به فکر آن است که تا کالایی را در فروشگاه خود عرضه کند که سود آوری بیشتری برایش داشته باشد ضمن اینکه خواب محصول کم باشد، یعنی بتواند سریعا نسبت به فروش آن اقدام کند.
* تولیدکنندگان داخلی امتیازی برای فروش تولیداتشان به واحدهای صنفی نمی‌دهند
از آنجا که هر شرکت تولید لوازم خانگی در تولید همه محصولات خود قوی نیستند مثلا یک شرکت تولیدکننده خوب یخچال و فریزر است و شرکت دیگر تولید کننده خوب تلویزیون است و یا شرکت دیگر تولید کننده خوب ماشین لباس شویی است، بنابراین توزیع کنندگان خرد علاقه دارند، محصولی را از یک برند خاص در فروشگاه خود عرضه کنند که سریعا بفروش برود و آن محصول نیز قطعا بهترین محصول یک تولید کننده از نظر کیفیت است.
یعنی وقتی خریداری به مغازه دار مراجعه می‌کند و از وی راهنمایی می خواهد مغازه دار می‌گوید فلان برند تولید کننده ِ، خوب یخچال و فریزر است و فلان برند تولید کنندهِ، خوب تلویزیون است بنابراین یخچال و فریزر را از این برند خریداری کند و تلویزیون را از این برند و لذا نمی خواهد کالایی را عرضه کند که به علت کیفیت پایین در مغازه اش بماند و لذا دچار خواب سرمایه شود.
اما مساله این بود که تولید کنندگان ایرانی البته نه همه تولید کنندگان بهترین کالایشان و به اصلاح کالای جور را در صورتی در اختیار فروشنده قرار می دادند که فروشنده سبد کالایی آنها را خریداری کند و این در حالی بود با توجه به رکود سنگین حاکم در بازار، و مسائل ناشی از کرونا برای فروشنده صرفه اقتصادی نداشت که کالایی را خریداری و عرضه کند که چند ماه برای فروش آن صبر کند و به عبارتی سرمایه‌اش بخوابد.
از طرفی مردم نیز برای اینکه بتوانند از برند موردنظرشان بهترین محصولش را خریداری کنند، باید خرید خود را از برند شاپ ها انجام می دادند و لذا این وضعیت باعث نگاه منفی فروشندگان خرد به تولید کنندگان شد مبنی بر اینکه چرا در حالی که فروشنده خرد سال ها خاک بازار را خورده است و سال های در این بازار با مشکلات عدیده ای مواجه بوده است امروز نتواند کالاهای خوب تولید کننده ایرانی را عرضه کند و این کالاها در برند شاپ ها عرضه شود.
مساله دیگر که باز هم موجب شد توزیع کنندگان خرد علاقمندی کمتری به عرضه کالاهای ایرانی داشته باشند این بود که تا پیش از این برندهای خارجی کالاهای خود را با اقساط طولانی مدت به فروشندگان خرد می دادند اما برندهای ایرانی به دلیل مشکلات اقتصادی نمی توانستند این کار را بکنند و لذا این موضوع نیز مزید بر علت شد تا علاقمندی توزیع کنندگان خرد به عرضه کالاهای ایرانی کمتر شود.
فارس: توضیحات شما به معنای آن است که فروشندگان خرد به دلیل عدم صرفه اقتصادی علاقه‌ای به عرضه لوازم خانگی ایران ندارد و تمایل دارند که لوازم خانگی خارجی عرضه کنند اما لوازم خانگی خارجی نیز که توسط این فروشندگان عرضه شود با توجه به ممنوعیت واردات قطعا قاچاق است، عرضه کالای قاچاق نیز بی دردسر نیست، پس چگونه این اقدام صورت می‌گیرد.
فدایی: این موضوع در مورد همه فروشندگان صدق نمی کند، اما به هر حال فروشندگان سود خود را برای عرضه در نظر می‌گیرند. در بازار فعلی با توجه به مشکلات و رکود اقتصادی حاکم، فروشنده خرد می تواند لوازم خانگی خارجی که اتفاقا به صورت غیرقانونی و غیررسمی وارد کشور شده است را با هر قیمتی در بازار بفروشد، بنابراین فروش این کالا یک مزیت برای فروشنده است.
* حاشیه سود بالای لوازم خانگی قاچاق نسبت به لوازم خانگی تولید داخل
کالاهای لوازم خانگی داخلی دارای لیست قیمت هستند و فروشندگان موظفند این کالاها را بر اساس قیمت تعیین شده و مصوب به خریدار بفروشند و اگر در مورد قیمت این کالاها تخطی کنند، خریدار می‌تواند از آن ها شکایت کند و حتی این شکایت ممکن است، منجر به بسته شدن آن واحد صنفی شود، اما در مورد لوازم خانگی خارجی قاچاق این مساله وجود ندارد، یعنی این کالاها فاقد فهرست قیمت هستند و فروشنده می‌تواند با هر قیمتی این کالا را عرضه کند و لذا حاشیه سود بالایی نیز برایش دارد.
نکته دیگر اینکه لوازم خانگی خارجی وارداتی به کشور از آنجا که به صورت غیررسمی وارد می شوند، در نتیجه مشمول هزینه‌های گمرکی و عوارض نمی شوند و بعضا قیمت آن نسبت به تولیدات داخلی کمتر می‌شود و لذا حاشیه سود بسیار بالایی برای فروشنده دارد و همین مسائل فروشنده خرد را ترغیب به عرضه این کالاها می‌کند.
البته باید به معضل عرضه لوازم خانگی جعلی و تقلبی نیز در بازار اشاره کرد که این موضوع مساله ای فراتر از کالای قاچاق است، کالای لوازم خانگی قاچاق از کشورهای حاشیه خلیج فارس به کشور وارد می‌شود و مساله در مورد این کالاها آن است که حقوق گمرکی و عوارض را پرداخت نمی‌کنند، اما کالا معمولا اصل است، اما در مورد کالاهای تقلبی و جعلی مساله این است که این کالاها از اجناس درجه دو و سه هستند و با کیفیت و قیمت بسیار پایین وارد می شوند اما به عنوان کالای اصلی در بازار به فروش می روند.
فارس: در اینجا موضوع را بصورت شفاف تر بیان کنید که فروشندگان خرد دقیقا چه نقشی در عرضه کالاهای قاچاق و یا تقلبی دارند؟
فدایی: همانطور که اشاره شد مجموعه ای از موارد از جمله مشکلات اقتصادی، به صرفه نبودن عرضه لوازم خانگی، خواب سرمایه، حاشیه سود عرضه لوازم خانگی قاچاق باعث شده است تا برخی از عرضه کنندگان خرد نسبت به عرضه لوازم خانگی داخلی تمایل چندانی نداشته باشند و همین موضوع باعث شده تا فرصت برای عرضه لوازم خانگی قاچاق و حتی تقلبی و جعلی در بازار بیشتر فراهم شود. بنابراین برای اینکه معضل عرضه کالاهای قاچاق در دلایل استفاده از تحل جامعه کمتر شود علاوه بر اقداماتی که از سوی متولیان امر صورت می گیرد باید به این موارد نیز توجه شود و مشکلات زیرساختی رفع شود. در مجموع عدم حمایت از عرضه کنندگان خرد بی توجهی از سوی تولید کنندگان نسبت به دادن برخی امتیازات به این فروشندگان با توجه به مسائل حاکم بر بازار از جمله رکود اقتصادی، گرایش به سمت عرضه کالاهای با حاشیه سود بالاتر را برای عرضه کنندگان خرد بیشتر کرده است.
* تولید کنندگان لوازم خانگی داخلی در خدمات پس از فروش ضعیف عمل می‌کنند
موضوع دیگری که باز هم به فراهم شدن فضا برای عرضه لوازم خانگی قاچاق کمک می کند این است که بجز چند شرکت بزرگ تولید کننده لوازم خانگی داخلی بقیه شرکت های تولید کننده در ارائه خدمات پس از فروش ضعیف عمل می‌کنند و لذا فروشنده خرد در هنگام معرفی کالا به مشتری با توجه به مسئولیتی که معرفی کالا برای وی ایجاد می‌کند ترجیح می‌دهد، کالایی را به خریدار معرفی کند، دردسر کمتری برای وی داشته باشد.
لوازم خانگی قاچاق فاقد گارانتی هستند، بنابراین فروشنده از همان ابتدا به مشتری اعلام می کند که این کالا فاقد گارانتی است و براین اساس اگر این کالا خراب شد هیچ مسئولیتی برای فروشنده ندارد اما برخی از تولیدات داخلی خدمات پس از فروش خوب ارائه نمی دهند و در صورت بروز هر گونه مشکلی و عدم رسیدگی به آن از سوی نمایندگی مربوط، در دسترس ترین فرد برای خریدار فروشنده است و همین موضوع نیز باعث بروز مشکلاتی برای فروشندگان می شود و لذا این مساله نیز عاملی برای عدم علاقمندی به عرضه تولیدات داخلی توسط فروشندگان خرد است.
بنابراین مجموعه عواملی که ذکر شد نشان می دهد که چرا حلقه توزیع کننده خرد کف بازار از برند لوازم خانگی ایرانی حمایت نمی کند.
فارس: آیا توزیع کننده خرد مقصر عرضه کالای قاچاق در بازار است؟
فدایی: قطعا این گونه نیست و فراهم شدن محیط برای جولان لوازم خانگی قاچاق در بازار یک زنجیره است و به مسائل مختلفی بستگی دارد و تنها مرتبط به ضلع آخر یعنی فروشنده خرد نیست، اما در اینجا مسائلی که باعث شده تا فروشنده خرد از عرضه کالای ایرانی امتناع کند و به سمت عرضه کالای قاچاق گرایش یابد بیان شد.
فارس: چه راهکاری برای جلوگیری از این معضل ارائه می دهید؟
فدایی: یک راه این است که تولید کننده کالا را با اقساط بلند مدت در اختیار فروشنده یا توزیع کننده کف بازار قرار دهد تا فروشنده به فروش آن کالا دلگرم شود، اما این موضوع نیز در شرایط فعلی اقتصادی مشکلاتی برای تولید کنندگان به لحاظ گردش سرمایه بوجود می‌آورد. نکته دوم اینکه قیمت تولیدات نباید دستوری باشد، با دستور قیمت را ثابت نگه داشتن آسیب زیادی به بدنه تولید وارد می کند. وقتی قیمت یک کالایی به صورت دستوری ثابت نگه داشته شود تولید و فروش کاهش می یابد و حاشیه سود نیز پایین می آید. در حال حاضر هزینه واردات قطعات مورد نیاز لوازم خانگی افزایش یافته است، زیرا با حذف ارز 4200 تومانی مبنای محاسبه حقوق گمرکی از 4200 تومان به 25 هزار تومان نیمایی رسیده است و این موضوع برای تولید کنندگان هزینه های بسیار زیادی دارد.
متاسفانه یکی از آسیب هایی که دولت قبل به صنعت لوازم خانگی وارد کرد این بود، مسئولان وزارت صمت با آمار سازی و دادن اطلاعات کذب اعلام کردند که در صنعت لوازم خانگی همه تولیدات داخلی است، در حالی که این چنین نبود و نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا واردات برخی قطعات مورد نیاز تولید امری اجتناب ناپذیر است.
80 درصد ارزش تلویزیون به پنل آن بستگی دارد و این در حالی است که این قطعه وارداتی است و به علت عدم صرفه اقتصادی تولید آن در کشور و در بسیاری از کشورها بصرفه نیست و تولید کننده این کالا در دنیا چین است و حتی کره نیز که تولیدات بسیاری خوبی در خصوص تلویزیون دارد، این قطعه مصرفی را از چین تامین و وارد می کند.
وقتی گفته می شود تمام کالاها و قطعات مورد نیاز لوازم خانگی در کشور تولید می شود بنابراین مردم انتظار دارندکه قیمت ها افزایش نیابد در حالی که واقعا این طور نبوده است و لذا قیمت ارز بر قیمت تمام شده کالای تولیدی اثرگذار است. بنابراین با توجه به وارداتی بودن قطعات لوازم خانگی دولت باید بر مبنای حقوق گمرکی تجدید نظر کند، زیرا افزایش عوارض و حقوق گمرکی موجب افزایش هزینه برای تولید کننده می شود.
دلایل استفاده از تحل
وزير شعاري رفت ؛ وزير برنامه محور بيايد.
آرمان ملی- احسان انصاری: در حالی که زمزمه‌هایی از تغییر در کابینه دولت وجود داشت و نمایندگان مجلس به دنبال استیضاح برخی وزرا از جمله حجت عبدالملکی وزیر کار و رفاه اجتماعی بودند وی در نهایت استعفای خود را تقدیم رئیس‌جمهور کرد و رئیس‌جمهور نیز با استعفای وی موافقت کرد. اخبار ضد و نقیضی درباره چرایی استعفای وی وجود دارد که مهم‌ترین آن ناهماهنگی عبدالملکی با تیم اقتصادی دولت بوده است. آنچه در این زمینه حائز اهمیت است این است که آیا تغییرات در دولت به همین اندازه خواهد بود و یا اینکه کنار رفتن عبدالملکی در آینده درباره برخی از وزرای دیگر نیز تکرار خواهد شد. «آرمان ملی» برای تحلیل و بررسی این موضوع با علی صوفی وزیر تعاون دولت اصلاحات گفت‌وگو کرده است. صوفی معتقد است: از اظهارات و اقدامات برخی وزرا و از جمله عبدالملکی به خوبی متوجه می‌شدیم که رویکرد برخی وزرا برنامه محور نیست و جنبه شعاری و هیجانی دارد. نکته مهم دیگر اینکه در انتخاب اعضای کابینه نوعی سهمیه بندی از سوی اصولگرایان وجود داشت و برخی از وزرا سهمیه یک طیف خاص از جریان اصولگرایی بودند. من معتقدم عبدالملکی یکی از وزرایی بود که با سهمیه بندی وارد کابینه شد. کابینه آقای رئیسی متکی به تجربه گرایی نبود. ایشان از کسانی در کابینه خود استفاده نکردند که در گذشته تجربه مدیریتی داشته باشند، بلکه اغلب کسانی که وارد کابینه شدند نیروهای جوان و کم تجربه بودند. از سوی دیگر در انتخاب افراد کابینه تخصص گرایی نیز تحت تأثیر مسائل سیاسی قرار گرفته بود و به همین دلیل افرادی که انتخاب شدند در زمینه کاری خود تخصص نداشتند یا اگر داشتند به اندازه‌ای نبود که بتوانند برای چالش‌های موجود جامعه راه‌حل پیدا کنند.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. با استعفاي حجت عبدالملکي از وزارت کار و رفاه اجتماعي اولين وزير دولت رئيسي کنار رفت. اين در حالي بود که گمانه‌زني‌هاي مختلفي درباره تغيير در کابينه به وجود آمده است. کنار رفتن عبدالملکي به چه دليل بود؟ به نظر شما آيا کابينه همچنان آبستن تغييرات ديگري است؟
کابينه آقاي رئيسي متناسب با رويکردي که ايشان در انتخابات رياست‌جمهوري در پيش گرفته بودند انتخاب شد. رويکردي که در انتخابات در پيش گرفته بودند به دليل اينکه رقيب جدي در مقابل ايشان قرار نداشت و اغلب کانديداي رياست‌جمهوري در مشي فکري ايشان بودند کارشناسي و تخصصي نبود. ميزان مشارکت در انتخابات نيز به اندازه‌اي نبود که براي دولت دلایل استفاده از تحل دلایل استفاده از تحل يک پايگاه اجتماعي قوي در بين اقشار مختلف مردم شکل بگيرد. شرايط به گونه‌اي بود که آقاي رئيسي دغدغه‌اي براي اقناع مردم براي اينکه به وي رأي بدهند نداشت. به همين دليل دولت در مواجهه با بحران‌هاي موجود در جامعه و به خصوص بحران اقتصادي و معيشتي با چالش در زمينه برنامه‌ريزي مواجه است و ما مشاهده مي‌کنيم به‌رغم شعارهايي که در زمان انتخابات درباره گراني و وضعيت معيشتي مردم دادند اما در عمل گراني‌ها افزايش پيدا کرده و مشکلات اقتصادي مردم عميق‌تر شده است. آقاي رئيسي بر اين باور هستند که مشکلات اقتصادي مردم داخلي است و نبايد مشکلات داخلي را به سياست خارجي گره بزنند. به همين دليل تلاش ايشان اين بود که مديريت داخلي کشور را بهبود ببخشند. با اين وجود به دليل اينکه رويکرد دولت سيزدهم برنامه محور نبود اين موضوع محقق نشده است. از سوي ديگر برنامه محور نبودن دولت در زمينه انتخاب اعضاي کابينه نيز وجود داشت. اين وضعيت به خصوص در زمينه تيم اقتصادي دولت وجود داشت و شاهد بوديم که بين تيم اقتصادي دولت هماهنگي وجود نداشت و زمزمه‌هايي که درباره استعفاي عبدالملکي شنيده مي‌شود نيز نشان مي‌دهد که يکي از دلايل اصلي استعفاي وي ناهماهنگي در بين تيم اقتصادي بوده است. انتظار مردم از دولت اين بود که موج گراني‌ها که در دولت روحاني در جامعه ايجاد شده بود متوقف شود و پس از مدتي وضعيت تغيير کند و کاهش قيمت‌ها آغاز شود. اين در حالي است که در عمل چنين اتفاقي رخ نداد.
چرا اتفاق نيفتاد؟
از اظهارات و اقدامات برخي وزرا و از جمله عبدالملکي به خوبي متوجه مي‌شديم که رويکرد برخي وزرا برنامه محور نيست و جنبه شعاري و هيجاني دارد. نکته مهم ديگر اينکه در انتخاب اعضاي کابينه نوعي سهميه بندي از سوي اصولگرايان وجود داشت و برخي از وزرا سهميه يک طيف خاص از جريان اصولگرايي بودند. من معتقدم عبدالملکي يکي از اين وزرا بود. کابينه آقاي رئيسي متکي به تجربه گرايي نبود. ايشان از کساني در کابينه خود استفاده نکردند که در گذشته تجربه مديريتي داشته باشند، بلکه اغلب کساني که وارد کابينه شدند نيروهاي جوان و کم تجربه بودند. از سوي ديگر در انتخاب افراد کابينه تخصص‌گرايي نيز تحت تأثير مسائل سياسي قرار گرفته بود و به همين دليل افرادي که انتخاب شدند در زمينه کاري خود چندان تخصص نداشتند و يا اگر داشتند به اندازه‌اي نبود که بتوانند براي چالش‌هاي موجود جامعه راه حل پيدا کنند. اين وضعيت به خصوص درباره تيم اقتصادي دولت وجود داشت. آقاي عبدالملکي از جمله افرادي بود که با اين رويکرد وارد کابينه شد و مسئوليت يکي از مهم‌ترين وزارتخانه‌هاي اقتصادي دولت را برعهده گرفت. هنگامي که وزيري با سهم خواهي و بدون تجربه و تخصص کافي روي کار مي‌آيد نوع نگاهي که به موقعيت خود دارد متفاوت است. به همين دليل نيز هنگامي که وي مسئوليت وزارتخانه را برعهده گرفتند اقوام و نزديکان خود را به کار گرفتند و از سوي ديگر بدون هيچ حساب و کتابي مديران وزارتخانه را عزل کردند.
اين وضعيت درباره ديگر وزارتخانه‌ها نيز وجود داشت؟
تا جايي که بنده اطلاع دارم انتخاب معاونين وزرا در دولت با وزرا نيست. کميته‌اي در دولت وجود دارد که مسئوليت برکناري و انتخاب مديران را برعهده دارد. اغلب اين مديران کساني هستند که از نظر سياسي سليقه متفاوتي نسبت به دولت دارند. وزرا برخي مديران را برکنار مي‌کنند، اما کميته‌اي وجود ندارد که بر اساس شايسته سالاري عمل کند و افراد شايسته را جايگزين اين افراد کند. به همين دليل اين احتمال وجود دارد که اين عزل و نصب‌ها در نهايت باعث ناکارآمدي دولت شود. دولت بايد تلاش کند اين عزل و نصب‌ها به صورتي انجام شود که در نهايت کارآيي دولت را افزايش بدهد. دولت بايد از مديراني استفاده کند که در مجموعه خود تحرک و پويايي ايجاد کنند و بتوانند ماموريت‌هايي که به مجموعه آنها سپرده شده است را به خوبي انجام دهند. برخي از وزرا هنگامي که مديران خود را برکنار مي‌کنند کسي را جايگزين نمي‌کنند و در برخي مواقع حتي يک سرپرست به جاي آنها مي‌گذارند. اين وضعيت در استانداري‌ها نيز وجود دارد و استانداران برخي از فرمانداران را برکنار مي‌کنند و به جاي آن از سرپرست استفاده مي‌کنند. عبدالملکي هنگامي که مسئوليت وزارتخانه را برعهده گرفت تعداد زيادي از مديران را برکنار کرد که نشان مي‌داد دغدغه کار ندارد، بلکه به دنبال سلايق سياسي خود است. البته اين رويکرد را در بين اصولگرايان احمدي نژاد به وجود آورد. وي زماني که به رياست‌جمهوري رسيد مانند اينکه در کشور انقلاب شده همه مديران اصلاح‌طلب و غير همسو را در وزارتخانه‌ها و نهادهاي مختلف برکنار کرد و به يک باره حجم عظيمي از مديران کشور را خانه نشين کرد.
تکرار رويکرد احمدي نژاد در زمينه عزل و نصب مديران در دولت به چه ميزان جدي است؟
احمدي نژاد بدعت جديدي در بين روساي جمهوري گذاشت و به شکلي با مديران غير همسو برخورد کرد که همه مديراني که با وي همسو نيستند بايد خانه نشين شوند. نتيجه چنين وضعيتي نيز خالي شدن عرصه مديريت کشور از مديران متخصص و متعهد بود. اين در حالي است که در دولت آقاي هاشمي چنين وضعيتي وجود نداشت. ايشان معتقد بود بايد از هر دو جريان سياسي کشور در دولت حضور داشته باشند و به همين دليل از نيروهاي توانمند هر دو جريان سياسي استفاده کرد تا کارآيي دولت خود را بيشتر کند. هدف ايشان نيز کار کردن و تلاش براي توسعه و پيشرفت کشور بود. رويکرد ايشان نشان مي‌دهد که آقاي هاشمي به جاي اينکه حساسيت سياسي روي اعضاي کابينه داشته باشد حساسيت کاري داشتند. اين وضعيت تا حدود زيادي در دولت اصلاحات نيز دنبال شد و حساسيت‌هايي که رئيس دولت اصلاحات داشتند نيز انتخاب مديراني مبتني بر شايسته سالاري بود. هرچند که بايد اين نکته را بپذيريم که دولت اصلاحات از دولت آقاي هاشمي سياسي‌تر بود و بيشتر توسعه سياسي را در دستور کار خود قرار داده بود. دولت آقاي روحاني نيز همين رويکرد را دنبال مي‌کرد. ايشان در دولت نخست خود تاحدود زيادي موفق بودند اما در دولت دوم نتوانست رضايت مردم را جلب کند. با اين وجود ماهيت دولت سيزدهم متفاوت است و رويکردي که اين دولت در زمينه انتخاب مديران در پيش گرفته با روساي جمهور ذکر شده متفاوت است و بيشتر شبيه به دولت احمدي نژاد است. معتقدم آقاي رئيسي فرد دلسوزي است و به دنبال اين است که واقعا مشکلات کشور را حل کند. شايد دليل اصلي که ايشان در انتخابات حضور پيدا کردند نيز همين موضوع است. با اين وجود دلسوز بودن براي مديريت کشور کافي نيست، بلکه نيازمند استفاده از نيروهاي متخصص و کارآمد و توانمند است. مديريت کشور کار بسيار سختي است. اين در حالي است که در شرايط کنوني کشور با چالش‌هاي جدي در زمينه اقتصادي و سياست خارجي مواجه است و به همين دليل کار براي دولت سخت خواهد بود. يکي از رويکردهايي که اصولگرايان در پيش گرفته‌اند اين است که حساسيت‌هاي به وجود آمده در موضوعات مختلف را از بين مي‌برند.
